تیر بلینکن در سفر به چین خطا رفت

مهسا مژدهی: بلینکن ابتدای هفته را در چین به سر برد تا به خیال خودش، بخشی از مشکلات بین چین و آمریکا را حل کند. این سفر بعد از یک سال تنش بین پکن و واشینگتن با هدف کاهش اختلافات صورت گرفت. اما شواهد نشان می‌دهد که نه تنها این اتفاق رخ نداد بلکه سوءتفاهم‌های بسیار بیشتری بین دو غول بزرگ اقتصاد جهان رخ داد.

چرا چین از دست آمریکایی‌ها عصبانی است؟

یک روز بعد از اینکه آنتونی بلینکن از سفر به پکن برگشت، جو بایدن با لحنی تند و تیز شی جین پینگ رهبر چین را دیکتاتور خواند. این لحن رئیس‌جمهور آمریکا، اگر در شرایط دیگری بود شاید کمتر مورد توجه قرار می‌گرفت. اما وقتی وزیرخارجه این کشور در ابتدای هفته با پیام دوستی و به طور ناگهانی وارد پکن شده بود، انتخاب چنین کلماتی مانند نابود کردن تلاش‌های دیپلماتیک به نظر می‌رسید. جو بایدن که در مراسم جمع‌آوری کمک‌های مالی در کالیفرنیا سخنرانی می‌کرد گفت: دلیل اینکه شی جین‌پینگ پس از شلیک به بالون ناراحت شد، این بود که نمی‌دانست این ابزار تجسسی دقیقا کجا بوده است. این بالون قرار نبود به جایی که در آن شناسایی شد، برود و این یک شرمساری بزرگ برای دیکتاتورها است که ندانند چه اتفاقی در حال رخ دادن است.

پاسخ چینی‌ها به بایدن به همان تندی بود. وزارت امور خارجه چین، رئیس‌جمهور آمریکا را به تحریک سیاسی متهم کرد. مائو نینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، گفته این اظهارات به طور جدی حیثیت سیاسی چین را نقض می‌کند. همچنین پکن اظهارات جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا را بسیار پوچ و غیرمسئولانه دانست. موضع‌گیری در مقابل بایدن تنها به خود چینی‌ها محدود نماند. سخنگوی کرملین روز چهارشنبه به اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا علیه رئیس‌جمهور چین واکنش نشان داد. پسکوف گفت که ایالات‌متحده در حال دنبال کردن یک سیاست جنجالی و غیرقابل پیش‌بینی است و این کاری است که آنها معمولاً انجام می‌دهند.

ماجرای بالن دردسرساز چیست؟

از ۲۸ ژانویه تا ۴ فوریه ۲۰۲۳ بالنی در ارتفاع بالا در حریم هوایی آمریکا، از جمله منطقه آلاسکا،شد که تنش‌های سیاسی را میان ایالات‌متحده و پکن به وجود آورد. دو ماه بعد از این اتفاق رسانه‌های آمریکایی گزارش دادندکه بالن چینی که از فراز آمریکا می‌گذشته پیش از ساقط شدن برای چند روز مشغول جمع‌آوری اطلاعات از پایگاه‌های نظامی آمریکا بود.

شبکه آمریکایی ان‌بی‌سی به نقل از مقام‌های این کشور گزارش داده بود که بالن توانسته داده‌های جمع‌آوری شده را به طور زنده به پکن مخابره کند. به گفته مقام‌هایی که با این شبکه صحبت کرده‌اند این بالن نه برای عکسبرداری بلکه استماع سیگنال‌های الکترونیکی طراحی شده بود. اماچیت این ادعاها را نپذیرفت. پکن گفت که آنچه بر فرار آمریکا دیده شده یک کشتی غیرنظامی تحقیقاتی هواشناسی بوده که از مسیر خود منحرف شده‌ و راهش آسمان شمال آمریکا و کانادا افتاده است.

این اتفاقات باعث شد تا سفر بلینکن که قرار بود در فوریه به چین انجام شود، کنسل شده و به زمان بهتری بیفتد. پس از این تصمیم وزارت خارجه ایالات‌متحده اعلام کرد که این بالن بخشی از یک تلاش دیده‌بانی جهانی به رهبری ارتش چین است که طی آن بالن‌های جاسوسی چینی بر فراز بیش از ۴۰ کشور در پنج قاره پرواز کرده‌اند.

بلینکن در سفر به چین شکست خورد؟

آنتونی بلینکن روز یکشنبه وارد پکن شد. این سفر تا لحظه آخر سکرت باقی مانده بود.بلینکن و شی در دیدار روز دوشنبه خود موافقت کردند به تعامل دیپلماتیک از طریق دیدارهای بیشتر مقام‌های آمریکایی در هفته‌ها و ماه‌های آینده ادامه دهند. اتفاقی که به‌نظر می‌رسد با حرف‌های اخیر بایدن چندان شدنی نباشد. وزیر امور خارجه آمریکا در جریان سفر روز سه‌شنبه خود به لندن، گفت‌وگوها با مقام‌های چین را صادقانه و سازنده خواند و در عین حال اعتراف کرد که این دو ابرقدرت «اختلاف‌های عمیقی» دارند.

بلینکن همچنین گفت که از مشارکت چین در مذاکره برای پایان دادن به جنگ اوکراین استقبال خواهد کرد. او در عین حال افزود که به رهبران چین درباره نگرانی «عمیق» ایالات متحده در ارتباط با گزارش‌ها از عملیات حساس پکن در کوبا هشدار داده است.

مقام‌های واشنگتن می‌گویند چین در کوبا، درست در نزدیکی سواحل جنوب شرقی ایالات متحده، در حال راه‌اندازی عملیات‌ اطلاعاتی است. وال‌استریت ژورنال اوایل وقت سه‌شنبه گزارش داد که چین و کوبا در حال مذاکره برای ایجاد یک مرکز آموزشی نظامی مشترک جدید در این جزیره‌اند و این گزارش‌ها فضای گفتگوها را در پکن اندکی تیره کرد. هدف از سفر آقای بلینکن به پکن که اولین سفر یک وزیر خارجه آمریکا به چین بعد از تقریبا پنج سال بود، از سرگیری ارتباطات در سطح بالا میان دو کشور بود اما به نظر می‌رسد اتفاقات اخیر بار دیگر گفتگوها در سطوح ارشد بین مقامات چینی و امریکایی را به تعویق بیندازد.

مناسبات دیپلماتیک و اقتصادی میان چین و آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ تیره‌ شد و دولت جو بایدن نیز علاوه بر حفظ تعرفه‌های سنگین و گسترده دولت ترامپ بر واردات کالاهای چینی، تلاش کرده که همکاری‌های امنیتی و نظامی با متحدان آمریکا برای جلوگیری از گسترش نفوذ چین در اقیانوس آرام و هند را توسعه دهد. این اقدامات مانند شلیک نهایی به باقی‌مانده روابط دو کشور عمل کرده است. با این حال پیچیدگی اقتصادی ایالات متحده و چین تا اندازه‌ای است که ورود آنها به یک دوره طولانی از اختلاف یا شکلی از جنگ سرد را منتفی می‌کند. چین و آمریکا مدت‌هاست که تکلیف خود را روشن کرده‌اند و اهداف اقتصادی را بر امور سیاسی ترجیح می‌دهند. با این حال واشنگتن اخیرا احساس کرده که چین از نظر امنیتی می‌تواند تبدیل به چالشی مهم در آینده‌ای نزدیک شود. به نظر می‌رسد سخنان بایدن ناشی از همین خشم او از گسترش فعالیت‌های نظامی چین باشد.

۳۱۱۳۱۲