مرگ در راه تایتانیک؛ لحظات آخر سرنشینان «تایتان» چگونه گذشت؟

ماجرای غم‌انگیز کشته شدن پنج مسافر زیردریاپیمای «تایتان» که با پرداخت ۲۵۰ هزار دلار به دیدن بقایای کشتی تایتانیک در عمق چهار هزار متری اقیانوس رفته بودند کانون توجه رسانه‌های دنیا شده است.

هامیش هاردینگ میلیاردر بریتانیایی، شهزاده داوود تاجر پاکستانی و پسرش سلیمان، پل هانری نرگئولت کاوشگر فرانسوی، و استاکتون راش بنیانگذار و مدیرعامل شرکت «اوشن‌گیت اکسپدیشنز» مسافران «تایتان» بودند.

از میان مسافران، تنها سلیمان ۱۹ ساله بود که به گفته عمه‌اش حس خوبی به این سفر نداشت ولی برای همراهی پدرش در روز پدر راهی این سفر شد.

«تایتان» هشت صبح روز یکشنبه، هجدهم ژوئن راه افتاد و تا رسیدن به بقایای کشتی تایتانیک دو ساعت راه داشت. ولی یک ساعت و چهل و پنج دقیقه پس از حرکت ارتباطش را با کشتی پشتیبانی از دست داد.

در آن موقع «تایتان» بیش از نیمی از مسیر رسیدن به تایتانیک را در بستر اقیانوس اطلس پیموده بود.

گارد ساحلی می‌گوید نزدیک ساعت ۶ عصر روز یکشنبه از مفقود شدن «تایتان» مطلع شد که حدود سه ساعت پس از زمانی است که انتظار می‌رفت «تایتان» بازگردد.

نیروی دریایی آمریکا با استفاده از داده‌های یک شبکه محرمانه از حسگرهای زیر آب که برای ردیابی زیردریایی‌های دشمن طراحی شده‌اند، «یک ناهنجاری منطبق با انفجار یا فروپاشی» را در زمانی که ارتباطات «تایتان» با کشتی پشتیانی قطع شد شناسایی کرد.

اما از آنجایی که هیچ نشانه دیگری از فاجعه وجود نداشت، جستجو توسط تیم‌هایی از آمریکا، کانادا، فرانسه و بریتانیا ادامه پیدا کرد.

سرانجام، در روز پنجم جستجو و زمانی که تصور می‌شد ذخیره اکسیژن تمام شده باشد، بقایایی از «تایتان» پیدا شد.

دریاسالار جان ماگر از اعضای گارد ساحلی آمریکا در کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که بقایای پیدا شده با فرضیه «فروپاشی از درون» مطابقت دارند.

شرکت «اوشن گیت اکسپدیشنز» در بیانیه‌ای ضمن ابراز تأسف از این واقعه، پنج مسافر «تایتان» را «کاوشگرانی واقعی» با «روحیه ماجراجویی»، «شوق اکتشاف» و «علاقه‌مند به حفاظت از اقیانوس‌ها» توصیف کرده است.

• لحظات آخر مسافران چگونه گذشت؟

دیوید راسل، از اعضای سابق نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا به «اسکای نیوز» گفته است که مسافران در داخل بدنه زیردریاپیما که به آن «بدنه فشار» می‌گویند نشسته بودند؛ جایی که باید فشار را در عمق ۴ هزار متری تحمل کند.

او می‌گوید فروپاشی این بدنه به این معنا است که مسافران در لحظه کشته شده‌اند.

اوفر کتر، از بنیانگذاران شرکت خصوصی «ساب مرج» به نیویورک پست گفته است اگر چیزی بدنه را شکسته باشد و باعث از دست دادن فشار ناگهانی در آن شده باشد، انفجار در یک میلی ثانیه اتفاق و حتی شاید در یک نانوثانیه رخ داده باشد بنابراین حتی پیش از آنکه مغز فرمان درد را بدهد آنها جان باخته‌اند.

بازسازی‌های دیجیتال و متحرک از فروپاشی «تایتان» در تیک‌تاک و دیگر شبکه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشته شده است.

یکی از این ویدیوها نشان می‌دهد که «تایتان» به سمت کف اقیانوس سقوط می‌کند و ناگهان مثل یک قوطی کنسرو له و تبدیل به قطعات ریز می‌شود.

