احتمالاً سنگ‌نگاره ساسانی در زمان جنگ تحمیلی از کشور خارج شده است

مصطفی ده‌پهلوان، رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری درباره بازگشت سنگ‌نگاره ساسانی به ایران، اظهار کرد: بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد احتمالا این سنگ‌نگاره یکی از بزرگ‌زاده‌های دوران ساسانیان است که البته بررسی‌های بیشتر بر روی این اثر انجام خواهد شد.

رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: نوع لباس و پوشاک و نوع قرار گرفتن انگشت اشاره (نوعی ادای احترام) نشان می‌دهد که احتمالا این سنگ‌نگاره یکی از افراد بزرگ و صاحب‌منصب در دوران ساسانیان است. پیش از نمایش آن و قرار دادن در معرض دید هموطنان، باید در نشستی علمی و با حضور پژوهشگران فرهنگ و تمدن دوران ساسانی و باستان‌سنجی این اثر موشکافانه مورد بررسی‌های بیشتر قرار گیرد. پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری آمادگی کامل برای انجام بررسی‌های بیشتر را دارد.

او با تبریک بازگشت این اثر به ایران گفت: خوشبختانه تاکنون تلاش‌های زیادی شده و آثار متعددی به ایران بازگشته است. باید از قدرت و ظرفیت دیپلماسی فرهنگی خود استفاده کنیم و چنانچه اثری از ایران در خارج از کشور وجود دارد آن را به جایگاه اصلی خود برگردانیم و درست حفاظت کنیم.

رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، یادآور شد: این اثر از صخره و کوه محل اصلی خود در دهه ۶۰ شمسی جدا شده و بعد از آن از طریق کشور‌های عربی به اروپا برده شد و حدود ۷ سال پیش در فرودگاه لندن شناسایی و کشف می‌شود.

او گفت: البته باید بررسی شود که این اثر چگونه از صخره محل اصلی خود جدا شده؟ آیا جدا شدن آن طبیعی بوده یا به صورت تعمدی؟ با چه روشی؟ در هر حال این موضوع نیازمند بررسی‌های بیشتر است. اما جای خرسندی دارد که این سنگ‌نگاره به کشور ما برگشته است.

ده‌پهلوان در ادامه به سابقه خروج اشیای تاریخی از ایران اشاره کرد و افزود: البته سابقه خروج اشیا و آثار تاریخی از ایران به دوران ناصرالدین شاه و به اولین مراحل کاوش فرانسوی‌ها باز می‌گردد. برخی از این آثار با مجوز دولت‌ها در دوران مختلف از کشور خارج شده، اما برخی بدون مجوز خارج شده‌اند که قابل استرداد و پیگیری برای بازگشت هستند. شوربختانه برخی از آثار ایران که به صورت قاچاق از کشور خارج شده‌اند در موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی خارجی با نام کشور دیگری، چون مصر و افغانستان نگهداری می‌شوند که با روش‌های پژوهشی و آزمایشگاهی می‌توان تعیین منشا کرد و زمینه‌های بازگشت آن‌ها را فراهم ساخت.

رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، خاطرنشان کرد: خوشبختانه این سنگ‌نگاره به کشور بازگشته است. تحقیقات و بررسی‌های بیشتر درباره آن انجام خواهد شد و با انتقال آن به موزه ملی و نمایش آن به علاقه‌مندان به طور حتم یک جاذبه جدید گردشگری و میراث‌فرهنگی اضافه خواهد شد.

سنگ‌نگاره ساسانی، بامداد چهارشنبه هفتم تیرماه با اقدام و پیگیری‌های وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت امور خارجه کشورمان، وارد ایران شد و مسئولان میراث‌فرهنگی، این اثر را در فرودگاه امام خمینی (ره) تحویل گرفتند. پس از طی مراحل مورد نیاز، این سنگ‌نگاره در موزه ملی ایران به نمایش در می‌آید که زمان آن به اطلاع می‌رسد. این اثر تاریخی که متعلق به دوره ساسانی است، در سال ۱۹۸۸ میلادی وارد کشور امارات شده و سال ۲۰۰۶ از کشور امارات خارج شده است. زمان توقیف اثر در بریتانیا سال ۲۰۱۶ بوده است. زمان دقیق خروج این سنگ‌نگاره از ایران مشخص نیست، اما با توجه به زمان ورود آن به امارات که مصادف با ۱۳۶۷ شمسی است، به احتمال زیاد این اثر در زمان جنگ تحمیلی به شکل غیرقانونی از کشور خارج شده است.

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در دولت سیزدهم با پیگیری‌های جدی تاکنون موفق به استرداد ۳۰ شی فرهنگی تاریخی به ایران شده است.

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری میراث و گردشگری