انتقاد از برپایی جشنواره‌های موازی دولتی/آزادی و دوری از سیاست‌زدگی لزوم نظریه‌پردازی

رییس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی وزارت علوم با اشاره به برگزاری جشنواره‌های متعدد علمی در کشور، گفت: در جشنواره فارابی هر ساله آخرین وضعیت علمی در زمینه نظریه‌پردازی علوم اسلامی و انسانی رصد و پایش می‌شود و خلأها و کاستی‌های آن به شکل عالمانه‌ای مشخص خواهد شد و این مهم با داوری علمی ارزشمند، زمینه تحول در ساحت علم سنجی در علوم انسانی را ایجاد می‌کند.

به گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی امروز در نشست خبری چهاردهمین جشنواره بین‌المللی فارابی، افزود: قله فعالیت‌های پژوهشی در علوم انسانی ارائه نظریه است، البته نظریه‌پردازی کار هر پژوهشگری نیست و هر نظریه‌ای ماندگار نمی‌شود و تنها شماری از نظریه‌ها در تاریخ علم مانده و بررسی می‌شوند.

وی ادامه داد: کسی که این تصور را دارد که می‌توان نظریه‌پردازی را به سکه رایج در دانشگاه‌ها تبدیل کرد، احتمالا معنی نظریه را نمی‌داند. حتی اگر جذب استاد کیفی‌تر شود، باز هم انتظار نداریم همه استادان نظریه‌پرداز باشند، ولی توقع داریم استادان در لایه‌های گوناگون ساختار علم در ایجاد زمینه ظهور نظریه‌های ماندگار سهیم شوند. استاد باید سهم مناسبی در ایجاد زمینه خلق نظریات داشته باشد. 

غلامی، تعریفی از نظریه در علوم انسانی ارائه داد و گفت: تعاریف مختلفی در فلسفه علم برای نظریه ارائه شده که تعریف جامع نظریه در علوم انسانی ارائه روشمند معنادار و مستند یک یا مجموعه‌ای از ایده‌های نو در باب کشف و در قالب یک قانون علمی تازه و رد چیزی که پیشتر به مثابه یک واقعیت اجتماعی اثبات یا تفسیر شده است.

رئیس دبیرخانه دائمی جشنواره فارابی تاکید کرد: بر این اساس نباید انتظار داشت که همه اساتید نظریه‌پرداز شوند، ولی می ‌توان انتظار داشت که زمینه خلق نظریه‌پردازی را فراهم کنند و در آن سهمیم باشند.

غلامی خاطرنشان کرد: در این راستا برای نظریه ماندگار خصیصه‌هایی در نظر گرفته می‌شود که به این شرح است:

 مساله‌محور و جدی باشد،

حدس و گمان و قابل نقد باشد،

از معنای بین اذهانی برخوردار باشد، 

قابل فهم باشد،

در رشته و ساحت خود تحول‌زا باشد.

وی به تفاوت فرق تحقیقات عادی با نظریه‌پردازی پرداخت و اظهار کرد: بخش مهمی از تحقیقات پژوهشی ارزشمند تحقیقاتی است که در آن مسائل موجود یک حوزه خاص احصاء، طبقه‌بندی شرح تحلیل نقد و مقایسه می‌شوند. این تحقیقات زمینه نظریه‌پردازی و ابداع را در همه موضوع فراهم می‌کنند.

وی با اشاره به الزامات نظریه‌پردازی در علوم انسانی، استعداد و نبوغ علمی، دایره مطالعاتی روزآمد و بالا، برخورداری از آزادی کامل، آرامش روانی و قدرت تمرکز بالا، نجات از جوهای سیاست زده، وجود شرایط بانشاط برای نقد علمی و روشمند و نیفتادن در دام بوروکراسی و کمیت‌گرایی را از الزامات نظریه‌پردازی دانست.

غلامی، چشم‌انداز مطلوب در جشنواره فارابی را شناسایی و حمایت هدفمند از نظریه‌پردازها دانست و ادامه داد: از این رو در جشنواره فارابی هر ساله آخرین وضعیت علمی در زمینه نظریه‌پردازی علوم اسلامی و انسانی رصد و پایش می‌شود و خلأها و کاستی‌های آن به شکل عالمانه‌ای مشخص خواهد شد و این مهم با داوری علمی ارزشمند، زمینه تحول در ساحت علم‌سنجی در علوم انسانی را ایجاد می‌کند.

وی اضافه کرد: این رویداد همچنین با ایجاد فضای رقابتی مثبت و گرم در دانشگاه‌ ها، پژوهشگاه‌ها زمینه را برای کیفیت بخشی و روز آمدسازی علوم انسانی فراهم می‌کند و ارزش و اهمیت علوم انسانی را در حکمرانی تبیین می‌کند.

به گفته غلامی، رویداد جشنواره فارابی ضمن شناسایی استعدادهای برتر در علوم انسانی و اسلامی فرصت‌های بهتر و مناسب‌تری را برای حمایت‌های مادی از آنان خلق می‌کند تا حس قدرشناسی از دانشمندان ایرانی و جهان اسلام افزایش دهد.

وی تاکید کرد: وقتی جشنواره فارابی به ریاست وزیر علوم، تحقیقات و فناوری برگزار می‌شود و سیستم داوری آن بسیار مترقی است، برگزاری همایش‌ها و جوایز دیگری در علوم انسانی نباید صورت گیرد.

وی نمونه آن را همایش «سرآمدان علم» و «اعطای نشان درجه یک دانش» در دانشگاه تهران دانست و یادآور شد: وقتی یک جشنواره ملی و بین‌المللی داریم که جایزه‌ای در سیستم داوری دقیق جشنواره به دانشمندان اعطا می‌شود، معنایی ندارد که هر روز یک جایزه دولتی جدید طراحی می‌شود و برگزاری دو جشنواره بین‌المللی خوارزمی و فارابی دولتی در این زمینه کافی است و این وظایف را انجام می‌دهد، البته در بخش خصوصی می‌توان جشنواره برگزار کرد.

به گفته وی، در همین یک سال گذشته دو جشنواره جدید ایجاد شده است.

انتهای پیام