ترکیه به دلیل بحران اقتصادی در حال فروپاشی است

به گزارش فرارو به نقل از گاردین، هر یک دست کم دو گوشی تلفن همراه با لیوان چای تلخ ترکی و پاکت سیگار در دست دارند. با استفاده از تماس‌های تلفنی از قیمت‌های ارزی مطلع شده و با سرعت آن را فریاد می‌زنند. خلق و خوی آنان به طرز محسوسی متشنج است. با شروع معاملات و جمعیتی که کوچه را پر می‌کنند به سرعت یک جنگ مزایده دیوانه وار آغاز می‌شود و موجی را ایجاد می‌کند.
 
"آیا کسی دلار می‌خرد"؟ مردی با ژاکت ورزشی تیم گالاتاسرای در حالی که به دیوار سنگی ۵۰۰ ساله بازار تکیه داده این جمله را فریاد می‌زند و می‌پرسد. فرد دیگری فریاد می‌زند: "من می‌خرم، اما فقط امروز عصر". دلال ارزی دیگری می‌گوید: "من آماده خرید در ساعت ۲ بعدازظهر هستم کسی می‌خواهد بخرد؟ برای ساعت ۲ بعدازظهر کسی هست"؟
 
"اردال" تاجر طلاست. او در حال عبور از آنجا بود تا جمعیت دیوانه وار را تماشا کند. او پیش از بازگشت به بازار طلا که در کوچه بعدی واقع شده می‌گوید: "مشکل نقدینگی وجود دارد. مردم سعی می‌کنند بفروشند، اما نمی‌توانند بنابراین، اوضاع متشنج می‌شود".
 
در سه هفته پس از انتخاب دوباره "رجب طیب اردوغان" رئیس جمهور ترکیه برای آغاز سومین دهه از زمامداری اش ارزش لیر سقوط کرده و طبق گزارش آژانس رتبه بندی "فیچ" پس از دور نخست انتخابات در اواسط ماه مه ارزش آن در برابر دلار حدود ۱۶ درصد کاهش یافت.
 
ترکیه دچار بحران اقتصادی عمیقی شده است. ارزش لیر دو سال گذشته بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و نرخ تورم به طور رسمی ۳۹.۵۹ درصد است اگرچه برآورد‌های غیر رسمی گروه تحقیقات تورم ترکیه آن را بیش از ۱۰۰ درصد نشان می‌دهد.
 
اقتصاددانان "بلومبرگ" ماه گذشته تخمین زدند که مقام‌های ترکیه از زمان کاهش شدید ارزش لیر در دسامبر ۲۰۲۱ میلادی ۱۷۷ میلیارد دلار (۱۳۸ میلیارد پوند) برای حمایت از ارزش آن هزینه کرده اند.
 
بانک سرمایه گذاری "گلدمن ساکس" مدت کوتاهی پس از انتخابات خاطرنشان کرد که لیر بیش‌تر و سریع‌تر از آنچه پیش بینی کرده بود سقوط کرد.
 
"اردال" در حالی که بر روی صندلی اداری چرمی پاره شده‌ای تکیه داده می‌گوید: "در حال حاضر هر دلار حدود ۲۳.۵ لیر است، اما شرکت‌هایی وجود دارند که آن را با قیمت ۲۵ تا ۳۰ دلار به عنوان سرمایه‌گذاری در آینده معامله می‌کنند و اوضاع را بدتر کرده اند".
 
او در میانه ابری از دود سیگار در حالی که منتظر باز شدن بازار طلا بود، می‌گوید که اوضاع پیش از انتخابات دیوانه کننده بود، زیرا انبوهی از مردم که نگران وضعیت اقتصادی بودند به بازار هجوم آوردند تا پول خود را به دلار تبدیل کنند. بر اساس گزارش نشریه اقتصادی "اکونومیم" بانک مرکزی ترکیه خود در بحبوحه کمبود شدید ارز خارجی که امروز کماکان ادامه دارد ۵ میلیارد لیر به بازار بزرگ انتقال داد تا آن را با دلار مبادله کند.
 
اکنون در وضعیتی عجیب از تعلیق ایجاد شده معامله گران ارزی و کل ترکیه منتظر هستند تا ببینند دولت تازه چگونه ممکن است پیش از برگزاری جلسه بانک مرکزی در تاریخ ۲۲ ژوئن مسیر خود را در عرصه اقتصادی تغییر دهد.
 
"اردال" اپرچه از سفته بازان ارزی نفرت دارد، اما از دانش خود در بازار استفاده کرده و سرمایه گذاری‌ای خصوصی بر روی ارز انجام داده است. او می‌گوید: "چند هفته پیش می‌دانستیم قیمت دلار افزایش می‌یابد. بنابراین، آماده بودیم و سرمایه گذاری کردیم. وقتی پیش از انتخابات ارزش آن ۱۸ یا ۱۹ دلار بود، خریدیم. وقتی به ۳۰ برسد می‌فروشم. در حال حاضر فقط منتظر هستم".
 
