شورش واگنر؛ آیا پایان پوتین کلید خورده است؟

نگارش از یورونیوز فارسی • به روز شده در: ۲۶/۰۶/۲۰۲۳ - ۲۰:۱۳

تحلیل‌گران شورش گروه شبه‌نظامی خصوصی واگنر را نشانی بر وجود ضعف‌های آشکار در جایگاه و موقعیت کنونی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه می‌دانند.

خبرگزاری فرانسه در گزارشی با اشاره به این نکته آورده است که تحولات اخیر در روسیه در پی نافرمانی شبه‌نظامیان واگنر و اقدام نافرجام شورش علیه ارکان قدرت، پرسش‌هایی را در خصوص توانایی پوتین برای مقابله با تهدید‌های فزاینده علیه وی و بقای سیاسی رئیس کرملین مطرح کرده است.

در این گزارش آمده است: خطری فوری طی دو روز گذشته بواسطه شورش گروه واگنر متوجه پوتین شد اما یوگنی پریگوژین، رئیس شبه‌نظامیان شورشی به موجب توافقی که زمینه تبعید او به بلاروس را فراهم کرد نیروهای خود را با پادگانها بازگرداند.

به باور ناظران، هنوز خیلی زود است که عواقب کامل این شورش برای رئیس جمهوری ۷۰ ساله روسیه عیان و آشکار شود؛ ولادیمیر پوتین تقریباً دو دهه و نیم پس از تحویل قدرت از بوریس یلتسین، نخستین رئیس جمهوری روسیه، برغم پررنگ‌تر شدن برخی نارضایتی‌ها بویژه در پی حمله نظامی به اوکراین، همچنان در حال زمامداری است.

فرانس‌پرس می‌افزاید: اما این شورش همزمان با جنگ اوکراین تصویر خیالی از پوتین به عنوان مردی با قدرت تمام عیار را توهم‌آمیز جلوه داد و از او چهره‌ زمامداری منزوی به تصویر کشید که برای کنترل جناح‌های متخاصم تلاش می کند.

تاتیانا استانووایا، سیاستمدار زن روس و موسس کابینه مشورتی «آر. پولیتیک» به فرانس‌پرس می‌گوید: «پوتین و دولت او متحمل ضربه شدیدی شده‌اند که عواقب قابل توجهی برای رژیم به همراه خواهد داشت.»

به گفته آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده این شورش نشان‌‌دهنده «شکاف‌هایی واقعی» است و «سوالاتی جدی و عمیقی» را مطرح می‌کند.

این موضع در حالی از سوی آنتونی بلینکن مطرح شده که به ادعای نیویورک تایمز، دولت آمریکا چند روز قبل از شورش نیروهای تحت رهبری پریگوژین از آن مطلع شده بود.

بلینکن: پوتین می‌خواست چند روزه کی‌یف را تصرف کند اما حالا باید از مسکو مقابل مزدوران واگنر دفاع کند
واشنگتن پست: آژانس‌های جاسوسی آمریکا از احتمال شورش رئیس واگنر مطلع بودند

وزیر امور خارجه آمریکا روز یکشنبه در یک گفتگوی تلویزیونی تصریح کرد: «ما نمی‌توانیم حدس بزنیم که این ماجرا دقیقا به کدام سمت می‌رود اما می‌دانیم که پوتین باید در هفته‌ها و ماه‌های آینده به پرسش‌های بیشتری پاسخ‌ دهد.»

«آغاز یک فرایند»

تحلیل‌گر خبرگزاری فرانسه در ادامه با اشاره به تنش‌های عمده از جمله بالاگرفتن اختلاف میان پریگوژین و وزیر دفاع روسیه که در نهایت به شکل شورش سربرآورد نتیجه‌گیری می‌کند که پوتین احتمالا دیگر نمی‌تواند در کشورش به راحتی بر عمود قدرت بنشیند.

