لاوروف: ایران عضو «شانگهای» می‌شود؛ یک کارشناس: جمهوری اسلامی به‌دنبال «چتر حمایتی» است

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، روز جمعه ۳۰ ژوئن گفت عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای در نشست آتی این سازمان در روز سه‌شنبه ۴ ژوئیه به طور رسمی تایید خواهد شد.

هفته گذشته نیز بختیار حکیم‌اف، نماینده ریاست جمهوری روسیه در امور این سازمان، گفته بود جمهوری اسلامی ایران مراحل لازم برای عضویت کامل را انجام داده و ایران در اجلاس ۴ ژوئیه که از طریق ویدیو کنفرانس برگزار می‌شود، به عنوان عضو کامل پذیرفته خواهد شد.

• مزایای عضویت در شانگهای برای ایران

جیسون برادسکی، مدیر سیاستگذاری در سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای، روز جمعه به بخش فارسی صدای آمریکا گفت: «عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای به نفع نظام جمهوری اسلامی است زیرا به آن یک پلاتفورم دیپلماتیک دیگر به منظور ارتقای جایگاه خود در صحنه بین‌المللی می‌دهد.» به گفته آقای برادسکی، پیوستن ایران به این سازمان همچنین با سیاست نگاه به شرق علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، و تعمیق روابط با روسیه و چین منطبق است.

برخی منتقدان با اشاره به خودداری جمهوری اسلامی از انتشار اسناد قراردادهای همکاری بلندمدت با چین و روسیه آن را نشانه‌ای از دادن امتیازهای بیش از حد به این دو کشور می‌دانند.

محمد قائدی، مدرس روابط بین‌الملل در دانشگاه جورج واشنگتن، با اشاره به ظهور قدرت‌های جدید همچون چین و به تبع آن سازمان‌هایی که منافع این قدرت‌های نوظهور را نمایندگی می‌کنند، نیز به صدای آمریکا گفت: «ایران تلاش دارد با بهره گیری از ظرفیت این سازمان‌ها، منافع امنیتی و اقتصادی خود را پیش ببرد.» به گفته او، جمهوری اسلامی امیدوار است با عضویت در این سازمان تاثیر تحریم‌ها را کم و شرکای منطقه‌ای را جایگزین غرب کند، بتواند از چتر حمایتی روسیه و چین برخوردار شود، و قدرت چانه‌زنی‌اش در برابر عربستان و ترکیه را که آنها نیز خواهان پیوستن به سازمان مزبور هستند افزایش دهد.

• مزایا برای چین و روسیه

آقای قائدی در ارتباط با تمایل روسیه و چین به پیوستن ایران و عربستان به سازمان همکاری شانگهای گفت این سازمان «از نظر جمعیتی و جغرافیایی و به خصوص در حوزه انرژی» تقویت می‌شود. این مدرس روابط بین‌الملل افزود این مساله موجب افزایش قدرت چین و روسیه در برابر ایالات متحده و اروپا خواهد شد و علاوه بر آن، با توجه به وابستگی چین به نفت ایران و عربستان «بستری برای حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات» میان آنها فراهم می‌کند.

به باور جیسون برادسکی، تمایل روسیه و چین به پیوستن کشورهایی همچون ایران و عربستان به سازمان همکاری شانگهای در راستای تلاش آنها برای ایجاد شکاف در شبکه متحدان و شرکای ایالات متحده در سراسر جهان است. او افزود جمهوری اسلامی با پیوستن به این سازمان یک بلوک ضدغربی را تقویت خواهد کرد و گنجاندن عربستان سعودی در آن تلاشی برای «کاهش جایگاه و اهرم فشار واشنگتن» بر ریاض خواهد بود.

واشنگتن پیشتر گفته است تلاش چین برای اعمال نفوذ در سراسر جهان، سیاست آمریکا در قبال خاورمیانه را تغییر نخواهد داد.

سازمان همکاری شانگهای که در سال ۲۰۰۱ تاسیس شد، یک اتحاد بین قاره‌ای است که بر همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی متمرکز است. این سازمان ضمن دربرگیری تقریبا ۴۰ درصد از جمعیت جهان، ۲۸ درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را تشکیل می‌دهد.

اعضای فعلی سازمان همکاری شانگهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، هند، پاکستان و ازبکستان هستند و ایران، افغانستان، بلاروس و مغولستان به عنوان «عضو ناظر» در این سازمان حضور دارند.