در شرح ویدئو نوشته شده است: «با افت آنی فشار، بدنه هوای داخل را تا دمایی حدود دمای سطح دمای خورشید گرم می‌کند و دیواره‌ای از فلز و آب دریا در ۳۰ میلی‌ثانیه، یک سر شناور را به سر دیگرش می‌کوبد.»

شماری از متخصصان می‌گویند نمی‌توان دقیق گفت این پنج نفر در لحظات آخر چطور تجربه‌ای داشته‌اند.

• آیا خانواده قربانیان می‌توانند درخواست غرامت کنند؟

بر اساس گزارش‌ها، مسافران «تایتان» پیش از سفر به اعماق اقیانوس برگه‌های رفع مسئولیت از شرکت را امضاء کرده بودند ولی کارشناسان حقوقی می‌گویند این به این معنی نیست که مالک «تایتان» از شکایت‌های احتمالی خانواده‌های قربانیان محفوظ بماند.

یکی از خبرنگاران شبکه «سی بی اس» که در ماه ژوئیه سال ۲۰۲۲ سفری مشابه با این شرکت داشت گزارش داده که برگه‌های رفع مسئولیت تنها در صفحه اول، سه بار به احتمال مرگ اشاره کرده بود.

با این حال در صورتی که شواهدی مبنی بر سهل‌انگاری فاحش یا خطراتی وجود داشته باشد که به طور کامل افشا نشده‌اند، قضات می‌توانند برگه‌های رفع مسئولیت شرکت‌ را رد کنند.

متیو دی شفر، وکیل و کارشناس حقوق دریایی به رویترز می‌گوید: «اگر جنبه‌هایی از طراحی یا ساخت این زیردریایی وجود داشته باشد که از مسافران پنهان مانده باشد یا به رغم وجود اطلاعاتی مبنی بر اینکه تایتان برای این نوع غواصی مناسب نیست، آگاهانه آن را راهی این سفر کرده باشند، اعتبار رفع مسئولیت زیر سوال می‌رود»

شرکت «اوشن گیت اکسپدیشنز» می‌تواند استدلال کند که سهل‌انگاری نکرده است و معافیت‌ها باید اعمال ‌شوند چون آنها خطرات ذاتی این کار را کاملا برای مسافران شرح داده بودند.

در سال ۲۰۱۸، پرسشهایی در مورد ایمنی «تایتان» در سمپوزیوم متخصصان این صنعت مطرح شده بود که در اواخر همان سال حل و فصل شد.

با این حال، شواهد نشان می‌دهد که استوکتون راش، بنیانگذار شرکت «اوشن گیت اکسپدیشنز» که هدایت «تایتان» را در این سفر مرگبار بر عهده داشت بارها نگرانی‌های‌ پیرامون ایمنی «تایتان» را نادیده گرفته است.

شبکه «بی‌بی‌سی‌ جهانی» جزئیات ایمیلی را منتشر کرده است که در آن استوکتون راش، بنیانگذار «اوشن گیت اکسپدیشنز» در واکنش به انتقادی که از او شده است می‌گوید: «از مهره‌های این صنعت که تلاش می‌کنند از طریق به میان آوردن بحث ایمنی جلوی نوآوری را بگیرند خسته شده‌ام.»

راب مک کالوم، متخصص برجسته اکتشاف در اعماق دریا به او نوشت: «در رسیدن به تایتانیک، همان شعار معروف را تکرار می‌کنی که او غرق‌نشدنی است.»

گیلرمو سونلین، از دیگر بنیانگذاران «اوشن گیت اکسپدیشنز» که در سال ۲۰۱۳ این شرکت را ترک کرد استوکتون راش را مدیری «ریسک‌پذیر» توصیف می‌کند و می‌گوید راش از خطرات کار در اعماق اقیانوس آگاه بود و ایمنی برایش اهمیت داشت.

شرکت «اوشن گیت» باید ثابت کند که هیچ اطلاعی از نقص‌های احتمالی نداشت و بار این اثبات را به دوش بکشد ولی کارشناسان حقوقی می‌گویند این امر دشوار است.

این مطلب با استفاده از منابع مختلف از جمله رویترز، بی‌بی‌سی، اسکای نیوز و نیویورک تایمز تنظیم شده است