نامی که در تاریخ خواهد ماند

در مراسم نکوداشت احمد سمیعی گیلانی گفته شد: نام استاد سمیعی گیلانی برای همیشه و بعد از ما در تاریخ باقی خواهد ماند.

به گزارش ایسنا، مراسم نکوداشت احمد سمیعی گیلانی و رونمایی مستند «سبز بن‌دار» درباره زندگی و آثار او به کارگردانی منوچهر مشیری در خانه‌ فرهنگ گیلان، زادگاه این چهره فقید فرهنگی برگزار شد.

در این نکوداشت حسین معصومی همدانی، مژده دقیقی، اکبر ایرانی، فرهاد طاهری،  سهراب سمیعی و جعفر شجاع‌کیهانی سخن گفتند.

مجری این مراسم، الهام کیانپور در ابتدای مراسم در سخنانی گفت:  به پاس سال‌ها تلاش پیوسته، سترگ و اثرگذار استاد احمد سمیعی‌گیلانی در عرصه‌های فرهنگ و ادبیات امروز گرد هم جمع آمده‌ایم.

سپس پوراحمد جکتاجی، مدیر مسئول نشریه‌ گیله‌وا و عضو هیئت‌ موسس خانه‌ فرهنگ گیلان با بیان این‌که به پاس حضور دوستان و علاقه‌مندان استاد احمد سمیعی گیلانی و استفاده از تجربیات دیگر میهمانان و سخنرانان به تفصیل درباره‌ او سخن نخواهد گفت، به حضور گرم و پررونق حاضران اشاره کرد و افزود: این خانه زمانی شکل می‌گیرد که شما در آن حضور داشته باشید و وجود پیر و جوان در این مراسم، به ما برای ادامه‌ کار نیرو می‌دهد. هیئت‌مدیره چندین شب در تلاش بود تا این مراسم درخور شأن استاد سمیعی گیلانی برگزار شود و از انجام هیچ کاری فروگذار نکرد.

در ادامه حسین معصومی همدانی، عضو پیوسته‌ زبان و ادب فارسی، استاد ادبیات، تاریخ و ریاضیات با بیان این‌که از حضور در رشت خوشحال است، گفت: پرسش‌های بسیاری بوده که از احمد سمیعی نپرسیده‌ام، زیرا فکر می‌کردم همچنان زمان دارم، در حالی‌که بهتر است خود را همچون یک توریست بدانیم، چرا که زمان اندکی برای زندگی داریم.

این محقق در ادامه تصریح کرد: استاد سمیعی گیلانی زندگی‌های متفاوتی داشت؛ بخشی از آن در راه‌آهن و بخشی هم زندگی سیاسی‌شان بود. از طرف دیگر از بانیان ویراستاری نوین بودند و از کسانی بوده‌اند که ویرایش کتاب‌های تألیفی را در ایران بنا نهادند. اکنون تمام مجلات علمی ‌پژوهشی و مجلات روشن‌فکری که به ویراستاری مشغول هستند، به یک معنا شاگرد احمد سمیعی گیلانی هستند و همانا که باید از کارشان درس بیاموزند.

مژده دقیقی، مترجم نیز در سخنانی گفت: استاد احمد سمیعی گیلانی بی‌تردید از پیشکسوتان تاریخ ویرایش به معنای حرفه‌ای آن هستند و از بزرگانی که در عرصه‌ عمل، به ضرورت ویرایش پی بردند و به آن پرداختند و براساس دانش و تجربه‌ خود، ضوابط و قواعدی برای آن قائل شدند و این ضوابط و قواعد را در عمل آزمودند و اعتلا بخشیدند.

این مترجم در ادامه با اشاره به این‌که بی‌سبب نیست که سمیعی را پدر ویراستاری نوین ایران می‌دانند، افزود: ایشان از پایه‌گذاران و پرسابقه‌ترین ویراستاران به معنای امروزی آن است. ویراستاری را با «انتشارات فرانکلین» آغاز کرد و در دوران فعالیت فرهنگی خود هرگز آن را کنار نگذاشت. از ویرایش لذت می‌برد و تا پایان، با تمام وجود ویراستار باقی ماند. او معتقد بود ویرایش، کار فرهنگی ضروری، پسندیده و مهمی است که ارزشش به هیچ روی از ترجمه یا تألیف کمتر نیست.