وی سپس به این نکته اشاره می‌کند که نظامیان روسیه که پیش‌تر در ۲۴ فوریه سال گذشته فرمان حمله برای تصرف پایتخت اوکراین را دریافت کرده بودند حتی نتوانستند از کنترل مرکز فرماندهی جنوب ارتش این کشور در روستوف توسط نیروهای واگنر جلوگیری کنند.

نویسنده این گزارش در ادامه صحنه بدرقه پریگوژین و نیروهایش به عنوان «قهرمان» از روستوف را پس از پایان چند ساعته شورش مورد اشاره قرار می‌دهد و از آن به عنوان صحنه‌ای نگران کننده برای کرملین یاد می‌کند.

پوتین به ویژه در شرایطی که کمتر از یک سال به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری روسیه در مارس ۲۰۲۴ باقی مانده باید با توجه به رویدادهای اخیر به سوال‌های بسیار زیاد و احیانا سختی پاسخ دهد.

در این گزارش همچنین به تغییرات بحث برانگیز قانون اساسی در روسیه اشاره شده که به ولادیمیر پوتین امکان می‌دهد دو دوره دیگر، تا سال ۲۰۳۶ نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود.

آقای پوتین هنوز رسماً قصد خود را برای نامزدی در انتخابات اعلام نکرده و هیچ نشانه‌ای نیز از ورود جانشینی جدی برای او در این عرصه دیده نمی‌شود؛ هرچند که رئیس جمهوری روسیه اخیرا علاقه‌ای ویژه به آلکسی دیومین، فرماندار منطقه تولا و محافظ ارشد سابق خود بروز داده و گفته می‌شود که وی ممکن است جایگزین احتمالی شویگو در وزارت دفاع شود و در آینده به جایگاهی بالاتر ارتقاء یابد.

شورش شبه‌نظامیان واگنر؛ شکاف در هرم قدرت کرملین یا حیله‌ای برای استقرار نظامیان روس در اروپای شرقی
شورش شبه‌نظامیان واگنر؛ اولین اظهارات لاوروف و اولین پیام صوتی پریگوژین: هدف سرنگونی قدرت نبود
پایان شورش مزدوران واگنر؛ گام بعدی پوتین و پریگوژین چه خواهد بود؟

فرانس‌پرس در بخشی دیگر از این گزارش به نقل از کریل روگوف، تحلیل‌گر و مدیر یک مرکز مشاوره سیاسی آورده است: این پایان داستان نیست، بلکه آغاز آن است. شورش‌های نظامی، حتی ناموفق، اغلب در تاریخ از پیش حکایتگر آغاز یک فرآیند بوده‌اند.»

پوتین روز شنبه در سخنانی که لحن آن بسیاری از ناظران را شگفت زده کرد، شورش را با «خنجر از پشت» در سال ۱۹۱۷ مقایسه کرد، زمانی که وقایع و رویدادهای انقلاب روسیه به سرنگونی حکومت تزار منجر شد.

مارک گالئوتی، مدیر مرکز مشاوره و تحقیقات مایاک می‌‌گوید که هیچیک از تحولات اخیر «به معنای فروپاشی زودرس رژیم نیست اما شورش نیروهای واگنر به اعتقاد وی «ظرفیت، قدرت و اعتبار دولت پوتین» را بیش از پیش تضعیف و «روز سقوط رژیم را نزدیکتر می کند.»

کرملین تاکید کرده است که پوتین همزمان با حوادث آخر هفته گذشته در مسکو بوده و بدین ترتیب کلیه ادعاهای مطرح شده در خصوص وضعیت سلامتی وی را رد کرده است.

مایکل کوفمن، مدیر مطالعات روسیه در مرکز تحلیل های دریایی به فرانس‌پرس می‌گوید: «نتیجه گیری من این است که پریگوژین در نهایت شکست خورد. واگنر نیز شکست خواهد خورد."

وی در عین حال تاکید می‌کند که «پوتین هم در این میان شکست خورد و رژیم زخمی شد»؛ به نحوی که عواقب آن را باید در دراز مدت مشاهده کرد.

توییتر یورونیوز فارسی را دنبال کنید

هم‌رسانی این مطلب: