نمایشی با ۷۰ بازیگر ۶ سانتی‌متری!/ در «۲۸۰مین شب سال» چه گذشت؟

مرجان پورغلامحسین نویسنده و کارگردان نمایش «۲۸۰ مین شب سال» که در بخش بزرگسال جشنواره نمایش‌های عروسکی تهران - مبارک حضور دارد درباره ویژگی‌های این اثر نمایشی که روایتی از عملیات کربلای چهار است، به خبرنگار مهر گفت: این نمایش قصه جنگ است و داستانی را روایت می‌کند که همه ما در جریانش هستیم. در واقع عملیات کربلای چهار بهانه‌ای است تا به مقوله جنگ پرداخته شود.

وی درباره چگونگی تبدیل داستان مدنظرش به یک اثر عروسکی بیان کرد: از آنجا که من در حوزه میکروتئاتر کار می‌کنم این شیوه به من این امکان را می‌دهد تا فضای گسترده‌تری را نسبت به آنچه در تئاتر عروسکی یا تئاتر صحنه‌ای وجود دارد، به تصویر بکشم. در اصل این شیوه به من امکانات بیشتری می‌دهد و می‌توانم با خیال راحت خیال‌پردازی کنم و ایده‌هایی را که دارم به تصویر بکشم. من چون اساساً به متن عروسکی اعتقاد ندارم و معتقدم که اصلاً متن عروسکی در جهان وجود ندارد، نمی‌توانم بگویم که فرایند نوشتن متن برای عروسک‌ها چگونه بوده است چون من قصه می‌نویسم و قصه‌ام را تبدیل به تئاتر عروسکی می‌کنم به این دلیل که فکر می‌کنم امکان به تصویر کشیدن داستان‌هایم از طریق تئاتر عروسکی خیلی بیشتر از تئاترهای دیگر است.

این کارگردان تئاتر درباره داستان نمایش توضیح داد: عملیات کربلای چهار در میانه جنگ ایران و عراق در تاریخ سوم دی‌ماه سال ۱۳۶۵ در منطقه اروند با هدف فتح بصره انجام شد. این عملیات تا بامداد پنج دی ادامه پیدا کرد که نمایش «۲۸۰ مین شب سال» داستان ۱۲ ساعت از این عملیات است و از ساعت ۱۲ ظهر روز سوم دی تا ۱۲ شب همان روز را به تصویر می‌کشد. در این نمایش دغدغه‌های چند رزمنده را که در حال آماده شدن برای عملیات هستند به نمایش در می‌آید. اجرای نمایش به صورت مونولوگ است به این ترتیب که صدای محمدحسین فیاض به عنوان یکی از شخصیت‌های نمایش ضبط شده و به صورت مونولوگ پخش می‌شود. در واقع او در حال تعریف کردن کل ماجرا از دید خودش است.

پورغلامحسین درباره دشواری‌های ساخت عروسک‌ها و ویژگی‌های طراحی صحنه رئالیستی نمایش عنوان کرد: در این نمایش نزدیک به ۷۰ عروسک روی صحنه هستند و تقریباً همگی یک سایز و بیشتر از ۶ سانتی متر نیستند. همه عروسک‌ها با جزئیات کامل سربازی که در جبهه حضور دارد، ساخته شده‌اند. دکور نمایش نیز با جزئیات و دقت فراوان ساخته شده است. در طراحی صحنه شاهد بخشی از اروند که شامل ساحل و زیرآب می‌شود، هستیم که به شکل کامل طراحی و ساخته شده است.

کارگردان نمایش «پرواز شماره ۷۴۵» یادآور شد: من یک تیم سازنده خیلی قهار دارم که ۱۰ سال است مدام با آنها کار می‌کنم. ویژگی اولشان این است که بسیار تیزهوش، درخشان و آرتیست هستند و ویژگی دیگرشان این است که لازم نیست من چیزی به آنها بگویم چون خودشان می‌دانند باید چه‌کار کنند و من چه انتظاری از آنها دارم.

وی درباره تفاوت این نمایش با کار قبلی‌اش بیان کرد: ابعاد نمایش «۲۸۰ مین شب سال» خیلی گسترده‌تر از کار قبلی‌ام «پرواز شماره ۷۴۵» است. در نمایش قبلی هم تعداد عروسک‌ها کمتر بود و هم فضایی که به نمایش گذاشته می‌شد چون کل داستان در یک کوچه بن بست اتفاق می‌افتاد و داستان هم پیچیدگی خاصی نداشت و چند ماجرای عاشقانه را به تصویر می‌کشید اما گستردیگ داستان و فضاسازی این نمایش خیلی بیشتر است.

پورغلامحسین در پایان صحبت‌هایش تاکید کرد: در واقع فرق نمایش قبلی با این اثر نمایشی مثل تفاوت فیلم آپارتمانی ساختن با فیلم جنگی است یعنی همانقدر اضطرابش بیشتر است. در این نمایش در زمینه ساخت عروسک پیشرفت بیشتری داشتیم و به شیوه بهتری در طراحی و ساخت رسیدیم از این رو کیفیت عروسک‌ها در این نمایش بالاتر از کار قبلی است. همچنین کیفیت فیلمبرداری نمایش هم خیلی ارتقا پیدا کره است. قبلاً ما کار را با یک دوربین می‌گرفتیم اما الان ۲ دوربین داریم و همزمان در صحنه، نماها را سوئیچ می‌کنیم که تصویر متفاوت‌تری به مخاطب ارائه می‌دهد. در واقع به دلیل کوچک بودن عروسک‌ها کل نمایش به صورت ویدئو پروجکشن به مخاطب ارائه می‌شود چون در غیر این صورت تماشاگران از داستان چیزی متوجه نمی‌شوند.

نمایش «۲۸۰ مین شب سال» سه شنبه ۱۳ تیر ماه در ۲ نوبت ۱۸ و ۲۰ در تالار سایه مجموعه تئارت شهر به صحنه رفت.