او سپس خاطرنشان کرد: سمیعی ویراستار کتاب‌ها و نشریات متعددی بود و در طول عمر پربار خود با تألیف کتاب‌ها، مقالات آموزشی و تدریس در دوره‌های ویراستاری، بارها تعهد و دلبستگی‌شان به ویرایش را ثابت کرد. او ویراستاری جامع‌الاطراف بود. مشکلات اساسی متن را معمولاً در همان خوانش نخست تشخیص می‌داد و راهکارهایی کارساز ارائه می‌کرد. یک قرن تجربه‌ زندگی و یک عمر سابقه‌ ویرایش داشت و با تکیه بر دانش و اطلاعات گسترده‌اش، به‌سرعت خطاهای متن را می‌یافت و تصحیح می‌کرد.

دقیقی در ادامه به ذهن منظم و حافظه‌ بی‌نظیر این ویراستار فقید اشاره کرد و افزود: استاد سمیعی حتی در خاطر داشت که چهل یا پنجاه سال پیش، چه پیشنهاداتی برای ویرایش کتابی ارائه کرده و این یا آن مترجم، چه توانایی‌ها یا ضعف‌هایی داشته است.

دقیقی بیان کرد: کافی بود استاد سمیعی متوجه شود که این نویسنده حرفی برای گفتن دارد، چنان غرق در ویرایش متن می‌شد که گویی خود آن را نوشته و برای ارتقای آن از هیچ امکانی چشم نمی‌پوشید. چنان که گویی گاهی از دید نویسندگان و مترجمان، به جانب افراط می‌رفت.

در ادامه مراسم  اکبر ایرانی، نویسنده، محقق و رییس مرکز پژوهشی میراث مکتوب در سخنانی درباره‌ احمد سمیعی گیلانی گفت: استاد عمر پرخیر و برکتی داشت و با حضور خود، قرن این روزگار را زرین و طلایی کرد. حضور فرهیختگانی چون استاد سمیعی گیلانی است که به این قرن و ایام، برکت می‌دهد.

ایرانی با اشاره به اینکه سمیعی گیلانی روزگاران و ایامی را با پایه‌گذار نوین ویراستاری ایران گذرانده، افزود: او مشوق من بود که در حوزه‌ احیای آثار کهن گام بردارم و تشویق‌های استاد موجب شد دلگرم شوم و این کار را ادامه دهم.

او سپس تصریح کرد: طبعاً هر خطه و سرزمینی اگر شکوه، عظمت و افتخاری دارد از باب شرف المکان بالمکین است؛ یعنی شرافت هر مکان، به فرهیختگان و دانشمندان آن خطه است، از قدیم‌الایام گیلان، دانشمندانی بزرگ را در خود داشته است.

 ایرانی در ادامه گفت: یکی از آثار ارزشمندی که در این خطه نگاشته شد، شاهنامه‌ کارکیا میرزاعلی است که پرتصویرترین شاهنامه است و بالغ بر ۳۵۰ تصویر و نگاره دارد که اکنون هر ورقش زری است که در دنیا به قیمت‌های کلانی به فروش می‌رسد؛ اما از این شاهکار، اثر چندانی باقی نمانده است ولی این اثر از افتخارات این خطه است. شاهنامه‌پژوهان می‌گویند در منطقه‌ای که شاهنامه نوشته و نگارگری می‌شده، حاکی از نگرانی مردم نسبت به فرهنگ و ملیت بوده است و این نگرانی در ایران از دوره‌ مغول به بعد بیشتر شد و در عین حال می‌بینیم که بیشترین نگارگری‌ها از زمان مغول به بعد در ایران آغاز شده است. بنابراین می‌توانیم یکی از این افتخارات ارزشمند را به گیلان و گیلانیان نسبت بدهیم.

 فرهاد طاهری، نویسنده، دانشنامه‌نگار و پژوهشگر حوزه‌ تاریخ معاصر  نیز  در این مراسم گفت: اکنون که دو ماه از تاریخ فوت‌ استاد می‌گذرد، هر جا مطلبی نوشته‌ام، حس کرده‌ام استاد مطلبم را می‌خوانند. وجود این مرد چنان سرشار از تلاش، کوشش و بودن بود که باورِ نبودِ ایشان در میان ما واقعاً سخت است.

 او با بیان این که می‌خواهد به جنبه‌های دیگری از استاد سمیعی اشاره کند، اظهار کرد: استاد سمیعی در کنار دیگر جنبه‌های فرهنگی‌شان، دارای میراث اخلاقی نکو بودند و اگر این نکات را در مدیریت فرهنگی و یا مدیریت علمی و پژوهشی کشور رعایت کنیم، ثمرات بسیار ارزشمندی برای جامعه‌ی ما خواهد داشت.

