شعار «موسیقی نواحی» چگونه انتخاب شد؟/ داستان «موسیقی زورخانه‌ای»

به گزارش خبرنگار مهر، محمدعلی مرآتی دبیر شانزدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران به ارائه توضیحاتی درباره اجرای گروه‌های از موسیقی زورخانه‌ای و تعزیه و همچنین غزل‌خوانی در این دوره از جشنواره پرداخت و گفت: امروز جشنواره موسیقی نواحی وارد مرحله‌ای شده که به آن موسیقی منطقه‌ای می‌گوییم؛ این موسیقی منطقه‌ای موسیقی‌های فراقومی هستند که اقوام متفاوت خودشان در طول تاریخ و در تحولاتی با زیبایی‌شناسی خردمندانه و نهفته تصمیم گرفتند که آنها را پدید بیاورند؛ موسیقی‌هایی که هم با آن قوم رابطه دارد و هم در اصطلاح فراقومی و چند قومیتی است.

وی ادامه داد: ما در دوران معاصر مشاهده می‌کنیم که برخی از موسیقی‌هایی که در حیطه وظایف جشنواره موسیقی نواحی قرار دارند، موسیقی‌های مردمی و موسیقی‌هایی هستند که الزاماً برای یک قوم نیستند و فراقومی محسوب می‌شوند. مثلاً یکی از شاخص‌های موسیقایی منطقه‌ای استانی مثل قزوین که در گذشته پایتخت نیز بوده است و در آن اقوام مختلفی از جمله ترک و کرد دارد موسیقی تعزیه است؛ اگرچه در موسیقی تعزیه از موسیقی دستگاهی هم استفاده می‌شود اما در موسیقی شناسی آن را به عنوان موسیقی شبه دستگاهی یا شبه قومی می‌شناسیم چراکه اقوام در قزوین تعزیه را به شکلی اجرا می‌کنند که طعم و بوی استان قزوین را دارد.

مرآتی تاکید کرد: در این دوره از جشنواره از قم گروهی را به‌عنوان موسیقی زورخانه‌ای دعوت کردیم چراکه زورخانه یکی از شاخصه‌های رفتاری، فرهنگی و اجتماعی مردم قم است و موسیقی زورخانه‌ای نیز به‌عنوان موسیقی مردمی شناخته می‌شود. همچنین امسال برای نخستین‌بار نماینده‌ای از تهران در جشنواره موسیقی نواحی به غزل‌خوانی پرداخت چرا که معتقدیم گرچه غزل‌خوانی به نوعی در موسیقی دستگاهی تعریف می‌شود اما یک موسیقی مردمی نیز به حساب می‌آید و نمی‌توان آن را صرفاً در قالب ژانر موسیقی دستگاهی تعریف کرد.

دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی با بیان اینکه «موسیقی‌هایی وجود دارند که از موسیقی دستگاهی بهره می‌برند اما ژانر مردمی دارند»، اظهار کرد: ایران تنها کشوری در منطقه است که رابطه ژنتیکی میان موسیقی دستگاهی و مردمی آن وجود دارد؛ در واقع موسیقی‌های مانند موسیقی زورخانه، تعزیه و غزل‌خوانی، از موسیقی دستگاهی بهره می‌برند اما ژانر اجرایی آنها موسیقی مردمی است. ما در جشنواره در حال مواجهه با این مسایل به‌عنوان چالش‌های منطقه‌ای هستیم و نمی‌توانیم بگوییم که این موسیقی‌های مردمی باید در جشنواره‌ای دیگر مطرح شوند.

وی با اشاره به شعار این دوره از جشنواره تاکید کرد: شعاری که ما برای شانزدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران انتخاب کرده‌ایم «وحدت اقوام در عین کثرت موسیقایی» است و در همین راستا نیز معتقدیم که موسیقی‌های فراقومیتی و منطقه‌ای نظیر موسیقی تعزیه و موسیقی زورخانه‌ای نیز می‌تواند به وحدت بیشتر اقوام کمک شایانی کند.