۵ کارت بازی اردوغان و ۷ برگ برنده قلیچدار اوغلو در انتخابات ترکیه: از ناو رجب تا پیاز کمال

امروز یکی از مهم ترین انتخابات تاریخ ۱۰۰ ساله جمهوری ترکیه برگزار می شود و دو رقیب اصلی با دو رویکرد کاملاً متفاوت در زمینه سیاست داخلی و خارجی رو در روی هم صف آرایی کرده اند.

آنچه بر خلاف دوره های پیشین، پیش بینی نتیجه این انتخابات را سخت کرده، این است که هر کدام از دو رقیب اصلی، برگ برنده هایی در دست دارد که می تواند در نتیجه نهایی اثر گذار باشد.

کارت های بازی و برگ برنده های اردوغان

۱) قدرت سیاسی دست اوست. البته این بدان معنا نیست که می تواند نتایج را دستکاری کند کما این که رقبای حزب او در انتخابات شهرداری های آنکارا و استانبول، برنده شده اند و هم اکنون این دو شهر را در اختیار دارند ولی به هر حال، در هر سیستمی، رئیس جمهور بودن، برگ برنده محسوب می شود. مثلا او به عنوان رئیس جمهور توانست به مناسبت آغاز بهره برداری از میدان گازی ترکیه، گاز مصرفی شهروندان کشور را برای مدتی رایگان اعلام کند به امید آن که بخشی از طبقه کم درآمد، به سمت او متمایل شود.

۲) جامعه سنتی و متدین ترکیه: بخش عمده ای از اسلامگراها و سنت گرایان حزب عدالت و توسعه را به رقبای لائیک ترجیح می دهند.
آنها به یاد دارند که در دوران لائیک ها و قبل از اردوغان، دختران و زنان حق نداشتند با حجاب به دانشگاه و ادارات بروند و به همین دلیل از بسیاری از فرصت ها محروم بودند.

بسیاری از زنان هنوز کلاه گیس هایی که آن سال ها به جای روسری بر سر می گذاشتند را در خانه دارند و فراموش نکرده اند که این اردوغان بود که با آزادی حجاب، راه ورود زنان و دختران خانواده های مذهبی را به عرصه های علمی و اجتماعی باز کرد.

۳) کارنامه قابل دفاع در سازندگی ترکیه: مردم ترکیه می توانند ترکیه قبل از اردوغان را با فقر امکانات زیر بنایی مانند بزرگراه، فرودگاه، سد، راه آهن، کارخانه، دانشگاه، بیمارستان و … به یاد بیاورند و با امروز مقایسه کنند.

فقط به عنوان یک مثال می توان به فرودگاه جدید استانبول اشاره کرد که در سه سال گذشته، عنوان برترین فرودگاه اروپا را به خود اختصاص داده است.

هم از این روست که بسیاری معتقدند در تاریخ ۱۰۰ ساله جمهوری ترکیه، دو نفر بیشترین تاثیر را داشته اند: مصطفی کمال آتاترک و رجب طیب اردوغان.

۴) قدرت تبلیغاتی او در رونمایی از ابر پروژه هایی که در تاریخ ترکیه بی نظیر بودند مانند اولین کشتی پهپادبر جهان، هواپیمای جنگی ساخت ترکیه، هلی کوپتر تهاجمی تولید ترکیه، خودروی ملی تمام برقی ترکیه به نام “توگ”، ارسال ماهواره ترکیه به فضا و … از دیگر برگ برنده های اوست.

۵) شخصیت کاریزماتیک و مستحکم اردوغان نیز مزید بر علت شده است تا هوادارنش کسی را به جای او ترجیح ندهند.

کارت های بازی و برگ برنده های قلیچدار اوغلو

۱) برخلاف اردوغان که به واسطه ۲ دهه حضور در قدرت، با انواع اتهامات مواجه است، قلیچدار اوغلو، سیاستمداری سفید است. او به ویژه در این دوره از رقابت ها کوشید ساده زیستی و سلامت مالی خود را به رخ بکشد و از این رو، بخش زیادی از ویدئوهای تبلیغاتی اش را در آشپزخانه و کتابخانه ساده خانه کاملاً معمولی اش تهیه کرد.

