دست‌نوشته منتشرنشده شهید مطهری در بازداشتگاه پس از قیام ۱۵ خرداد

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، پس از سخنرانی امام‌خمینی در ۱۳ خرداد ۱۳۴۲، علاوه بر خود ایشان و حضرات آیات سیدحسن قمی و بهاءالدین محلاتی، ۱۱ روحانی دیگر از جمله آیت‌الله محمدتقی فلسفی، مرتضی مطهری، عبدالحسین دستغیب و ناصر مکارم شیرازی نیز به طور موقت بازداشت و به زندان موقت شهربانی تهران منتقل می‌شوند.

حجت‌الاسلام محسن محدث‌زاده قمی، فرزند مرحوم شیخ عباس قمی نیز یکی از بازداشت‌شدگان است که در آن ایام از افراد حاضر می‌خواهد در دفتری که دارد، به یادگار برایش نوشته‌ای بنویسند. آنچه می‌خوانید دست‌نوشته استاد شهید مرتضی مطهری در آن دفترچه است که برای اولین بار امسال به مناسبت شهادت ایشان منتشر شد:

بسمه‌تعالی شأنه

الذین یستمعون القول فیتّبعون احسنه، اولئک الذین هدیهم‌الله و اولئک هم اولواالالباب.

همانطوری که انسان هنگامی که در خیابان و بازار حرکت می‌کند مرتبا متاع‌های مختلف نظرش را جلب می‌کند و رغبت خریداری آن‌ها در وی پدید می‌آید و باید شخصا قوه تمیز و تشخیص داشته باشد و متاع خوب و مناسب حال خود را برای خود خریداری کند، از لحاظ فکری و متاع‌های روحی نیز چنین است. پیوسته سخنان مختلف پرده گوش او را به حرکت می‌آورد و نوشته‌های گوناگون به چشمش می‌خورد و باید شخصا قوه تمیز و تشخیص و انتقاد داشته باشد و باصطلاح سخن‌شناس بوده باشد، صحیح را از سقیم و سره را از ناسره تمیز دهد و بعلاوه حال خود را در نظر بگیرد و مناسب حال خود را انتخاب کند والّا سرمایه معنوی و فکری خود را به‌هدر داده و عمر خویش را تباه ساخته است.

انسان باید بداند که اولا هر سخنی که از کسی می‌شنود ولو آنشخص بزرگ باشد و یا در کتابی می‌بیند ولو مولف آنکتاب شخص عالیقدری باشد درست نیست و ثانیا هر سخن درستی برای همه کس مفید نیست. در ذیل آیه کریمه «فلینظر الانسان الی طعامه» به عنوان تفسیر وارد شده که باید هرکسی در غذا‌های روحی و واردات فکری خود دقت بکار ببرد و هرنوع فکری را درهاضمه روحی خود وارد نکند. علی علیه‌السلام می‌فرماید «ما لِی أرَى الناسَ إذا قُرّبَ إلیهمُ الطعامُ لیلاً تَکَلّفُوا إنارةَ المصابیح». در روایات ما وارد شده که حضرت مسیح علیه‌السلام فرمود حکمت را هرکجا و دست هرکس دیدید هرچند کافر و مشرک باشد فراگیرید «و کونوا نقّادالکلام».

به هرحال یکی از موهبت‌های الهی این است که در شخص قوه نقّادی و سخن‌سنجی و سخن‌شناسی پدید آید و وقت خود را به مطالب بیهوده صرف نکند، از استعدادات خود حداکثر استفاده را بنماید. آیه کریمه قرآن: «الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه» همین معنی را یادآوری می‌فرماید. کلمه استماع در این آیه بکار رفته است که به معنی گوش‌فرادادن است، نه کلمه سماع که به‌معنی شنیدن است و در آخر آیه کریمه تنها خردمندان را شایسته این بهره‌برداری دانسته است. زیرا بدیهی است تا قوه عاقله رشد نیافته باشد و به حد بلوغ عقلانی نرسیده باشد از عهده نقادی بیرون نمی‌آید.

این چند کلمه در زندان موقت شهربانی تهران در روز ۱۳ صفر ۱۳۸۳ که سی و یکمین روز توقف ما در این محل است و در این مدت از مصاحبت گروهی از علما و خطباء عالیقدر لذت فراوان برده‌ام به عنوان یادبود در دفتر حضرت مستطاب ثقه‌الاسلام مخدوم‌زاده معظم جناب آقای حاج میرزا محسن محدث‌زاده قمی دامت‌برکاته قلمی گردید. اللهم انّا نَرغَب الیک فی دوله کریمه تعز بها الاسلام و اهله و تذل بها النفاق و اهله و تجعلنا فی‌ها من الدعاه الی طاعتک و القاده الی سبیلک و ترزقنا بها کرامه الدنیا و الآخره.

مرتضی مطهری ۴۲/۴/۱۴