سال بد اقلیمی: هشدار دانشمندان نسبت به وقوع ال نینو

پژوهشگران اداره ملی اقیانوسی و جوی دولت فدرال ایالات متحده آمریکا (NOAA یا نوا) برپایه داده‌های تازه‌ می‌گویند امسال شانس بسیاری وجود دارد که شاهد پدیده ال نینو (El Niño) باشیم. اگر این اتفاق رخ دهد، احتمال آن بالاست تا برای دوره‌ای کوتاه، شاهد گذر از آستانه گرمایشی ۱,۵ درجه سانتی‌گراد باشیم. همچنین، ال نینو بیشتر از گذر از یک آستانه و نماد پیمان اقلیمی پاریس، نشانه‌ای از یک سال بد اقلیمی برای عمده ساکنان زمین است.

نُوآ (مخفف National Oceanic and Atmospheric Administration) در بیانیه مطبوعاتی خود نوشت که در تابستان پیش رو (ماه‌های مه تا ژوئیه در تقویم میلادی) احتمال ۹۰ درصد وجود دارد که شاهد شکل‌گیری ال نینو برای ساکنان نیم کره شمالی زمین باشیم. با توجه به داده‌های دمای اقیانوس‌ها، نوآ می‌گوید ۸۰ درصد شانس این وجود دارد که شاهد یک ال نینو متوسط باشیم و ۵۵ درصد شانس یک ال نینو قدرتمند وجود دارد.  

https://www.radiozamaneh.com/764226

ال نینو چیست؟

ال نینو در واکنش به تغییرات آب‌وهوایی در منطقه استوایی اقیانوس آرام رخ می‌دهد. ال نینو و لا نینا (La Niña) دو واکنش افراطی و متضاد همدیگر در برابر این تغییرات آب‌وهوایی در این منطقه هستند. نوآ می‌نویسد:

این تغییرات به دلیل فعل و انفعالات طبیعی بین اقیانوس و جو است. دمای سطح دریاها، میزان بارندگی، فشار هوا، شرایط اتمسفر و رودخانه‌های درون اقیانوس همگی بر یکدیگر تاثیر می‌گذارند.

شکل زیر اختلاف بارش استان‌ها در سال زراعی جدید (آبی) از ۱ مهر تا ۱۴ فروردین در مقایسه با مشابه بلندمدت بر اساس میلیمتر را نشان میدهد. در ۲۴ استان خشکسالی کماکان ادامه دارد و استان های شمالی ( گیلان، مازندران و گلستان) وضعیت بسیار بدی دارند که ادامه این خشکسالی میتواند بر تنوع… pic.twitter.com/G7gYUVYWoi

— Mansour sohrabi (@mansoursohrabi1) April 5, 2023

نوآ در ادامه می‌گوید شرایط ال نینو زمانی رخ می‌دهد که آب‌های سطحی در منطقه استوایی اقیانوس آرام گرم‌تر از حد متوسط خود باشد و بادهایی که از شرق به این منطقه می‌ٰسند، ضعیف‌تر از معمول خود باشند. شرایط مخالف آن لا نینا نامیده می‌شود. یعنی در گردش آب و هوایی این منطقه، دمای آب خنک‌تر از حد معمول می‌شود و بادهای شرقی قوی‌تر می‌شوند. ال نینو هر ۳ تا ۵ سال یک مرتبه رخ می‌دهد.

ال نینو می‌تواند تا ۱۲ ماه امتداد بیابد. ال نینو می‌تواند در منطقه اقیانوس آتلانتیک نیز رخ دهد و به آن ال نینوی آتلانتیکی می‌گویند.

نوآ می‌گوید:

نشانه‌های اقلیمی ال نینو را می‌توان تا میلیون‌ها سال قبل دید، با مستنداتی که در چرخه‌های ثبت شده در لایه‌های یخ باستانی، گِل‌های عمیق دریاها، مرجان‌ها، غارها و حلقه‌های عمر درختان می‌تواند مشاهده کرد. ال نینو در زبان اسپانیویی به معنای پسر کوچک یا مسیح کودک است و نخستین مرتبه در دهه ۱۶۰۰ میلادی توسط ماهیگیران اسپانیایی در سواحل آمریکای جنوبی در محدوده کشورهای پرو و اکوادور استفاده شد. این نام به این پدیده داده شد چون در آن زمان در نزدیکی کریسمس با آن مواجه می‌شدند.

◾️سد «وشمگیر» گلستان خشک شده است

– کاهش بارندگی ،تداوم خشکسالی در کنار افزایش میانگین دما در گلستان( که در نیم قرن اخیر بی‌سابقه بوده) و مصرف بدون نظارت منابع آبی در بخش کشاورزی سبب شده است که سدهای گلستان ،خالی شود. #ورشکستگی_آبی #عدالت_محیط_زیستی #دادخواه_آب pic.twitter.com/VY4Sql6sNL

— Roozbeh Eskandari (@roozesk) February 19, 2023

نشانه‌های امسال به‌عنوان سال بد اقلیمی چیست؟

ال نینو اگر رخ بدهد، شرایط آب و هوایی نیم‌کره شمالی را به‌طور گسترده در این تابستان تغییر خواهد داد. مهم‌ترین تاثیر آن، تغییر بارندگی است که در برخی مناطق زمین منجر به کاهش بارندگی و گسترش خشکسالی خواهد شد. در دیگر مناطق، بارندگی شدت خواهد یافت و سیلاب‌های قدرتمند بر زمین جاری خواهند شد.

