هنوز برای رسیدن به نقطه مطلوب در موزه کار داریم/ کمک از کارشناسان

به گزارش خبرنگار مهر، نشست رئیس موزه هنرهای معاصر تهران با خبرنگاران صبح امروز ۲۲ خرداد ماه برگزار شد. در این نشست، عبادرضا اسلامی رئیس موزه و امیر راد مشاور هنری نمایشگاه «ردپا و هایپررئالیسم» حضور داشتند.

اسلامی در ابتدای این نشست گفت: رویکرد جدید موزه هنرهای معاصر تهران بنا بر سیاست‌های آقای سالاری معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین آقای خراسانی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی اجرایی می‌شود و بر این اساس، مطالعات و تعمیق‌هایی نیز صورت گرفته و علاقه‌مندیم فضایی مبتنی بر این رویکرد را به منصه ظهور برسانیم.

موزه‌ها آرامستان آثار هنری نیستند

وی توضیح داد: طراحی و ارتباط با مخاطبان و بازدیدکنندگان کاملا بر اساس حواس پنجگانه ترسیم شده است و روایت‌های بازدیدکنندگان برایمان مهم است. فضای موزه هنرهای معاصر تهران برگرفته از محیط‌های شهری و تألیفی است. موزه با نشانه‌های سنتی و مدرنیته ثبت ملی شده است و سعی کردیم با این باور و اعتقاد موزه را با نگاه مخاطبان مرتبط کنیم. همچنین در این راستا، به سمت ناشران هنری، دانشگاه‌های هنری و گالری‌ها از جمله دانشگاه سوره و هنرهای زیبا رفتیم. قرار است ۹ کتاب را نیز رونمایی کنیم برای مثال، نسخه جدید کتاب «شاهکارهای نگارگری» توسط انتشارات یساولی با تغییرات بسیار عمده در حال انتشار است.

اسلامی بیان کرد: در گالری‌های پایین موزه، آثار گنجینه موزه را به نمایش گذاشته‌ایم و شاهد هستید طی یک سال گذشته فضای درونی موزه به ویژه در رمپ‌ها آثار هنرمندان بزرگ مثل جاکومتی به نمایش درآمده است.

وی درباره تماشای بازدیدکنندگان با حواس، تصریح کرد: فضای موزه از چند حسی بودن برخوردار است، در واقع موزه‌ها در تمام دنیا تفاسیری از زنده بودن دارند و این موضوع در موزه هنرهای معاصر تهران نیز اجرایی شده که یک ضلعش آثار گرانبها و گنجینه‌ای است و ضلع دیگرش بازدیدکنندگان هستند.

امیر راد مشاور هنری نمایشگاه‌های موزه هنرهای معاصر تهران نیز در این نشست گفت: در حال حاضر ۲ نمایشگاه «ردپا» و «هایپررئالیسم» در موزه هنرهای معاصر تهران برقرار است که نمایشگاه «ردپا» از گالری اول تا ششم و نمایشگاه «هایپررئالیسم» از گالری هفت به بعد قابل مشاهده است که هر ۲ نمایشگاه نیز کیوریتوریال هستند. در نمایشگاه «ردپا» آثار فاخری از هنرمندان ایرانی و بین‌المللی به نمایش درآمد که چند اثر نیز از بیرون گنجینه در آنها قابل مشاهده است. در این ۲ نمایشگاه، ۳۳ اثر برای نخستین بار به نمایش درآمده است و تعدادی از آثار نیز چند نسل آنها را ندیده بودند.

وی درباره فضاسازی جدید موزه هنرهای معاصر تهران بیان کرد: موزه‌ها آرامستان آثار هنری نیستند و نسبتی با محیط و بازدیدکنندگان دارد و در واقع بازدیدکنندگان نیز جزئی از فضای کلی نمایشگاه هستند و مخاطبان فعال به حساب می‌آیند و این امر در کیوریتور شیپ مدنظر قرار می‌گیرد که بحث تعامل با مخاطبان است.

توضیح درباره حواشی صیفی کاری در موزه

اسلامی در ادامه در پاسخ به حواشی پیش آمده درباره صیفی‌کاری در باغچه‌های موزه توضیح داد: از این حاشیه صمیمانه تشکر می‌کنم که بستری برای توجه بیشتر به موزه شد. همه شما موزه هنرهای معاصر تهران را می‌شناسید که معماری آن تلفیقی از معماری سنتی و مدرن است و از بدو تأسیس، شش باغچه با پوشش‌های گیاهی داشته و اکنون نیز این چنین است. این باغچه‌های موزه که خواهش می‌کنم از آنها بازدید کنید، بخشی عمیق‌تر هستند و بخشی عمق ندارند و آنهایی که عمق کمتری دارند، از گیاهانی بهره‌مند شدند که گیاهان بوته‌ای به حساب می‌آیند و همیشه نیز بوده‌اند.

