اتفاقی عجیب پیش روی دو اقیانوس!

مجموعه‌ای از ویدئوها در یوتیوب و تیک‌تاک، مرزی عجیب را در اقیانوس نشان می‌دهند که یک سمت آن آب به رنگ تیره و در سمت دیگر، آب به رنگ روشن است. مرزهای این چنینی اغلب با ورود رودخانه‌ها و یخچال‌ها در اقیانوس‌ها شکل می‌گیرند؛ اما این ویدئوهای محبوب و پربازدید مدعی هستند که این خطوط در واقع مرز بین اقیانوس آرام و اطلس را نشان می‌دهند و از این رو این دو اقیانوس با یکدیگر مخلوط نمی‌شوند.

اما آیا این ادعا صحیح است؟ یا اینکه اقیانوس‌های اطلس و آرام واقعا ترکیب می‌شوند؟ پاسخ کوتاه به این پرسش «مثبت» است. به‌گزارش لایوساینس، نادین رامیرز، اقیانوس‌شناس دانشگاه کانسپسیون شیلی، می‌گوید اقیانوس‌ها در واقعیت ترکیب می‌شوند. دو اقیانوس آرام و اطلس با سرعت‌های متفاوتی در نقاط مختلف ترکیب می‌شوند و تغییرات اقلیمی نیز می‌تواند این سرعت‌ها را تغییر دهد.

فرض کنید در حال تماشای مارپیچی از سقوط کرم خامه‌ای روی قهوه هستید: این دو مایع ترکیب می‌شوند اما این فرآیند به کندی رخ می‌دهد. مشابه همین فرآیند را می‌توان در خط بین اقیانوس‌های متفاوت دید. در یک سمت، آب احتمالا شورتر، تمیزتر یا سردتر است و مدتی طول می‌کشد تا دو اقیانوس به حالت موازنه برسند.

نقطه‌ی برخورد دو اقیانوس آرام و اطلس، کانال بیگل، تیرا دل فوئگو، شیلی

برای سرعت بخشیدن به فرآیند درهم‌آمیزی فرض کنید قهوه را با سرعت هم بزنید. در این شرایط کرم خامه‌ای هم با سرعت بیشتری حل می‌شود. همین مسئله برای اقیانوس‌ها هنگام وزیدن بادهای شدید و امواج بزرگ رخ می‌دهد.

اقیانوس‌های آرام و اطلس در برخی نقاط سریع‌تر از نقاط دیگر ترکیب می‌شوند. این دو اقیانوس در نوک جنوبی آمریکای جنوبی با یکدیگر برخورد می‌کنند. در این نقطه مجموعه‌ای از جزیره‌های کوچک قرار دارند. بین این جزیره‌ها آب سرعت اندکی دارد و تنگه‌ی ماژلان یکی از مسیرهای محبوب است. در کانال بیگل، آب حاصل از یخچال‌های در حال ذوب باعث ایجاد خطی بین آب شیرین و آب شور می‌شود که درست مانند خط ویدئوهای یوتیوب به نظر می‌رسد.

تنگه‌ی ماژلان مسیر محبوب دیگری است. آب این تنگه در اقیانوس اطلس خالی می‌شود و در اینجا هم خطی وجود دارد که به سختی می‌توان با چشم آن را دید، اما اقیانوس‌شناس‌ها می‌توانند با اندازه‌گیری‌های مختلف آن را ببینند. رامیرز می‌گوید، روی گراف اقیانوس‌شناس‌ها می‌توانید یک زبانه‌ی آب را در اقیانوس اطلس ببینید. این آب که از اقیانوس آرام جریان دارد، متفاوت است، زیرا این اقیانوس باران بیشتری دریافت می‌کند و شوری کمتری دارد. این آب مدتی از اقیانوس اطلس جدا می‌ماند اما در نهایت باد و امواج مرز بین این دو را محو می‌کنند.

در اقیانوس آزاد بین آمریکای جنوبی و جنوبگان، مرز بین اقیانوس اطلس و آرام به‌صورت پیوسته در حال تغییر است. گذرگاه دریک به خاطر امواجی شناخته می‌شود که ارتفاع آن‌ها تا ۱۸ متر هم می‌رسد. این امواج سرعت ترکیب اقیانوس‌ها را بالا می‌برند.

