سرانجام یک کرسی در اتحادیه عرب

کرسی که حدود ۱۲ سال پیش در پی تحولات داخلی سوریه از دولت بشار اسد گرفته شده بود، روز جمعه ۲۹ اردیبهشت مجددا به وی بازگردانده شد و رییس‌جمهور سوریه با آغوش نسبتا گرم سران کشورهای عربی به اتحادیه عرب بازگشت؛ اتحادیه‌ای که خود سوریه از اعضای موسس آن به شمار می‌رود.

به گزارش ایسنا، در جریان نشست فوق العاده وزیران امور خارجه اتحادیه عرب در هفتم می ( ۱۷ اردیبهشت ماه) مصر، نمایندگان کشورهای عربی با بازگشت مجدد سوریه به اتحادیه عرب اعلام موافقت کردند و در پی آن نماینده عربستان میزبان"سی و دومین " اجلاس سران اتحادیه عرب راهی دمشق شد و از بشار اسد برای شرکت در این نشست دعوت به عمل آورد.

 بشار اسد در روز پنچ شنبه ۲۸ اردیبهشت ماه  برای شرکت سران اتحادیه عرب به جده سفر کرد و در روز جمعه ضمن شرکت در نشست سران اتحادیه عرب در مراسم عکس یادگاری اعضای این نشست نیز حضور پیدا کرد و با برخی از سران کشورهای عربی حاضر در این نشست از جمله "محمد بن سلمان" ولی عهد سعودی دیدار و رایزنی کرد، دیداری که با واکنش برخی از رسانه‌های اسراییلی مواجه شد چنان که این رسانه‌ها تصویری از دست دادن بشار اسد و محمد بن سلمان را پوشش دادند و آن را یک پیروزی برای اسد دانستند و  گفتند که «درست‌تر آن است که بگوییم اتحادیه عرب به سوریه بازگشته است نه بر عکس».

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان منطقه‌ای، حضور بشار اسد در نشست سران کشورهای عربی در  جده نتیجه تغییر سیاست‌های کشورهای عربی به رهبری عربستان نسبت به تحولات جاری منطقه است و همین موضوع باعث شده کشورهایی که زمانی از مخالفان سرسخت دولت بشار اسد بودند و از جنگ داخلی در سوریه حمایت می‌کردند، اکنون با او دست دوستی می‌دهند.

از نکات جالب توجه در مورد حضور مجدد سوریه در اتحادیه عرب که در رسانه‌ها نیز بدان پرداخته شد، این بود که  هیچ  پیش شرطی برای دمشق از سوی کشورهای عربی برای این بازگشت در نظر گرفته نشد؛ این در حالی  است که برخی از تحلیلگران مدعی هستند که این سوریه بوده است که برای این بازگشت شرط تعیین کرده است چنان که "سید رضا صدر الحسینی" کارشناس مسائل غرب در گفت‌وگو با یکی از روزنامه‌های صبح تهران در این ارتباط می‌گوید: یکی از محورهای مهم شروط سوریه برای بازگشت به این اتحادیه احترام به تمامیت ارضی سوریه و عدم مداخله در حوزه مسائل داخلی این کشور بود که در طول ۱۲ سال گذشته متاسفانه به رغم تصریح منشور بین‌المللی به آن بی‌توجهی شده بود.

عده ای دیگر از کارشناسان نیز به بحث هویتی این بازگشت توجه کرده‌اند و معتقد هستند با توجه به جایگاه سوریه و منطقه شامات در جهان عرب، بازگشت مجدد دمشق به اتحادیه عرب به نوعی یک مسئله هویتی نیز برای این اتحادیه محسوب می‌شود.

حسین آجرلو، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با ایسنا در این ارتباط می گوید: سوریه یکی از شش کشور موثر در ایجاد اتحادیه عرب بود و به طور کلی از گذشته، دارای جایگاهی خاص در جهان عرب بوده است، چنانکه «جمال عبدالناصر» پیش از این در مورد سوریه گفته بود که سوریه قلب تپنده «امت عربی» است و در همین چارچوب می‌توان بازگشت سوریه به اتحادیه عرب را یک نوع مسئله هویتی برای این اتحادیه نیز قلمداد کرد.