تغییر شیوه بارندگی بر تولید غذا تاثیری مستقیم می‌گذارد. خشکسالی بخشی از کشت و دامداری را نابود خواهد کرد و ترسالی بخش دیگری را همراه خود خواهد برد. پیش‌بینی شده است که اگر امسال شاهد ال نینو باشیم، استرالیا و مناطق نزدیک به آن در اقیانوس آرام با خطر گسترده آتش‌سوزی در منابع طبیعی روبه‌رو خواهند شد. درعین‌حال، شرق آفریقا که هم‌اکنون دست‌به‌گریبان خشکسالی فزاینده‌ای است، شاهد بارندگی خواهد بود.

تپه ماهور های #خالد_نبی ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲
مطابق آخرین گزارش مرکز مدیریت بحران خشکسالی (۱۴۰۲/۰۲/۹)بارندگی های استان #گلستان ۳۰درصد نسبت به سال گذشته و ۴۸درصد نسبت به بلند مدت منفی است،
پایداری سرزمین ما به آب بستگی دارد! حکمرانی برنامه ای دارد؟ https://t.co/wpQkX1YxDY pic.twitter.com/QJUmoy9EZW

— Mina Nikzad (@minanikzad1) May 1, 2023

اقیانوس گرم‌تر به‌معنای مرگ جنگل‌های مرجانی است و این یعنی امسال می‌توانیم بخش بیشتری از این جنگل‌ها را برای همیشه از دست بدهیم. در دو مرتبه پیشین که شاهد ال نینوی قدرتمند بودیم – سال‌های ۱۹۹۸ و ۲۰۱۶ میلادی – رکورد گرم‌ترین سال تاریخ معاصر زمین شکسته شد.

اگر ال نینوی امسال قدرتمند باشد، مشکل آب شیرین جدی‌تر از سال‌های گذشته خواهد شد. کمااینکه در برخی نقاط ایران و به‌عنوان مثال در استان‌ مازندران، ساکنین محلی از خشک شدن آب سدها می‌گویند.

اگر ال نینو اوج بگیرد، سال ۲۰۲۴ به‌جای ۲۰۱۶ در رتبه گرم‌ترین سال تاریخ معاصر زمین خواهد ایستاد.

هم‌اکنون کشورهای مختلف جهان شاهد شکسته شدن رکوردهای گرما هستند. از چین تا غرب آمریکا، موج‌های گرما بر سلامت آدمی و رشد گیاهان تاثیر گذاشته‌اند. یک مثال آن در ایران، از گلستان نشانه‌های امتداد خشکسالی را می‌توان دید.

چه در انتظار ایران است؟

ایران هم در مواجه با ال نینو مانند دیگر نقاط جهان، شاهد رویدادهای شدید آب‌وهوایی خواهد بود. در برخی نقاط مانند استان سیستان و بلوچستان احتمال سیلاب‌های قدرتمند وجود دارد و در نقاطی مانند خوزستان، احتمال موج‌های قوی‌تر گرما و امتداد خشکسالی می‌تواند پیش بیاید.

اگر ال نینوی امسال قدرتمند باشد، مشکل آب شیرین جدی‌تر از سال‌های گذشته خواهد شد. کمااینکه در برخی نقاط ایران و به‌عنوان مثال در استان‌ مازندران، ساکنین محلی از خشک شدن آب سدها می‌گویند. کشت محصول سخت‌تر خواهد شد و در کنار، موج مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک به‌سمت شهرهای بزرگ‌تر اوج خواهد گرفت که به مرگ روستاهای بیشتری منجر خواهد شد.

در مواجه با ال نینو چه می‌توان کرد؟

رویدادهای شدید آب‌وهوایی ناشی از گرمایش زمین، مانند پدیده گرمایش زمین وابسته به فعالیت‌های صنعتی و سبک زندگی آدمی هستند و مهم‌تر از همه، از فساد سیاستمداران ناشی می‌شوند. سیاستمدارانی که آگاهانه تصمیم‌هایی مغایر با محیط زیست می‌گیرند و امروز و آینده ما را تلف می‌کنند.

در جمهوری اسلامی ایران، پدیده فساد گسترده‌تر از بسیاری از کشورهای جهان است و فساد در مدیریت آب و خاک، یکی از نمادهای اصلی این فساد است. از این مدیران نمی‌توان انتظار داشت که فساد را به‌خاطر ال نینو رها کنند و مدیریت مناسب شرایط اضطراری پیش رو خلق کنند.

ما اما می‌توانیم یاد بگیریم و بیاموزیم. در موضوع محیط‌ زیست، گرمایش زمین و فروپاشی اقلیمی می‌توانیم به خودمان آموزش دهیم و تلاش کنیم تا بقیه افراد جامعه نیز از این موضوع آگاه شوند. آگاهی درنهایت به تغییر منجر خواهد شد و شاید پیش از آنکه خیلی دیر شده باشد، بتوان ایران را زنده نگه داشت.