وی بیان کرد: ۲۵ خرداد ماه که روز جهانی گل و گیاه است، برنامه داریم برای فضای باغ مجسمه، کارهای محیط زیستی انجام دهیم و نگاه مان این است که اقداماتی در این راستا انجام شود. کسانی که باغچه‌های موزه را دیده‌اند، نمی‌دانم چرا دیوارهای سبز موزه را که پس از مرمت موزه ایجاد شده است، ندیده‌اند! این دیوارهای سبز موزه هنرهای معاصر تهران جز مواردی است که با موزه‌های دنیا مقایسه شدیم.

مجید رضایی طراح دیوارهای سبز موزه هنرهای معاصر تهران در این باره بیان کرد: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، سعی کردیم فضای سبزی مناسب و در شأن موزه داشته باشیم که به زودی رونمایی خواهیم کرد. موضوع مهمتر این است که قسمت‌هایی از موزه در دوران بازسازی مورد تحقیقاتی قرار گرفت که بر این اساس دیوارهای سبز را اضافه کردیم تا مطابق با موزه‌های دنیا، رویکرد توجه به طبیعت را پررنگ‌تر پیش ببریم در عین اینکه بشود ترجمه مناسبی برای فضای سبز موزه صورت بگیرد.

پنجره های گالری ها به استاندارد نزدیک شدند

اسلامی در ادامه در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر درباره پنجره‌های غیراستانداردی که در زمان بازسازی موزه به کار گرفته شده بود و عبدالرضا سهرابی مدیرکل سابق هنرهای تجسمی در گفتگویی با عنوان تغییرات در «موزه هنرهای معاصر» اشتباه بود!/ حاشیه‌های «خوشنویسان» درباره آنها توضیح داده بود، گفت: شیشه‌های گالری‌های موزه در زمان مرمت و بازسازی تغییر کردند اما اکنون کارشناسان موزه‌ای که حساسیت نسبت به این موضوع را دیدند از پوشش‌هایی روی این شیشه‌ها استفاده کردند که به درجه استاندارد نزدیک شوند. ما از کارشناسان موزه‌ای کاخ گلستان، موزه ملی و پژوهشگاه میراث فرهنگی در این مورد کمک گرفتیم اما هنوز برای رسیدن به نقطه مطلوب کار داریم. همچنین نورگیرهای دور رمپ فضای داخلی موزه نیز باید تغییر کنند که آن هم به زودی محقق می‌شود.

رئیس موزه هنرهای معاصر تهران در پایان بیان کرد: مرمت موزه‌ای که فاخر است و ارزش ملی دارد با مرمت برخی مراکز فرق دارد و باید مطالعه شده جلو برویم و گذشت زمان در اینجا متفاوت است و به زمان بیشتری نیاز داریم.

در پایان، اهالی رسانه به بازدید از نمایشگاه‌های «رد پا» و «هایپررئالیسم» پرداختند.

در نمایشگاه «رد پا»؛ درنگی بر مراوده هنرمند و جهان پیرامون، ۲۹ اثر از هنرمندان خارجی و ۵۴ اثر از هنرمندان ایرانی که همگی در گنجینه موزه نگهداری می‌شوند، به نمایش گذاشته شده است. در نمایشگاه «ردپا» آثار متنوعی در قالب نقاشی، طراحی، چاپ دستی، ویدئو و عکاسی به نمایش درآمده است که از قرن ۱۹ میلادی تا دوران معاصر را در بر می‌گیرد و نام‌های معتبری در میان هنرمندان آن به چشم می‌خورد. وجه مشترک این آثار نمایش نحوه مواجهه انسان با جهان پیرامون و به ویژه ارتباط او با طبیعت است. هنرمندان این مجموعه با ابزار مختلف و رسانه‌های گوناگون، دیدگاه‌های متفاوت و خاصی که به موضوعات مشابه داشته‌اند را به تصویر کشیده‌اند.

در بخشی از بیانیه نمایشگاه «ردپا» آمده است: «زندگی انسان تنها جنبه کمی و بیرونی ندارد و اگر سخن از کیفیت زندگی است جنبه‌های درونی روانی و ذهنی نیر جایی در این میان دارند. اینجا است که میل، آرزو، شادی، رضایت، خشم، نفرت، حسادت و … خود را در قالب تصویر، حجم، شعر موسیقی، آواز و حرکات موزون آشکار می‌کند. انسان در فرآیند شکل دادن به جهان پیرامون خود از وجهی درونی نیز طبیعت مطلوبش را تخیل می‌کند، می‌آفریند و باز می‌آفریند و ردپای آفریننده در تک‌تک‌شان ردپای انسان است در این جهان. این مراوده اما در سطح متوقف نمی‌ماند و انسان در مواجهه با جهان اطرافش به بازآفرینی هر باره آفریده‌های پیشینش می‌نشیند. آنچه را امروز در زمره آثار هنری باز می‌شناسیم بخشی از همین فرآیند آفرینش و بازآفرینی پویا است. هنر انسان هنرمند امتداد همان تلاش دیرپا است برای بودن، برای بهتر بودن، برای زیستن، اما نه فقط زنده بودن، که زندگی کردن.

