روایت هالیوود ریپورتر از سرمایه‌گذاری عربستان در سینما/برای «دپ»!

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از هالیوود ریپورتر، اوایل امسال (۲۰۲۳) جانی دپ مهمان یک تور وی‌آی‌پی شد تا راهی «العلا» عربستان سعودی شود. در این منطقه تاریخی عربستان که به شدت به عنوان یک مقصد گردشگری و لوکیشن تولید فیلم برای آن تبلیغ می‌شود شاهزاده بدر وزیر فرهنگ عربستان؛ فردی از خانواده سلطنتی که ارتباط نزدیک با فرماندار منطقه دارد- میزبان دپ بود و عکسی از خود را که بازویش را دور دپ (با گردنبندهای زیادی که به گردن داشت حلقه کرده بود) در اینستاگرامش منتشر کرد و زیرش نوشت: وقت خوب.

دلیل خوبی برای جانی دپ وجود داشت که دعوت به حضور در این منطقه را بپذیرد و به سیل چهره‌های درجه یکی بپیوندد که اخیراً برای کمک به بازاریابی چندین میلیون‌دلاری به این منطقه کشیده شده‌اند. تنها ۳ روز پیش از سفر دپ در روز ۱۶ ژانویه، اعلام شد بنیاد فیلم دریای سرخ، که جشنواره فیلم دریای سرخ عربستان را اداره می‌کند و توسط شاهزاده بدر تاسیس شده- پس از تولید فیلم «ژان دو باری» جدیدترین فیلم دپ، تامین مالی آن را برعهده گرفته است.

داستان فیلم تازه جانی‌دپ چیست؟

این فیلم که درامی تاریخی از دوره سلطنتی فرانسه است و کارگردانی آن را مایوین برعهده دارد، چند ماه بعد به عنوان فیلم افتتاحیه جشنواره کن انتخاب شد و این اتحاد دور از ذهن به ثمر نشست. به نظر می‌رسد از هر نظر یک پیروزی برای همه مرتبطان این پروژه حاصل شده باشد. دپ پس از پیروزی در دعوای حقوقی با همسر سابقش امبر هرد از سوی کن تایید شد و عربستان که تا سال ۲۰۱۸ سینما به معنای واقعی کلمه در آن وجود خارجی نداشت و ممنوع بود، در بزرگ‌ترین جشنواره فیلم جهان، به افتخار بزرگی دست یافت.

با وجود همه تاریخ‌سازی‌های «ژان دو باری»، که فیلمی پرخرج درباره معشوقه مورد علاقه شاه لویی پانزدهم است، این فیلم، فیلم عجیبی برای حمایت از سوی عربستان سعودی است. با توجه به اینکه برخی از آن به عنوان فیلمی «پر از صحنه‌های جنسی» یاد می‌کنند، فیلم احتمالاً از سد سانسور در عربستان عبور نخواهد کرد و اجازه اکران در این کشور را نمی‌یابد. همچنین به نظر نمی‌رسد این انتخاب هدف بنیاد فیلم دریای سرخ به عنوان «حمایت از صنعت فیلم عربستان سعودی در تولید و توزیع فیلم» را تامین کند. یک مدیر محلی چنین گفته است: انتخاب بسیار عجیبی است … نمی‌دانم چه کسی برای آنها تعیین استراتژی می‌کند. بنیاد فیلم دریای سرخ هم به درخواست‌ها برای اظهار نظر در این باره پاسخی نداد.

این تنها حمایت مالی عربستانی‌ها نیست

«ژان دو باری» تنها فیلم کن نیست که با حمایت عربستان روبه‌رو شده است. در یک گزینش رسمی و واقعاً چشمگیر برای جشنواره فیلم دریای سرخ و طرح‌های مالی مختلف آن، ۲ فیلم بخش رقابت اصلی شامل «چهار دختر» ساخته کوثر بن هنیه کارگردان تونسی و «بانل و آداما» ساخته فیلم‌ساز سنگالی راماتا تولایه سای هم از طرح‌هایی هستند که عربستان از آنها حمایت کرده است.

علاوه‌بر آن در بخش نوعی نگاه هم که شامل اولین فیلم کارگردان‌های نوظهور می‌شود «خداحافظ جولیا» ساخته محمد کردوفانی کارگردان سودانی بحرینی، «مادر همه دروغ‌ها» ساخته اسماعه المدیر مراکشی و «سگ‌های شکاری» ساخته کمال لازراق دیگر کارگردان مراکشی هم با حمایت عربستان ساخته شده‌اند.