این پژوهشگر با اشاره به اولین ویژگی اخلاقی و رفتاری استاد سمیعی افزود: پرهیز از طایفه‌مداری در عرصه‌ فرهنگ و تحقیق؛ طایفه‌مداری یکی از معضلات فرهنگی جامعه‌ ما است که با نگاه به عرصه‌های فرهنگی، درمی‌یابیم همیشه گروهی حول شخصیت برجسته‌ای فراهم آمده‌اند و اصولاً حلقه‌های روشنفکری ما چه در نشریات و چه در بنگاه‌های نشر و حتی مجامع دانشگاهی، عمدتاً یک نوع رنگ طایفه‌مداری دارند.

در ادامه مراسم سهراب سمیعی، فرزند احمد سمیعی گیلانی با ابراز خوشحالی از این‌که در مکانی هستند که خانه‌ اجدادی آن‌هاست، گفت: پدر به ما یاد داد چگونه زندگی و رفتار کنیم و چگونه با مردم در ارتباط باشیم، و برای من و خواهرم پدر یک معلم و راهنمای واقعی بودند.

او سپس از میهمانان و استادانی که به خاطر استاد سمیعی گیلانی از راه‌های دور و نزدیک در این مراسم حاضر شده‌اند قدردانی کرد.

حامد اریب نیز پیام  المیرا دادور، استاد ادبیات تطبیقی و تصویرشناسی دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران را برای حاضران خواند.

این نویسنده در ابتدای سخنان خود بیان کرد: کاش بزرگداشت‌ها نه‌تنها در زمان حیات بزرگان که در زمان سلامت کامل ایشان برگزار شود؛ صحبت از مرحوم استاد احمد سمیعی گیلانی است. بزرگمرد فاضلی که من با افتخار از او آموختم. آموختم که هر سخنی را جایز نیست بر زبان آورد و گاهی نگاهی می‌تواند برای مخاطب بیانگر هزاران جمله و معنا باشد. آموختم که شنونده‌ هوشیاری باشم و آنچه را که باید از ورای سخن اویی که باید بشنوم.

او افزود استاد سمیعی گیلانی از افرادی بودند که اگر کارشان ایرادی داشت، در  مقام انکار آن ایراد برنمی‌آمد، بلکه به‌راحتی آن را اظهار می‌کرد. سپس مثالی زد از ترجمه‌ رمان چیزها اثر «ژرژ پِرِک» که استاد سمیعی گیلانی از ترجمه‌ خود راضی نبود و دلیلش این بود که زبان پِرِک، زبان استاندارد بود اما زبان استاد سمیعی، زبانی فاخر؛ و او در یکی از جلسات دانشکده‌ زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران به آن اشاره کرده بود.

سپس جعفر شجاع‌کیهانی، عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی  در ابتدای سخن خود بیان کرد: دقایق و ظرایف استاد را دوستان و استادان، چه در دانش و چه در برتری‌های اخلاقی استاد بیان کردند. من آمدم تا از دوستان و استادانی که از تهران آمدند تشکر کنم.

او افزود: نام استاد سمیعی گیلانی برای همیشه و بعد از ما در تاریخ باقی خواهد ماند.

 کیهانی از برگزارکنندگان این مراسم در خانه‌ فرهنگ گیلان تشکر و بیان کرد: در این دورانی که سنگ فتنه از منجنیق فلک می‌بارد، کار فرهنگی، کار سختی است.

سپس پیام محقق و کارگردان مستند «سبز بن‌دار» منوچهر مشیری توسط الوند بهاری، پژوهشگر مستند «سبز بن‌دار» برای حاضران خوانده شد. او درباره روند تولید این مستند توضیحاتی داد و با توجه به وقت‌شناسی و دقت استاد سمیعی گیلانی و حساسیت‌های ویژه او مراحل تولید را بسیار خاص توصیف کرد. زمان تولید این مستند تقریبا چهار سال به طول انجامیده و توسط مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی تهیه شده است. این مستند برای اولین بار در این مراسم به نمایش عمومی درآمد.

در پایان مراسم نیز حاضران در حیاط عمارت خانه فرهنگ گیلان، زیر بارش باران بهاری به تماشای مستند «سبز بن‌دار» نشستند.

پس از پایان فیلم مشیری، کارگردان بسیاری از مستندهای پرتره‌ مفاخر هنر، ادبیات و علم ایران در ارتباط صوتی با حاضران از تجربه بی‌نظیر کار با استاد سمیعی گیلانی گفت.

 انتهای پیام