به این ترتیب نمایش این مجموعه آثار دعوت به درنگی است بر مراوده پویای انسان و جهان پیرامونش. بر بازشناسی نقش انسان در شکل دادن به طبیعت، آنچنان که امروز می‌شناسیمش. بر یافتن این ردپای آفریننده در اثر و دنبال کردن آن در جهان پیرامون، بر تفاوت زنده بودن و زندگی‌کردن و خط فارقی که بین اثر و اثر هنری و انسان و انسان هنرمند رسم می‌کند و بر این سوال مهم که آیا چنین خط فارقی وجود دارد؟ و اگر هست نسبت آفرینندگان و مخاطب با آن چیست؟»

کامی پیسارو، کلود مونه، ادوارد وویار، پل گوگن، اتوپینه، دیوید هاکنی، پابلو پیکاسو، مایکل بکلر، مک نیل ویستلر، جان گروور، ژان دافی، اد راشا، موریسیو سائنز و گرفان الک هنرمندان خارجی هستند که آثار آن‌ها در این مجموعه به نمایش درآمده است.

کامبیز درم بخش، سیراک ملکونیان، میرعبدالرضا دریابیگی، سهراب سپهری، بهجت صدر، پرویز کلانتری، غلامحسین نامی، مارکو گرگوریان، علی گلستانه، جلال شباهنگی، عباسعلی سارنج، هوشنگ پزشک نیا، مرتضی ممیز، پروانه اعتمادی، بهمن محصص، جلیل ضیاپور، طلیعه کامران، علی آذرگین، لیلی متین دفتری، علی اکبر صادقی، قاسم حاجی‌زاده، مجتبی سیادتی، منوچهر معتبر، مهدی صدر، بیژن بصیری، رافائل مهدوی، سجاد دادپور، احمد نادعلیان، داوود امدادیان، مسعود انصاری، واحد خاکدان و مهدی سحابی هنرمندان ایرانی این نمایشگاه هستند.

نمایشگاه «هایپررئالیسم: از تصویر تا واقعیت» نیز با نمایش ۳۲ اثر از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، (نمایش ۱۰ اثر برای اولین بار) در حال برگزاری است. این نمایشگاه که به مروری بر آثار پست مدرن اختصاص دارد تلاشی در راستای رویکرد موزه هنرهای معاصر تهران برای بازنمایش آثار گنجینه در قالبی پژوهشی است.

این مجموعه که در چهار دهه گذشته کمتر به نمایش عمومی درآمده است در برگیرنده آثاری است که از دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی به بعد خلق شده‌اند و هنرمندان در این آثار به امور روزمره، فرهنگ عامه، هویت و … توجه دارند. اگرچه نگاه به آثار هایپررئالیستی تنها به تکنیک بسیار قوی این هنرمندان تقلیل یافته است، اما این نمایشگاه سعی دارد فضایی ایجاد کند تا جنبه‌های مفهومی این آثار بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

ریچارد مک لین، جان سالت، دان ادی، ریچارد استس، رالف گوئینگز، مایک گورمن، چاک کلوز، هوارد کانوویتز، رابرت کاتینگهام، مالکوم مورلی، دوان هانسون و ژان سابیسکی هنرمندانی هستند که آثار آن‌ها با نمایشگاه‌گردانی جمال عرب‌زاده در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفته است.

در بیانیه این نمایشگاه آمده است: «هنر هایپررئالیستی در سال‌های ابتدای دهه ۷۰ میلادی ظهور یافت و اگرچه به عنوان یک جنبش تمام عیار شناخته نشد، اما به صورت یک گرایش متمایز ظهوری آشکار داشت. رجوع وسواس گونه به تکنیک و عدم نمایش فردیت هنرمند در نقاشی که مورد نقد نگاه مدرنیستی بود، به ویژگی خاص هنر هایپررئالیستی بدل گردید. نمایش دقیق جزئیات در آثار هنرمندان هایپرئالیست نه تنها خاستگاه تصویر را نشانه رفته است، بلکه سؤالاتی جدی در مورد مرز میان بازنمایی و واقعیت دیداری مطرح می‌سازد. این موارد ضرورت تأمل و بازبینی آثار این هنرمندان را با نگاهی متفاوت برای فهم عمیق‌تر این گرایش هنری آشکار می‌سازد.»