حتی منتقدانش نیز تا کنون نتوانسته اند نقطه ای سیاه در زندگی مالی وی پیدا و عیان کنند.

۲) طولانی بودن حضور اردوغان در قدرت، این زمینه را در افکار عمومی فراهم آورده است که زمان تغییر فرا رسیده است. خاصه آن که مخالفان ازدوغان، شخصیت او را نه کاریزماتیک، که دیکتاتورمابانه ترسیم می کنند و می گویند ادامه حضور وی در قدرت، ترکیه را از جمهوریت دور می کند و به سمت حکومت یک نفره می برد. این پارادایم، به نفع رقیب اردوغان است.

۳) برخلاف نسل قبلی لائیک ها که به طور آشکاری علیه دینداران و مظاهر مذهب می ایستادند، قلیچدار اوغلو و هم پیمانان او، برغم پایبندی به اصول پایه گذاری شده توسط آتاترک، خود را حامی آزادی های مذهبی معرفی می کنند و حتی به صراحت گفته اند که مانع از حجاب زنان نخواهند شد.

این رویکرد، خیال مذهبی هایی راکه از سیاست های اردوغان خسته شده اند، راحت و آنها را به رای دادن به قلیچدار اوغلو ترغیب می کند.

جالب اینجاست که یکی از ۵ متحد اصلی قلچیدار اوغلوی لائیک، حزب اسلامگرای سعادت به رهبری تمل کاراملا اوغلو است که قبلاً از نزدیکان اردوغان بود ولی اینک با حضور در کنار قلیچدار اوغلو، در جذب آرای مذهبی های ترکیه برای وی، موثر است.

۴) برآوردهای عمومی نشان می دهد که تمایل رأی اولی ها، عبور از اردوغان است. طبق آمار ۴ میلیون و ۹۰۴ هزار و ۶۷۲ نفر برای اولین بار رأی خواهند داد و روحیه نو گرای آنها با کسی که از اول تولدشان تا کنون او را در رأس سیاست دیده اند، همخوانی ندارد.

۵) در دو سال گذشته، تورم در ترکیه به شدت افزایش یافته است. قیمت ها به بیش از سه برابر رسیده و زندگی بر طبقه متوسط و پایین سخت تر شده است. ارزش لیر نیز به کمتر از نصف کاهش یافته است و این امر، روی قیمت محصولات وارداتی مانند خودرو اثرات مستقیم گذاشته است.
هر چند دولت اردوغان در چند نوبت اقدام به افرایش حقوق ها کرده و حتی یکی از وعده های اردوغان افرایش بیش از دو برابری حقوق ها در دولت جدید است، اما نارضایتی گسترده ای در کشور شکل گرفته است. زلزله نیز مزید بر علت شده تا دردسرهای دولت مستقر مضاعف شود و زمینه ای جدید برای بهره برداری رقیب فراهم آید.

قلیچدار اوغلو در یکی از ویدئوهای معروف آشپزخانه ای اش، یک پیاز را به مخاطبان نشان داد و هشدار داد که اگر اردوغان دوباره رأی بیاورد، حتی این پیاز هم گران تر خواهد شد.

۶) قلیچدار اوغلو برای اولین بار در سنت سیاسی ترکیه، صراحتاً اعلام کرد که “علوی” است. آمار دقیقی از تعداد علویان وجود ندارد ولی بین ۱۰ الی ۲۰ میلیون نفر برآورد می شوند که عدد بسیار قابل توجهی است. هر چند همه علوی ها به او رأی نخواهند داد ولی قطعاً بخش قابل توجهی ترجیح می دهند به هم کیش خود رأی دهند، آن هم بعد از دهه ها که علویان احساس در حاشیه بودن داشته اند.

۷) در این دوره از انتخابات، کردها کاندیدا معرفی نکرده اند. قلیچدار اوغلو با دادن وعده هایی مانند آزادی برخی سران زندانی کرد، کوشیده است رأی آنها را با خود همراه کند و برآوردها نشان می دهد بخش زیادی از کردها به او متمایل شده اند.