فکر شاعرانه استاد داوری برگرفته آرای هایدگر فیلسوف آلمانی است

به گزارش خبرنگار مهر، سید مهدی ناظمی در نشست دو روزه «داوری» در ترازوی داوری که به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی صبح امروز ششم خرداد ماه در تالار تمدن این پژوهشگاه آغاز به کار کرد؛ گفت: فکر شاعرانه در بیان دکتر داوری هر چند ملهم از آرای مارتین هیدگر فیلسوف آلمانی، است اما نظر به امکانات گسترده شعر در زبان فارسی وجوه متنوع دیگری هم می‌تواند داشته باشد به نظر می‌رسد یکی از وجوه تفکر شاعرانه و اصلاً انس با زبان، شعر تعدیل جریان اصلی تفکر تاریخی امروز، یعنی تفکر بصری است.

وی ادامه داد: تفکر بصری در سرآغاز خود در فرهنگ، یونانی با اعراض از سنت شعر یونانی و تحقیر آن و در مقابل التفات به وجهی از وجود انسان نضج گرفت که طالب فهمی صریح و آینه گون بود این نحوه از فهم که به تدریج مبدل به نوع محوری تفهم در تاریخ، شد از اساس با پذیرش هر نوع چند معنایی، تضمن و استعاری بودن، فاصله دارد و در مقابل در پی آن است که هستی را به صورت صریح و شفاف رو در روی خود بفهمد.

ناظمی با تاکید بر اینکه چنین تفکری را باید با استعاره‌های بصری تفسیر کرد ادامه داد: این همان کاری است که افلاطون و ارسطو و دکارت و دیگران انجام داده اند هر چند باید دقت داشت که نفس استفاده از استعاره‌های بصری برای توصیف چیزی به معنای تفکر بصری نیست. تفکر بصری دانش نظری یعنی فلسفه و سپس علم را دچار دگرگونی‌های بسیاری کرد و سپس در هنر و بالاخره رسانه و سیاست، استیلای تمام یافت.

وی ادامه داد: آنچه امروز به عنوان سیاست تصویری یا محوریت یافتن تام و تمام تصویر دررسانه و سیاست مطرح، است بسط همین تفکر بصری است. تفکر بصری حتی هنر را که اساس آن توجه به شاعرانگی حیات آدمی است تحت تأثیر خود قرار داده است. سینما را باید مهمترین ظهور تفکر بصری در هنر دانست. شعر در مقابل همانجایی است که استعاره خلق می‌شود. با استعاره معنای زندگی آدمی بسط پیدا می‌کند و از بن بست رهایی می‌یابد.

ناظمی افرود:زیست شاعرانه به معنای انس با معانی در فیمابین سایه روشن هستی و تلاش برای دریافت چند معنایی چیزهاست این چنین انسی جز از طریق گوش استعاری ممکن نمی‌شود همچنان که چشم، استعاری جهانی تصویری خلق کرده است، در انس با گوش استعاری و تلاش برای نیوشایی، آن می‌توان امید به ظهور راه‌های نارفته یا فهم جدید از راههای رفته داشت، این نه اینکه با هنر و ادبیات جدید ناممکن باشد ولی درست به دلیل همین سیطره تصاویر و طبعاً فهمی عمومی از این گرایش به تصویر که رسانه مقوم آن است محدود می‌شود.

وی در پایان گفت:تفکر شاعرانه هر چند در لغت می‌تواند بیانگر رویکردی ذوقی و انفعالی باشد اما در اصل سعی شگرف انسان برای گذار از روزمرگی‌ها و ناکامی‌های بزرگ است. در واقع و در پس خلوت تفکر شاعرانه جلوتی از حیات و روشنایی پیش رو است که می‌تواند بیانگر طرحی نو در زندگی انسان باشد.