سود در دود؛ مطبوعات رقابت را به دخانیات واگذار می‌کند

ایسنا/بوشهر از زمانی که فروشندگان جراید، با پای پیاده روزنامه‌ها را زیر بغل می‌گرفتند و فریاد «روزنامه، روزنامه، خبرهای روز» سر می‌دادند، یا بعدها که روزنامه‌فروشان سوار بر دوچرخه، رکاب زنان با آواز «خبرهای روز» مردم را دعوت به خواندن می‌کردند، سالها گذشته است. در طول چند دهه اخیر که روزنامه‌ها در دکه‌های مطبوعاتی ساکت وآرام نشسته‌اند، اوج و فرود بسیاری را به‌خود دیده‌اند. بهارشان اواسط دهه ۷۰ تا اواسط دهه ۸۰ بود و فرودشان از دهه ۹۰ به تدریج آغاز شد.

اواسط خیابان شهدا، روبه‌روی پاساژ ملت و کنار اتوبوس‌رانی سابق بوشهر دکه‌ای به ابعاد ۲ در ۲ قرار دارد که در آن نه سیگاری وجود دارد تا کامی از آن گرفت و خستگی یک روز سخت را از تن به‌در کند و نه حتی لیمونادی که عطش تابستانی را با آن برطرف کرد. اینجا کیوسکی‌ است که خوراک روح می‌فروشد، خوراکی که روز به روز متقاضیانش کمتر می‌شود و زنگ خطر سوء تغذیه ناشی از آن بلندتر به‌گوش می‌رسد.

صاحب این کیوسک مطبوعاتی فردی ۶۰-۷۰ ساله با مشتریانی هم سن و سال خودش است؛ اگر چه گسترش روزافزون استفاده مردم از فضای مجازی و اخبار آنلاین سبب کساد شدن بازار روزنامه و در شده است و واقع روزنامه و جراید برای کسب اطلاع و آگاهی مثل گذشته طرفدار ندارند اما هستند مشتریانی که همچنان روزنامه را منبع موثق کسب اطلاع می‌دانند و کمتر از دیگران خود را درگیر اخبار لحظه‌ای کرده‌اند.

رضا چراغچی به خبرنگار ایسنا در خصوص چگونگی ورود به این حرفه می‌گوید: از سال ۶۸ و در حالی که محصل بودم با همراهی پدرم که نمایندگی نشریات و روزنامه‌های مختلف را داشت وارد این حرفه شدم.

بازار روزنامه فروشی از رونق افتاده‌است

او اضافه می‌کند: سال‌های ابتدایی کار بازار روزنامه‌فروشی و مطبوعات داغ و پرمشتری بود به‌طوری که اول صبح تا وقتی روزنامه‌ها را می‌رسید افراد مختلف برای خرید صف کشیده بودند اما اکنون با گسترش فضای مجازی بازار روزنامه فروشی از رونق افتاده‌است و به‌جز مشتریان پروپاقرص قدیمی عملا ما تبدیل به باطله‌فروشی شده‌ایم.

صاحب دکه مطبوعاتی در شهر بوشهر عنوان می‌کند: سود حاصل از فروش روزنامه و نشریه ۱۰ درصد مبلغ روی جلد است اما عشق به این کار و مقدس دانستن کار فرهنگی هر بار مانع خروج ما از این حرفه شده‌است تا جایی که حتی حاضر به فروش اقلام دیگر در کنار روزنامه و نشریه نیستم.

چراغچی ادامه می‌دهد: تا سال ۷۵ فعالیت‌مان در دکه‌ به‌صورت آزاد و پس از آن زیر نظر اتوبوس‌رانی بود، اما در سال ۸۸ با خروج اتوبوس رانی از این محل، ادامه کار به‌صورت قراردادی با شهرداری انجام می‌شد. در ۲ سال گذشته قراردادی با شهرداری نداشتیم. هر بار هم به شهرداری می‌رفتیم، می‌گفتند حالا صبر کنید، تا اینکه امسال شهرداری با اقدامی تعجب و تامل‌برانگیز از به‌مزایده گذاشتن همه دکه‌های سطح شهر خبر داد.

به گزارش ایسنا،ساماندهی کیوسک‌های شهرداری بوشهر سالهای زیادی بلاتکلیف باقی مانده است و نظارت درستی بر روی آنها انجام نمی‌شود اما این بار شهرداری با هدف اجرای طرح ساماندهی کیوسک‌های سطح شهر از طریق برگزاری مزایده به دنبال واگذاری دکه‌ها به دیگر افراد حائز شرایط است. در این میان پنج کیوسک به عنوان بازوان جامعه مطبوعاتی استان بوشهر وجود دارند که اگر قرار بر ساماندهی بدون در نظر گرفتن شرایط خاص برای آنها باشد، توان ادامه فعالیت نخواهند داشت.

صاحب این پایگاه فرهنگی عنوان می‌کند: در طول این سالها حتی ۱۰ سانتی متر پیش‌روی نکردم و باهزینه شخصی دکه‌ را نوسازی و با خرید کنتور برق کشی و با تعرفه آزاد و غیرفرهنگی هزینه برق را پرداخت کردم تا بتوانم این دکه را سرپا نگه دارم.

چراغچی اضافه می‌کند: با حسن نیت شهرداری تا سال ۹۲ مبلغ کمی را به عنوان کرایه از ما می‌گرفت و همین سبب شده بود تا چراغ دکه‌های ما روشن بماند اما اکنون شهرداری با هدف ساماندهی کیوسک‌ها با انجام مزایده به دنبال واگذاری محل کسب ما با قیمت‌هایی است که پرداخت آن از توان ما خارج است.

