گذری بر زندگانی امام صادق(ع) و احادیثی گهربار از رئیس مکتب

ایسنا/قم امام صادق (ع) به عنوان رئیس مکتب جعفری شناخته می‌شود، زیرا با فرصت شناسی در یک پیچ تاریخی مهم، پایه‌های علمی و فرهنگی مکتب شیعه را به اوج انتشار خود رساند و بزرگ‌ترین دانشگاه علمی در میان امامان را تاسیس کرد؛ به طوری که نقل شده است بیش از ۴۰۰۰ هزار شاگرد تربیت کردند.

تولد امام جعفر صادق (ع) در سحرگاه هفدهم ربیع الاول وهمزمان با سالروز ولادت پیامبر (ص) و در زمانه خالفت امویان در مدینه رخداد. پدرش امام محمد باقر (ع) و مادرش فاطمه مشهور به ام فروه بود.

ولادت او را پیامبر (ص) اسلام سال ها قبل خبر داده بود و نامش را جعفر و لقبش را صادق آل محمد انتخاب نموده بود تا طبق پیش بینی های آینده نگرپیامبر، او احیاگر اسلام راستین باشد.

امام صادق (ع) پس از شهادت امام باقر در سال ۱۱۷ ق، به امامت رسید و در دوران ناامیدی از اصلاح جامعه و خلافت اسلام زیست کرد همواره برای باز طراحی مستقل علمی - فکری مکتب تشیع خصوصا بر بستر حماسه عاشورا تلاش کرد.

سیاستی مهم و اثرگذار

امام صادق (ع) در دورانی که ظلم، جنایت و فسق امویان به حد خود رسیده بود و خلافت درگیر مقابله با قیام‌ها و شورش‌های پیاپی مانند قیام زید، قیام یحیی بن زید و... بود و از طرف دیگر نیز عباسیان در تلاش بودند که با سو استفاده از شعار «الرضا آل محمد» بر سر کار بیایند به مکتب سازی شیعه دست زد.

امام صادق (ع) به عنوان رئیس مکتب جعفری شناخته می‌شود، زیرا با فرصت شناسی در یک پیچ تاریخی مهم، پایه‌های علمی و فرهنگی مکتب شیعه را به اوج انتشار خود رساند و بزرگ‌ترین دانشگاه علمی در میان امامان را تاسیس کرد؛ به طوری که نقل شده است بیش از ۴۰۰۰ هزار شاگرد تربیت کردند.

اغلب شاگردان امام صادق (ع) بعد از فرا گرفتن علوم به زادگاه خود از جمله کوفه برمی‌گشتند در خانه های خود محافل درسی تشکیل می‌داند تا به تدریج این جلسات خانگی توسعه یافت و پای این کرسی‌های علمی به مسجد کوفه باز شد.

ظهور فرقه‌ها

پس از سقوط خلافت اموی و فروپاشی فضای بسته‌ای که ایجاد شده بود موجی از آزادی نسبی اجتماعی و فکری ایجاد شد و خیلی زود فرقه‌های کلامی، فقهی و عرفانی گوناگونی در جای جای جهان اسلام خصوصا در کوفه برآمد و سبب سردرگمی و انحراف مشتاقان به یادگیری شد.

در این دوران یکی از برنامه‌های امام و یارانش شناسایی و جذب این استعدادها به مکتب تشیع بود که هشام بن حکم یک از این افرادی بود که در در عین هوش و نبوغی که داشت به خاطر فرقه های گوناگون دچار سرخوردگی های فکری شده بود که امام صادق (ع) او را جذب  مکتب خود کرد و پرورش داد و در نتیجه به یکی از دانشمندان عصر خود تبدیل شد.

ترس خلافت وقت

با رشد محبوبیت امام صادق (ع) در جامعه، ترس بر خلفای عباسی چیره شد؛ از طرفی هم امام صادق (ع) اقدامات ضد حکومتی انجام نمی داد که بتوانند با او مقابله کنند به همین خاطر خلفای عباسی دست به نقشه های شوم و پنهانی زدند.

در راستای این نقشه های شوم، منصور بارها برای قتل امام برنامه ریزی کرد و با روش های گوناگون به آزار و اذیت امام پرداخت و در نهایت با الگوگیری از ظلم ها و جنایات امویان تصمیم گرفت امام را با سم مسموم کند.

در نهایت جعفر بن محمد صادق امام ششم شیعیان بعد از ۳۴ سال امامت در ۲۵ شوال سال ۱۴۸ق در سن ۶۵ سالگی در شهر مدینه در دوران خلافت عباسیان به شهادت رسید.

حفظ جان امام کاظم (ع)

امام صادق (ع) برای اینکه جان امام بعد از خودشان را حفظ کنند دست به ترفندی هوشمندانه زدند.

نَقل است که ابوحمزه ثمالی در مسجد کوفه بود که خبر شهادت امام صادق (ع) را به او دادند؛ بلافاصله از ناقل خبر سوال کرد: چه کسی وصی امام صادق (ع) است؟ او جواب داد: به ۵ نفر وصیت شده است؛ ابوحمزه ثمالی لبخندی زد که به معنای تمجید از ذکاوت امام صادق (ع) بود.

حصیری درباره تشخیص وصی اصلی و استدلال بزرگان برای شناسایی امام کاظم (ع) گفت: ابوحمزه این‌طور استدلال کرد که در بین این افراد، همسر امام هست و زن نمی‌تواند امام شود، منصور و والی مدینه هم از ظالمین و فاسقین و فاجرین دوران خودشان هستند و قطعاً صلاحیت امامت را ندارند، نفر بعد هم عبدالله افطح است امام باید در خلقت، سالم باشد ولی عبدالله افطح به صورت مادرزادی معلولیتی در قسمت پا داشت پس تنها کسی که در این افراد باقی می‌ماند موسی بن جعفر (ع) است.

آخرین وصیت

ابو بصیر در مقام روایت آخرین وصیت امام صادق (ع) گزارش داد است که: خدمت ام حمیده از بانوان حریم اهل‌بیت رسیدم که به خاطر در گذشت حضرت صادق (ع) به او تسلیت بگویم. از آخرین وصیت امام صادق (ع) پرسیدم.

گفت: امام صادق (ع) چشم باز کرد و فرمود: بگویید هر کسی با من نسبت خویشاوندی دارد، بیاید. حضرت وقتی چشمان خود را باز کرد خویشان را حاضر دیدند، چنین فرمودند: «إِنَّ شَفَاعَتَنَا لاَ تَنَالُ مُسْتَخِفّاً بِالصَّلاَةِ؛ شفاعت ما، سبک شمارنده نماز را در بر نمی‌گیرد و به او نمی‌رسد.»

انتهای پیام