یادی از مادر دوبله ایران

بسیاری از پژوهشگران و کارشناسان سینما، وقتی از هنر دوبله و سابقه ی آن در ایران سخن به میان می‌آید، بی‌درنگ از زنده یاد" دکتر اسماعیل کوشان" به عنوان بنیان گذار صنعت دوبله در ایران یاد می‌کنند. چرا که با سختکوشی‌ها و پیگیری مثال زدنی دکتر اسماعیل کوشان بود که برای نخستین‌ بار در سال ۱۳۲۵ فیلم «دخترفراری» (با عنوان ِ اصلی: "نخستین‌ وعده‌ دیدار" - محصول‌ سال‌۱۹۴۴ تولید سینمای فرانسه) به زبان فارسی برگردان شد و چند گوینده به عنوان دوبلور، عهده‌دار گویندگی نقش‌های مختلف و صدای بازیگران و شخصیت‌های داستان فیلم شدند. از هنر دوبله‌ی ایران، به لحاظ انتخاب صدای مناسب و بسیار نزدیک به صدای اصلی بازیگران فیلم ( با توجه به زبان اصلی فیلم‌ها) به ویژه در دهه‌ی ۴۰ خورشیدی یعنی عصر طلایی دوبله، همواره به عنوان دوبله‌های بی‌همانند یاد کرده‌اند.

اگرچه هنوز تماشای فیلم‌های خارجی و شنیدن گفت وگوهای آدم های یک فیلم خارجی به زبان اصلی آن ها، برای بسیاری از سینما دوستان تحصیل کرده و آشنا به زبان های خارجی، جذابیت خاصی دارد، با این همه به دلیل اندک شمار بودن این قشر از سینما دوستانی که توان درک محتوای فیلم ها را به زبان اصلی داشته باشند، برای استفاده تماشاگران و مخاطبان بی شماری که علاقه به دیدن فیلم های خارجی دارند، دوبله ی فیلم ها بسیار ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.

پیش از آغاز به کار دوبله در ایران اغلب فیلم‌های خبری و جنگی و حتی برخی فیلم‌های سینمایی و داستانی، به همراه میان نوشته‌هایی که در فیلم تدوین می‌شد، به نمایش در می‌آمدند و آشکارا در روند طبیعی نمایش فیلم و حفظ حال و هوا و فضای اصلی فیلم، اشکال جدی ایجاد می‌شد. استقبال بسیار زیاد از فیلم دوبله شده دخترفراری، موجی از شور و اشتیاق در دل پیشگامان این هنر و از جمله در دل دکتر کوشان ایجاد کرد. به گونه‌یی که دکتر کوشان پس از فراغت ازتحصیل در رشته‌ اقتصاد، رشته‌ی جدیدی در حوزه‌ی رشته‌ی "ارتباط جمعی‌ (‌ روزنامه نگاری، رادیو و سینما) را در آلمان انتخاب کرد و بعد از جنگ و پس از مدتی توقف در کشور ترکیه، به ایران بازگشت و با پایه گذار شرکت "میترا فیلم"، کار دوبله به طور جدی در ایران آغاز شد.

ناگفته نماند که پیدا کردن دوبلور زن برای گویندگی در نقش بازیگران و شخصیت اصلی فیلم ، کار چندان آسانی نبود و یکی از جدی‌ترین چالش‌های شکل‌گیری هنر دوبله در ایران بود. بعدها با شکل گیری استودیوها و شرکت‌های دیگری چون: "ایران‌ نو فیلم"‌ و مراکز دیگر و از جمله با ایجاد" انجمن‌ گویندگان‌ فیلم در سال‌۱۳۳۶" گام‌های تازه‌یی در مسیر رشد و تعالی صنعت دوبله در ایران برداشته شد.

نخستین حضور جدی مهین بزرگی در عرصه‌ی دوبله فیلم، به هنر آفرینی وی به عنوان دوبلور در نقش یکی از بازیگران زن فیلم: «مستی عشق» (اسماعیل کوشان، ۱۳۳۰) بر می‌گردد. این بانوی هنرمند، در سینما و تلویزیون در جایگاه دوبلور، بازیگر و گوینده رادیو، تلویزیون حضوری گرم و گیرا داشت. او جزو اولین گویندگان زن در عرصه دوبله در ایران بود. یکی از ویژگی‌های ممتاز و متفاوت وی در صداپیشگی، تیپ‌گویی بود و بیش‌تر به‌جای زنان سالمند و میانسال و بانوان مقتدر حرف می‌زد. وی بی‌تردید بسیاری از مخاطبان تلویزیون و سینما، صدا پیشگی او را به‌جای زنده یاد "پروین سلیمانی" به خوبی به یاد دارند. یاد و نام خانم مهین بزرگی، مادر دوبله‌ی ایران، گرامی باد.

۵۷۲۴۵