پرداخت کرایه با روزنامه فروشی غیرممکن است

صاحب یکی دیگر از دکه‌های مطبوعاتی بوشهر با ۲۵ سال سابقه نیز به خبرنگار ایسنا می‌گوید: خبر واگذاری و برگزاری مناقصه دکه‌ها یکباره به ما با قیمت‌هایی داده شد که ما به‌هیچ عنوان قادر به پرداخت آن نیستیم و اگر واقعا قرار بر واگذاری این دکه‌ها به چنین شکلی باشد به‌یقین می‌گویم هیچ فردی نمی‌تواند کرایه آن را از طریق روزنامه‌فروشی بپردازد.

شریفیان با بیان اینکه مردم دل و دماغ روزنامه خواندن برای‌شان باقی نمانده است، ادامه می‌دهد: در شرایطی که مردم به دلیل گران بودن و تکراری بودن اخبار، روزنامه نمی‌خوانند چند سالی است که در کنار نشریات و روزنامه مقدار بسیار کمی تنقلات هم با مجوز شهرداری آورده‌ام اما باور کنید برای کسی که سالها کار فرهنگی کرده، سخت است حالا کیک و بسکوئیت بفروشد.

او با بیان اینکه اکنون روزنامه‌ها بیشتر به‌منظور پاک کردن شیشه، قرار دادن ته جعبه میوه یا سبزی و یا قراردادن در کیف کاربرد پیدا کرده‌اند، یادآور می‌شود: روزگاری نه چندان دور ۳۰۰ روزنامه «خبر ورزشی» برای فروش می‌آوردم، یک مورد هم برگشت نمی‌خورد حالا از سه روزنامه «خبر ورزشی» که می‌آورم، یک مورد را معمولا می‌خرند! عمده فروش ما از مطبوعات اکنون روزنامه باطله و جدول است.

این فروشنده جراید معتقد است باید سازوکاری برای آنها در نظر گرفت تا پایگاه فرهنگی آنها محفوظ بماند زیرا کیوسک‌های مطبوعاتی مکانی برای توزیع جراید و مطبوعات محلی و سراسری هستند و چرخ آنها رسانه‌های مکتوب به حرکت در می‌آورد. با شرایط فعلی یا دکه‌های مطبوعاتی از دور خارج خواهند شد و یا تبدیل به بقالی‌های کوچکی خواهند شد که در کنار تنقلات روزنامه هم در بساط‌شان پیدا می‌شود.

تنها راه برگزاری مزایده است

معاون خدمات شهر شهرداری بوشهر به خبرنگار ایسنا گفت: شهردار و شورای شهر معتقدند در چارچوب قانون و ضوابط باید با همه دکه‌های سطح شهر برخورد و به‌صورت مزایده واگذار شوند. باید شرایط به‌شکلی باشد که همه متقاضیان بتوانند در مزایده شرکت کنند. دکه‌های مطبوعاتی سطح شهر چندسالی است که بدون قرارداد فعالیت می‌کنند. لذا تنها راه برگزاری مزایده است.

محمدحسین محمدی افزود: برخی از دکه‌های سطح که برخی دکه‌های مطبوعاتی شهر بوشهر را هم شامل می‌شوند در مسیر طرح شورای ترافیک قرار گرفته‌اند، شهرداری در حال رایزنی برای حفظ و یا جایگزین کردن مکان جدید برای آنهاست. با حفظ کاربری تلاش می‌شود مزایده برگزار شود اما ممکن است افراد دیگری جایگزین فعالان مطبوعاتی با نرخ کرایه‌ای که کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌کند و شهرداری دخل و تصرفی در آن دارد.

وی در پاسخ به سوال اقدامات شهرداری برای حفظ دکه‌هایی که به‌نوعی پایگاه‌ فرهنگی محسوب می‌شوند، عنوان کرد:  ما نگاه اقتصادی به هیچ یک از دکه‌های سطح شهر بوشهر نداریم و تنها می‌خواهیم این دکه‌ها محل درآمدی برای شهروندان باشد. در خصوص قیمت‌گذاری نیز شهردار اطلاعات دارد و من نمی‌توانم در خصوص عادلانه و غیرعادلانه بودن آن نظری ندارم.

شهردار بوشهر پاسخ نداد!

اگرچه ادامه مداوم فعالیت دکه‌های مطبوعاتی به برنامه‌ریزی، نظارت و توجه بیشتر مدیران شهری نیاز دارد اما متاسفانه تلاش خبرنگار ایسنا برای گفت‌وگو با شهردار بوشهر بی‌فایده بود.

دکه‌ها به ویترین رنگارنگی از انواع دخانیات بدل شده‌اند

به گزارش ایسنا، امروزه که دکه‌ها به ویترین رنگارنگی از انواع دخانیات بدل شده‌اند، در گام نخست بهتر بود شهرداری بوشهر با نگاه فرهنگی و اجتماعی به دکه‌ها بنگرد و تلاشش را در جهت حذف دکه‌هایی به‌کار بگیرد که اگرچه توجیه اقتصادی بالایی دارند اما آسیب‌های ناشی از آن دمار از روزگار آیندسازان این شهر و کشور در می‌آورد.

تصویری از یک دکه تنقلاتی در شهر بوشهر که انواع دخانیات را به دیوار یک مدرسه مقطع متوسطه دوم در شهر بوشهر صف داده است. یک دبستان نیز روبه‌روی این دکه قرار دارد