وی با بیان اینکه منطقه شامات که سوریه عضو آن است یکی از زیر شاخه‌های امت عربی محسوب می‌شود، ادامه داد: نبود سوریه در اتحادیه عرب در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی این اتحادیه تاثیرگذار بود و  این اتحادیه را از نظر هویتی نیز دچار مشکل کرده بود.

 حضور مجدد سوریه در اتحادیه عرب علاوه براین که مهر تاییدی برای خروج سوریه از انزوای منطقه‌ای است، فرصت خوبی است که دمشق از تمایل کشورهای عربی برای حضور در روند بازسازی این کشور استفاده کند چنان که به نظر می‌رسد برای کشورهایی همچون عربستان و امارات که حامی حضور مجدد سوریه در اتحادیه عرب بودند نیز این موضوع مهم است که  در دوران بازسازی سوریه در رقابت با سایر رقبای فرامنطقه‌ای و منطقه‌ای  از این عرصه عقب نمانند و بتوانند از فرصت به وجود آمده در راستای تامین منافع خود استفاده کنند.

 به گزارش ایسنا، بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و عادی سازی روابط با این کشور همچنان  با مقاومت و مخالفت  چند کشور عربی  همراه است، قطر یکی از کشورهای عربی  است که همچنان مخالف عادی سازی روابط جهان عرب با سوریه است، دوحه در جنگ داخلی سوریه بارها به صورت صریح از مخالفان داخلی بشار اسد حمایت کرد  و در سال ۲۰۱۸، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر گفته بود که منطقه نمی‌تواند یک جنایتکار جنگی چون بشار اسد را تحمل کند.

 در مدت اخیر نیز قطر برخلاف دیگر کشورهای عربی همچنان بر موضع خود در قبال بشار اسد تاکید کرده است و می‌گوید مبنای اصلی تعلیق سوریه از اتحادیه عرب همچنان پابرجاست ولی با این حال در نشست اخیز قطر  مخالفت خود را با ابتکار عربستان برای پذیرش مجدد سوریه در اتحادیه عرب پس گرفت و گفت مانع اجماع اعراب نخواهد شد.

در همین راستا گفته شده است که امیر قطر پیش از آغاز سخنرانی بشار اسد در نشست جده، این نشست را ترک کرده است و حاضر به شنیدن صحبت های بشار اسد نشده است.

البته بشار اسد نیز در سخنان خود به صورت تلویحی کنایه هایی را به قطر وارد کرد و ضمن تاکید بر این که کشورهای عربی نباید در امور داخلی هم دخالت کنند و دست به بحران آفرینی بزنند، تصریح کرد: سوریه همیشه متعلق به جهان عرب خواهد بود؛  ولی مهم است که امور داخلی به مردم کشورها واگذار شود؛ زیرا آنها به بهترین نحو می‌توانند امور خود را مدیریت کنند.

بشار اسد همچنین از توسعه اندیشه‌های نو عثمانی‌گری و اخوانی ابراز نگرانی کرد و گفت: با خطرات اندیشه توسعه‌طلبانه عثمانی با رنگ و بوی منحرف اخوانی مواجه هستیم.

به گزارش ایسنا، با توجه به حضور  سوریه در نشست سران اتحادیه عرب در روز جمعه و بازخوردهای صورت گرفته نسبت به این موضوع به نظر می‌رسد که در روزها و ماه‌های آینده شاهد تحولات جدیدی در جهان عرب و گسترش رفت و آمدهای بیشتر بین سوریه و کشورهای عربی باشیم گرچه در این زمینه قطعا همچنان شاهد مخالفت‌ها و سازهای ناکوک آمریکا و رژیم صهیونیستی خواهیم بود.

انتهای پیام