به گفته‌ی کاسیمیر دی لاورن، پژوهشگر دانشگاه سیبورن، آب‌ها در اعماق اقیانوس هم ترکیب می‌شوند. نیروهای کشندی روزانه، آب را به‌صورت نوسانی به سمت بستر دریا حرکت می‌دهند و همین مسئله به ایجاد آشفتگی‌های زیادی می‌انجامد.

اما آب‌های منابع مختلف می‌توانند اقیانوس را بدون مخلوط شدن جابه‌جا کنند. رامیرز اقیانوس را به کیکی با لایه‌های مختلف تشبیه می‌کند. با این تفاوت که لایه‌ها از آب تشکیل شده‌اند. این لایه‌ها که خاصیت‌های متفاوتی بر اساس محل سرچشمه‌ی آب دارند، کلاین نامیده می‌شوند. در لایه‌ی میانی دور از سطح و بستر دریا، آب‌ها با سرعت کندتری ترکیب می‌شوند، زیرا در این بخش آشفتگی کمتری وجود دارد.

پژوهشگرهای اقیانوسی بین ترکیب و مبادله‌ی آب تمایز قائل می‌شوند. ترکیب به این معنی است که آب‌ها به شکل بی‌بازگشتی منتقل می‌شوند. وقتی خامه‌ی روشن روی قهوه‌ی تیره می‌ریزد، بالاخره با آن ترکیب می‌شود، به گونه‌ای که کل نوشیدنی یک رنگ شود.

گذرگاه متلاطم دریک بین آمریکای جنوبی و جنوبگان به ترکیب اقیانوس‌های آرام و اطلس کمک می‌کند.

از سوی دیگر می‌توان توده‌های آب را بدون ترکیب ویژگی‌های آن‌ها جابه‌جا کرد. اقیانوس‌های آرام و اطلس به لطف جریان‌های سراسری به صورت پیوسته با یکدیگر آب مبادله می‌کنند. یک جریان قوی در اطراف اقیانوس منجمد جنوبی آب را در جهت عقربه‌های ساعت از طریق گذرگاه دریک از اقیانوس آرام به اقیانوس اطلس می‌کشد. چنین جریانی همچنین می‌تواند آب را از حوضه‌های اقیانوسی سراسری بکشد و آن را مجددا تزریق کند. جریان دیگری آب اقیانوس آرام را از طریق اقیانوس هند و اطراف دماغه‌ی آفریقای جنوبی به اقیانوس اطلس وارد می‌کند.

آب، همیشه در مرزهای این جریان‌ها ترکیب می‌شود؛ اما از آنجا که لایه‌های مختلف به طور کامل ترکیب نمی‌شوند، اقیانوس‌شناس‌ها «توده‌های» مختلف آبی را در حین حرکت آن‌ها در سراسر جهان ردیابی می‌کنند. به گفته‌ی دی لاورن امروزه تغییرات اقلیمی که به دست انسان به وجود آمدند، سرعت این جریان‌ها را کند می‌کنند. به نظر می‌رسد این تغییرات در اطراف جنوبگان آغاز شده‌اند. آب شور و سرد فرو می‌نشیند و جریان‌های عازم شمال را شتاب داده و تقویت می‌کند؛ اما قطب‌ها در حال گرم‌شدن هستند. آب شیرین گرم حاصل ذوب صفحات یخی زیاد فرونمی‌نشینند، در نتیجه تبادل آب‌ها به کندی رخ می‌دهد.

به نظر می‌رسد سرعت ترکیب ‌شدن آب هم رو به کاهش است. دلیل این مسئله می‌تواند تفاوت لایه‌های اقیانوسی باشد، بنابراین زمان بیشتری صرف موازنه‌شان خواهد شد. با ذوب صفحات یخی، اختلاف تراکم بین آب‌های سطحی وآب‌های عمیق هم روبه‌افزایش است.

انتظار می‌رود که این تغییرات چگونگی چرخش اکسیژن و مواد غذایی اقیانوس‌ها را تغییر دهند و بر زندگی دریایی هم تأثیر بگذارند؛ اما ترکیب اقیانوس‌ها هرگز متوقف نمی‌شود و آب‌ها نیز به طول کامل مبادله نمی‌شوند. تا وقتی که بادها و نیروهای کشندی وجود دارند، ترکیب اقیانوس‌ها ادامه پیدا می‌کند.

227227