دحوالارض؛ روز تولد زمین و فرصتی طلایی برای نزدیکی به خداوند

در روز‌های پر فیض ماه ذی القعده، هر چه پیش می‌رویم و با مناسبت‌های مختلف مذهبی مواجه می‌شویم، شرایط برای نزدیک شدن به ائمه اطهار (س) و راز و نیاز با خدا بیشتر می‌شود.

حالا پس از روز زیارت مخصوص امام رضا (ع)، دحوالارض فرارسیده است. دحوالارض روزی است که طبق گفته اهل بیت (ع) زمین از نقطه‌ای که  کعبه نام دارد، روی خشکی را به خود می‌بیند و از این منطقه زمین گسترش پیدا می‌کند.

روزی که زمین متولد شد و به اذن پروردگار از زیر آب بیرون آمد و روزی است که امام رضا (ع) به قصد نابودی توطئه مامون از مدینه به سمت مرو حرکت کرده و معارف اسلامی را گسترش دادند.

گستردگی خشکی بستر خلقت انسان و زندگی او را فراهم کرد و به این ترتیب جهان بشریت شکل گرفت.

طبق گفته معصومان (ع) در شب و روز ۲۵ ذی القعده، رحمت خدا بر انسان‌ها نازل می‌شود و شب زنده داری در این شب بسیار سفارش شده است.

حسن بن علی داستانی را از یک همنشینی با امام رضا (ع) در شب دحوالارض نقل کرده است. او می‌گوید: «من بچه بودم که با پدرم خدمت امام هشتم (ع) رسیدیم. آن شب، شب ۲۵ ماه ذی القعده بود.

پس از آن که غذا خوردیم امام رضا (ع) فرمودند در این شب که دحو الارض نام دارد، حضرت ابراهیم (ع) و حضرت عیسی (ع) متولد شدند.

علاوه بر این در چنین روزی، زمین از کعبه گسترش پیدا کرده است و هر کس روز ۲۵ ماه ذی القعده را روزه بگیرد، ثواب ۶۰ ماه روزه را برایش می‌نویسند.»

عزیزی کارشناس مذهبی می‌گوید: روز ۲۵ ماه ذی القعده به دحو الارض معروف است. این اصطلاح از آیه ۳۰ سوره نازعات گرفته شده. جایی که خداوند می‌فرماید «وَ الْأَرْضَ بَعْدَ ذلِکَ دَحاها» کلمه دحا از دحو به معنى گستردن است.

او ادامه می دهد: دحوالارض روزی است که خداوند به کره زمین حیات بخشید. از این روز، کره زمین که سراسر مملو از آب بود، شروع به خشک شدن نمود.

عزیزی بیان می‌کند: روز دحوالارض در روایات و احادیث نیز آمده و در آن‌ها به روز دحوالارض (یعنی بسط و گسترش زمین) اشاره شده است. طبق احادیث کعبه شریف و بیت الله الحرام اولین مکانی بود که در این روز از زیر آب سر برآورد و سپس بعد از آن یک چهارم زمین به صورت خشکی در آمد.

او درباره اهمیت روز ۲۵ ذی القعده ادامه می‌دهد: مرحوم شیخ عباس قمی (ره) در کتاب شریف مفاتیح الجنان می‌فرماید: دحوالارض یعنى پهن شدن زمین از زیر خانه کعبه بر روى آب و از لیالى شریفه است که رحمت خدا در آن نازل مى‏شود و قیام به عبادت در آن اجر بسیار دارد.

یعنى پهن شدن زمین از زیر خانه کعبه بر روى آب و از لیالى شریفه است که رحمت خدا در آن نازل مى‏شود و قیام به عبادت در آن اجر بسیار دارد. 

دحو الارض، یکى از آن چهار روزی است که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است‏. در روایتى روزه‏اش مثل روزه هفتاد سال است و در روایت دیگر، کفاره هفتاد سال است و هر که این روز را روزه بدارد و شبش را به عبادت به سر آورد از براى او عبادت صد سال نوشته شود و از براى روزه‏دار، این روز هر چه در میان آسمان و زمین است استغفار کند و این روزى است که رحمت خدا در آن منتشر گردیده و از براى عبادت و اجتماع به ذکر خدا در این روز اجر بسیارى است.

این کارشناس مذهبی درباره فیض زیارت امام رضا در دحوالارض هم می‌گوید: میر داماد رحمه الله در رساله اربعه ایام خود در بیان اعمال روز دحو الارض فرموده که زیارت حضرت امام رضا علیه السلام در این روز افضل اعمال مستحبه و آکد آداب مسنونه است و همچنین زیارت آن حضرت در روز اول ماه رجب الفرد نیز بغایت مؤکد و محثوث علیه است‏.

برخی معتقدند همانگونه که زمین در دحو الارض از زیر کعبه گسترش یافت، علوم الهی نیز توسط امام رضا (ع) که عالم آل محمد هستند با مناظراتی که داشتند گسترش پیدا کرده است.

عزیزی بیان می‌کند: در روایتی دیگر آمده است،  حضرت امام عصر (عج) روز ۲۵ ذی القعده، ظهور و قیام می‌کنند. روز ۲۵ ماه ذی القعده یکی از چهار روزی است که در ۳۶۵ روز سال ثواب روزه در آن بسیار بالاست. در روایتی آمده است که روزه بیست و پنجم ماه ذی القعده، ثواب ۷۰ سال عبادت را دارد.

در روایتی دیگر دارد که کفاره ۷۰ سال معاصی به وسیله روزه در دحوالارض انجام می‌شود و هر کس در روز بیست و پنجم ذی القعده روزه بگیرد و پیش از روزه شب زنده داری کند، عبادت ۱۰۰ سال برای او نوشته می‌شود.

عزیزی ادامه می‌دهد: طبق روایات تمام موجودات آسمانی و زمینی بر کسی که در دحو الارض روزه بگیرد،  استغفار‌ می‌کنند. یکی دیگر از اعمالی که برای این روز ذکر شده است، نمازی دو رکعتی است که باید پیش از ظهر خوانده شود. در هر رکعت  پس از سوره «حمد» پنج مرتبه سوره «و الشّمس» خوانده شود، و پس از سلام بگوید،  لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ هیچ جنبش و نیرویى نیست مگر به خداى برتر بزرگ؛ سپس نماز گزار بخواند یَا مُقِیلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِی عَثْرَتِی یَا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِی یَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِی وَ ارْحَمْنِی وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَیِّئَاتِی وَ مَا عِنْدِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ اى نادیده گیر لغزش‌ها لغزشم را نادیده گیر، اى اجابت کننده دعاها، دعایم را اجابت کن، اى شنواى صداها، صدایم را بشنو و به من رحم کن و از بدی هایم و آنچه نزد من است درگذر، اى صاحب بزرگى و بزرگوارى.

باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی مشهد