اکنون "مهمت شیمشک" به عنوان وزیر اقتصاد انتخاب شده است که به نظر می‌رسد وظیفه اش پایان دادن به استفاده دولت از ذخایر برای حمایت از لیر خواهد بود. به نظر می‌رسد وظیفه اصلی شیمشک همراه با "حافظ گایه ارکان" رئیس تازه بانک مرکزی متقاعد کردن اردوغان به نیاز مبرم به افزایش نرخ بهره برای مقابله با تورم است.
 
"دنیز" یک معامله گر ارز می‌گوید: "من معتقدم شیمشک باید نرخ بهره را افزایش دهد، اما ممکن است کافی نباشد. ما حداقل به افزایش پنج درصدی نرخ بهره نیاز داریم". اقتصاددانان "جی پی مورگان"، اما می‌گویند که افزایش نرخ بهره‌ای بسیار بالاتر از ۲۵ درصد بر روی میز تصمیم گیری برای جلسه ۲۲ ژوئن یا حتی پیش از آن قرار دارد.
 
با این وجود، دنیز بر این باور است که وزیر دارایی جدید می‌تواند نرخ بهره را به تدریج افزایش دهد تا رئیس جمهور را که مدت هاست از باور غیرعادی خود می‌گوید یعنی این ایده که نرخ بهره بالاتر باعث افزایش و نه مهار تورم می‌شود متقاعد کند.
 
 اردوغان در راه بازگشت از جمهوری آذربایجان در گفتگو با خبرنگاران از تمایل خود برای کمک به موفقیت شیمشک گفت، اما به طرز متناقضی گفته بود که ذهنیت اش در مورد "مسائل مربوط به سیاستگذاری‌های اقتصادی تغییری نکرده است". او گفته بود: "با توجه به چشم انداز فعلی با این موضوع موافقت کردیم که وزارت دارایی هرچه سریع‌تر اقداماتی را که در نظر دارد با بانک مرکزی انجام دهد. برای وزیر آرزوی موفقیت کردیم و به اطلاع وی رساندیم که عزم خود را برای کاهش نرخ تورم به سطح تک رقمی در نظر بگیرد".
 
مانند بسیاری از معامله گران ارز و طلا که نام "شیمشک" را ذکر می‌کنند دنیز نیز از شهرت این اقتصاددان به دلیل سابقه پیشین اش در مقام وزیر دارایی و هم چنین مدتی که در مریل لینچ در لندن و در بانک سرمایه‌گذاری "یو بی اِس" در وال استریت فعالیت کرده احساس آرامش می‌کند.
 
او می‌گوید: "ما در میان مدت و بلند مدت، اما نه در کوتاه مدت منتظر خبر‌های خوب هستیم". "حاجی کوچاک" همکار او نیز با این نظر موافق است و می‌گوید: "در حال حاضر همه چیز می‌تواند در یک چشم به هم زدن تغییر کند. ترمیم اقتصاد به زمان نیاز دارد".
 
با این وجود، تفاوت بین تغییر در اعضای کابینه و کارکنان و سیاستگذاری‌ها کماکان پابرجاست. ارکان پنجمین رئیس بانک مرکزی ترکیه است که زمان آغاز بحران اقتصادی در سال ۲۰۱۸ میلادی در بحبوحه اعمال نفوذ فزاینده اردوغان بر این منصب منصوب شده است. او نیز مانند شیمشک در امریکا کار کرده است. او پیش‌تر کارمند گلدمن ساکس  و یکی از مدیران اجرایی بانک فرست ریپابلیک بود و یک سال پیش از سقوط بانک آنجا را ترک کرد و نام اش در یک دعوای حقوقی مرتبط با بانک مطرح شد.  آژانس رتبه بندی فیچ اعلام کرده که رئیس پیشین بانک مرکزی در تیم مدیریت اقتصادی به عنوان رئیس تنظیم کننده مالی باقی می‌ماند. از این رو تعیین دوام هر گونه تغییری در سیاستگذاری زمان بر خواهد بود.
 
دیگر معامله گران و فروشندگان بازار که به شدت به هجوم سالانه گردشگران برای آوردن ارز به ترکیه متکی هستند نسبت به وضعیت اقتصاد کم‌تر احساس مثبتی دارند.
 
"حسن کارابولوت" در حالی که دست هایش را روی هم گذاشته و در کنار انبوهی از کفش‌های تقلبی شبیه برند‌های اصلی ایستاده می‌گوید: "در این دوره پس از انتخابات می‌توانم بگویم که بدترین فصل تاریخ خود را سپری می‌کنیم. روز‌هایی هستند که ما تمام روز را بدون هیچ فروشی به خانه می‌رویم. هم چنین، قیمت عمده فروشی محصولات وارداتی از چین و هم چنین هزینه‌های حمل و نقل به سرعت در حال افزایش است".
 
او می‌گوید: "وقتی قیمت دلار بالاست طبیعتا گردشگران باید به اینجا بیایند و چیز‌هایی بخرند. با این وجود، در حال حاضر شاهد چنین روندی نیستیم. من ۲۵ سال است که در این تجارت هستم هرگز چنین چیزی ندیده بودم. سه روز پیش هیچ فروشی نداشتم. مغازه ام را زود بستم و به خانه رفتم".