یک پیوند واضح وجود دارد: همه این فیلم‌ها به جز یکی ساخته فیلمسازان عرب هستند و تنها فیلمساز سنگالی عرب نیست، اما او در هر دو دوره جشنواره فیلم دریای سرخ شرکت داشت و فیلمش یک پروژه در دست اجرا بود. و البته «ژان دو باری» ساخته یک کارگردان فرانسوی، به زبان فرانسوی، با محوریت یک دوره تاریخی فرانسه و فیلمبرداری آن در فرانسه بدون بهره‌گیری از جغرافیای عربستان - هیچیک از ویژگی‌های مورد نظر این کشور را پوشش نمی‌دهد.

اما از نظر کسانی که روابط خلیج فارس با صنعت فیلم‌سازی را در طول سال‌ها دنبال کرده‌اند، به نظر می‌رسد تامین مالی «ژان دو باری» تامین‌کننده هدف موسسات سینمایی منطقه در این راستاست که هر زمان که فرصتی برای پشت میز نشینی با هالیوودی‌ها - در این مورد جانی دپ - پیش می‌آید، می‌توان از تعهدات قبلی و تمرکز بر فیلمسازان محلی دور شد.

در قطر، مؤسسه فیلم دوحه در سال ۲۰۱۳ پس از اعلام پیمانی ۱۰۰ میلیون دلاری با یک کمپانی تولید فیلم آمریکایی با مخالفت شدید روبه‌روشد و این معامله پس از تولید صفر فیلم بی‌سر و صدا لغو شد. لازم به ذکر است که دوحه از آن زمان به تامین مالی صدها پروژه مستقل از منطقه کمک کرده و در کن هم ۲ عنوان در بخش رقابتی دارد که شامل «باشگاه صفر» با بازی میا واسیکوفسکا به کارگردانی جسیکا هاوسنر و فیلمی ساخته نوری بیلگه جیلان با عنوان «درباره علف‌های خشک» است.

«دریای سرخ» به دنبال فتح «کن»؟

اما این تصور نیز وجود دارد که مدیران بنیاد فیلم دریای سرخ به پروژه‌ای «ژان دو باری» که فیلم‌برداری هم شده بود، وارد شدند و به آن به عنوان یک فرصت نگاه کردند تا به یک جایگاه بزرگ در کن برسند. پول هنگفتی که برای تبلیغ منطقه گردشگری «العلا»، جشنواره فیلم دریای سرخ و کمیسیون فیلم عربستان خرج می‌شود - با پوسترهای نصب شده روی بیلبوردهای جشنواره‌های برتر و حمایت مالی از رویدادهایی چون حراج‌های خیریه همه با هدف ایجاد آگاهی در مورد عربستان سعودی است که اکنون عضوی قانونی از جامعه جهانی فیلمسازی به حساب می‌آید. چه جایی بهتر از بزرگترین صحنه سینما برای تقویت این آگاهی و این فرصت برای قرار دادن چهره‌های سعودی در مقابل دوربین‌ها در فرش قرمز شب افتتاحیه؟

یکی از منابع داخلی عربستان می‌گوید اخبار کن احتمالاً از قبل به عربستان رسیده بود و بدون شک دلیل اصلی این سرمایه‌گذاری هم همین بود. به گفته آنها وقتی اعلام شد این فیلم فیلم افتتاحیه جشنواره است، سرمایه‌گذاری منطقی بود.

همچنین خبر عجیب دیگری در رابطه دپ با عربستان سعودی وجود دارد و گفته می‌شود جانی دپ ارتباطاتی با سلطنت یعنی شاهزاده محمد بن سلمان دارد که از وی با نام مستعار MBS یاد می‌شود. بردلی هوب خبرنگار سابق وال‌استریت جورنال می‌گوید این دو دوستان بسیار صمیمی شده‌اند و چندین روز را با هم در کاخ‌های سراسر کشور گذرانده‌اند. در حالی که MBS علاقه‌مند سینماست و در تور مشهورش در هالیوود در سال ۲۰۱۸ با ستاره‌هایی مانند دواین جانسون نشست و برخاست داشت، قتل جمال خاشقجی روابط عربستان سعودی را تیره کرد.

ممکن است ما هرگز دلیل دقیق حمایت مالی عربستان سعودی از فیلم «ژان دوباری» را ندانیم. سعودی‌های درگیر در این معامله از آن به‌عنوان حمایت از فیلم‌سازی متمایز و قهرمانی استعدادهای زن رویایی هم سخن گفتند و اگر دپ از عربستان سعودی برای عبور از چند سال سخت استفاده کند، ممکن است تنها هم نباشد زیرا در ماه مارس هم ویل اسمیت «مهمان ویژه» منطقه گردشگری عربستان بود.