گاه‌شمار | «از بازداشت تا مبادله» دیپلمات ایرانی محکوم به اقدام تروریستی با امدادگر بلژیکی

تایید خبر تبادل اولیویه وندکستله و اسدالله اسدی از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران و بلژیک در روز جمعه ۵ خرداد، در صدر اخبار مربوط به ایران بود.

در زیر نگاهی به گاه‌شمار حوادث مربوط به بازداشت، محکومیت، حبس، و نهایتا آزادی این دو نفر خواهیم داشت.

• بازداشت اسدی: اسدالله اسدی، دبیر سوم سفارت جمهوری اسلامی در وین، اتریش، که اکنون ۵۲ ساله است، در روز ۱۰ تیر ۱۳۹۷ در بایرن آلمان، به اتهام دست‌داشتن در عملیات تلاش برای بمب‌گذاری در یک گردهمایی سازمان مجاهدین خلق در پاریس بازداشت شد.

• استرداد اسدی از آلمان به بلژیک: دادگاهی در برلین آلمان در روز ۱۷ مهر ۱۳۹۷ طی حکمی اجازه استرداد اسدی به بلژیک را صادر کرد.

• محاکمه و محکومیت اسدی: اسدالله اسدی در روز ٧ آذر ١٣٩٩ به اتهام طرح عملیات تروریستی در اروپا، به همراه سه متهم دیگر به نام‌های مهرداد عارفانی، امیر سعدونی، و نسیمه نعامی در دادگاهی در بلژیک محاکمه شد. دادگاه کیفری آنتورپ، بلژیک، در روز ۱۶ بهمن ١٣٩٩ با رد مصونیت دیپلماتیک اسدی او را به ۲۰ سال حبس محکوم کرد. در روز ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰، حکم ۲۰ سال حبس اسدی تایید شد. اسدی درخواست استیناف و فرجام‌خواهی را رد کرد. پنج روز بعد در روز ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰، دادگاه تجدیدنظر ضمن تایید نهایی حکم ۲۰ سال حبس اسدی اعلام کرد سعدونی و نعامی به ١٨ سال حبس و سلب تابعیت از بلژیک و عارفانی به ١٧ سال حبس و سلب تابعیت از بلژیک محکوم شده‌اند.

• بازداشت وندکستله: اولیویه وندکستله، امدادگر ۴٢ ساله بلژیکی و مدیر عملیات ایران سازمان شورای پناهندگان نروژ، در روز ۵ اسفند ١۴۰۰ به اتهام «جاسوسی» در ایران بازداشت شد. نمایندگان پارلمان بلژیک بازداشت این امدادگر را «آدم‌ربایی» با هدف امتیازگیری سیاسی خواندند.

• تصویب و سپس تعلیق معاهده تبادل زندانیان: شامگاه چهارشنبه ۲۹ تیر ۱۴۰۱، پارلمان بلژیک در اقدامی جنجالی با ٧٩ رای موافق در برابر ۴۱ رای مخالف، عهدنامه دولت‌های ایران و بلژیک برای توافق زندانی را امضا کرد که با اعتراض بسیاری از قانونگذاران آمریکایی، سازمان‌های مدافع حقوق بشر، و فعالان سیاسی و حقوق بشر ایرانی مواجه شد. اما دو روز بعد یعنی جمعه ٣١ تیر ۱۴۰۱، دادگاهی در بلژیک انتقال اسدی به ایران یا هر کشور ثالثی را تا اطلاع ثانوی ممنوع کرد.

• محاکمه وندکستله: او که در شرایط جسمی و روحی نامناسبی به سر می‌بُرد، در دی‌ماه ۱۴۰۱ از سوی دادگاه انقلاب به ۴۰ سال زندان، ۷۴ ضربه شلاق، مصادره اموال و جریمه نقدی محکوم شد.

• تایید نهایی معاهده تبادل زندانیان: دادگاه قانون اساسی بلژیک روز ١٢ اسفند ۱۴۰۱ با رد درخواست لغو معاهده مبادله زندانیان میان بلژیک و جمهوری اسلامی، زمینه را برای تبادل نهایی زندانیان میان دو کشور مهیا کرد و سه روز بعد یعنی ۱۵ اسفند ایران برای اجرای آن اعلام آمادگی کرد.

• تکذیب آزادی اسدی در آینده‌ای نزدیک: دولت بلژیک روز ۶ اردیبهشت ۱۴۰۲ با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که اسدالله اسدی در مبادله زندانیان میان دو کشور، به زودی آزاد نخواهد شد.

• عمان و تبادل زندانیان: روز چهارشنبه ٣ خرداد ۱۴۰۲، تلویزیون دولتی عمان گزارش داد سلطان هیثم به طارق پیرو دعوت رسمی ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران، روز یکشنبه ٧ خرداد برای سفری دوروزه به تهران می‌رود. روز جمعه ۵ خرداد، دو روز پیش از سفر سلطان عمان به ایران، ساعاتی پس از اینکه عمان پادرمیانی خود در تبادل این دو زندانی را اعلام کرد، مقامات ایرانی و بلژیکی تبادل اسدی و وندکستله را تایید کردند.

کشورهای غربی، زندانی شدن شهروندان خود از سوی جمهوری اسلامی را «گروگان گیری سیاسی» خوانده و بارها از جمهوری اسلامی خواسته‌اند به این رویه «ظالمانه» خود پایان دهد.

اما جمهوری اسلامی با رد این موضوع و بدون ارائه هیچ سند و مدرکی، همچنان به بازداشت و زندانی‌کردن شهروندان غربی و دوتابعیتی بنا به اتهاماتی همچون «جاسوسی» و «اقدام علیه امنیت ملی» ادامه می‌دهد.