جودیت باتلر: چه کسی از جنسیت در هراس است؟

جودیس باتلر از ۱۹۹۰ مطالعات کلاسیک و تئوری جنسیت را آغازکرد و تز دکترای خود را در این باره نوشت. بنا به این نظریه، جنسیت می تواند آزاد از قوانین بیولوژیکی جنس افراد باشد. او از سرآمدان این بررسی ها در محیط های دانشگاهی و کنشگری بین المللی است.

باتلر در سخنرانی‌ای که ویدئوی آن را در زیر می‌بینید تاکید می کند که “جنسیت” به هستۀ مرکزی جدل راست افراطی تبدیل شده است.  آنها، که گفتمان جنسیت را “دزد هویت فردی” می دانند، نتیجه می گیرند که جنسیت، قدرتی ویرانگر است. نیروهای راستگرا جمع های آسیب پذیری چون زنان رنگین پوست، کوییرها و ترنس ها را نشانه گرفته اند و گفتمان آنها موجب خشونت و محدود سازی حقوق این جمع ها شده است. دیدگاه راستگرا وقتی با حمله و تهاجم همراه می شود، نشانه های یک فاشیسم جدید را از خود بروز می دهد.  ایدیولوژی فاشیسم نو در قالب ضدیت با جنسیت، قول از میان برداشتن این “نیروی ویرانگر” را می دهد.

باتلر می گوید  اینک که جنسیت، تبدیل به یک شبح ترسناک موهومی (phantasm) شده، باید بدانیم که این شبح موهومی (لولو خورخوره به زبان عامیانه) چگونه ساخته و بیان می شود. باتلر به بررسی تاریخچۀ ایدئولوژی ضدجنسیت (در غرب مسیحی) می پردازد و آن را آغاز شده از سال ۱۹۱۹ توسط کلیسای کاتولیک و مسیحیان اوانجلیست می داند که سپس در اروپای شرقی، روسیۀ پوتین، کرۀ جنوبی و تایوان و حزب جمهوریخواه آمریکا دنبال شد. پوتین جنسیت را تهدید برای امنیت ملی اعلام کرد. واتیکان با وجود داشتن بیشترین سابقۀ آزار جنسی کودکان، گفتمان جنسیت را موجب آزار جنسی کودکان و تهدید نوع بشر و تمدن و کفر دوران جدید نامید.  شبح موهومی جنسیت همچون عامل ویرانگری، موجب روپوشانی تخریب های واقعی مانند، تخریب محیط زیست، مهاجرت ناشی از آن، جنگ ها، اقتصاد نئولیبرالی، نژادپرستی سیستمیک و ستیز و خشونت با جامعۀ کوییر و گرایش های جنسیتی رنگین کمانی می شود.

باتلر ادامه می دهد که آماج حمله های ایدئولوژی ضدجنسیت نزد راست فاشیستی، ترنس ها، کسانی که به دنبال راه های درمانی یا جراحی برای تغییر جسنیت یا کنترل حاملگی، سقط جنین و تسلط بر بدن خود هستند، آموزش های سکس و اخلاق سکس و خودمختاری در تعیین جنسیت هستند.  باتلر ادامه می دهد که مخالفان تغییر جنسیت کودکان از راه دارو یا عمل جراحی، خود را ناجی کودکان می دانند و به اسم ملت، اخلاق، پدرسالاری، همان منطق بزرگتری را دنبال می کنند که به روانه کردن سیاهپوستان به سیستم زندان، مخالفت با مهاجرت، محروم کردن جمعیت های بومی از سرزمین های خود، محروم کردن مهاجران از دریافت حق شهروندی انجامیده است.  باتلر رواج این شبح موهوم ترسناک را گونه ای پدیدۀ روانی اجتماعی یا psycho-social phenomenon  می نامد و از نیروی موهومی جنسیت یا phanthasmic force of gender  به عنوان فضایی نام می برد که نیروهای فاشیستی با سوء استفاده از ترس ها و اضطراب های درونی آنان، ایجاد احساسات و عواطف منفی تند می کنند، بی آنکه جدلی شکل بگیرد و یا اندیشۀ انتقادی جاری شود.

باتلر از فرمول ژان لابلانش یاری می گیرد که فانتزی را فقط محصول تخیل و ذهن پردازی نمی داند، بلکه آنرا همنشینی عناصر زندگی روانی فرد می داند که نه فقط محتوای ذهنی نهفته در رویاها، بلکه سامان یابی میل و اضطراب است که از برخی قواعد ساختاری و سامان یابی پیروی می کند. باتلر می گوید که جنسیت‌ستیزی،  شبح موهوم را از راه همنشینی متراکم و متورمی از ترس ها و اضطراب های انسان امروز می سازد.  باتلر در نمونه هایی که از آمریکای لاتین، ایالات متحده، ایتالیا و کشورهای دیگر می آورد، این نظریه را بررسی می کند و راه مقابله با آنرا در همبستگی هرچه بیشتر، فضاهای رسانه ای بیشتر و به رسمیت شناسی طیف جنسیت های گوناگون، شیوه های زندگی و شکل های گوناگون خانواده می داند.

باتلر برای خنثی کردن این شبح موهومی، گونه ای جمع گرایی نوین (کلکتیویسم جدید) را پیشنهاد می کند که ویژگی های آن، زندگی و نفس کشیدن همراه با مهر و همبستگی و بدون ترس از خشونت است و گسترش این آگاهی که “آزادی من، بدون آزادی دیگران تحقق نمی یابد”.

باتلر می افزاید این جمع‌گرایی نوین بسیار متفاوت است با جمع گرایی موجود بر اساس مالکیت خصوصی و منافع شخصی. جمع گرایی نوین تاکید دارد بر رواج همزیستی در دنیا و گستردن دایرۀ آن به وابستگی متقابل همۀ انسان ها و موجودات و ایستادگی دربرابر تخریب محیط زیست به دلیل خودمرکزبینی متکبرانۀ انسان.

پرسش های حاضران در جلسه در همین زمینه ها مطرح می شوند.

(در یوتیوب با رفتن به بخش Settings، با علامت چرخ‌دنده، و گزینش [CC] Subtitles می‌توانید ویدئو را همراه با زیرنویس به انگلیسی تماشا کنید)