شایع‌ترین بیماری‌های «زئونوز» در خراسان شمالی

ایسنا/خراسان شمالی معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی شایع ترین بیماری های مشترک بین انسان و حیوان (زئونوز) در استان را تشریح کرد.

دکتر محمدرضا اکبری در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: بیماری سالک یا لیشمانیوز پوستی، تب مالت، هاری، کیست هیداتیک و تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از جمله بیماری های پوستی مشترک یا قابل انتقال از حیوان به انسان است.

وی با اشاره به بیماری سالک به عنوان مهمترین بیماری پوستی مشترک بین انسان و حیوان افزود: در این بیماری زخم هایی بر روی نقاط مختلف بدن (بخصوص صورت ،دست و پا) ایجاد می شود که علاوه بر نیاز به درمان طولانی مدت، در بعضی موارد آثاری بعد از حدود یک سال از عوارض آن مانند به جا ماندن یک جوشگاه دایمی و فرو رفته پس از بهبودی رخ می دهد که وجود این جوشگاه در ناحیه صورت بخصوص در دختر خانم ها به زیبایی فرد لطمه می زند.

اکبری با بیان اینکه ناقل سالک، پشه ریزی به نام پشه خاکی (فلبوتوموس) است که از طریق گزش و خونخواری انگل بیماری را انتقال می دهد، اضافه کرد: پشه خاکی به رنگ زرد کم‌رنگ (خاکی رنگ) و خیلی ریز به اندازه ۲-۳ میلی متر می باشد و موقع استراحت بال های خود را به صورت عدد ۷ نگه می دارد، جهشی پرواز می کند و پشه خاکی در تمام طول سال فعال بوده ولی بیشترین فعالیت آن از اردیبهشت تا شهریور ماه است.

وی ادامه داد: پشه خاکی هنگام غروب آفتاب از پناهگاه خود بیرون آمده و شروع به گزش و خونخواری می کند و فعالیت آن تا صبح ادامه دارد اما بیشترین فعالیت آن در نیمه  اول شب (هنگام غروب آفتاب) است. این حشره، موقع روز در پناهگاه های تاریک، گرم و نسبتا مرطوب مانند زیرزمین منازل و شکاف های عمقی دیوارها، داخل درزهای سقفی چوبی، پشت کمدها، قاب عکس ها و سایر اشیا ثابت در خانه و بیرون از منزل، اصطبل ها، اطراف توده های زباله، کودهای حیوانی و سایر انباشت ها و پس مانده های منازل، اماکن متروکه، لانه جوندگان و غارها استراحت می کند و معمولا قسمت هایی از بدن که بدون  پوشش هستند را مورد گزش قرار می دهد و در نتیجه بیشترین زخم هایی که ایجاد می شود در نقاط باز بدن (دست، پا و صورت) است.

اکبری با اشاره به اینکه مخزن بیماری، بعضی جوندگان وحشی در لیشمانیوز روستایی و انسان بیمار و انواع سگ سانان در لیشمانیوز شهری است، در پاسخ به این سوال که چگونه به بیماری مبتلا می شویم، تشریح کرد: پشه خاکی هنگام غروب آفتاب برای تغذیه وارد محیط شده و ضمن گزش و خونخواری از مخزن آلوده مثل (موش، سگ و یا انسان بیمار) تعدادی انگل لیشمانیا را وارد بدن خود می کند و انگل لیشمانیا در بدن پشه خاکی در طی ۴تا ۱۸ روز تکثیر یافته و تغییر شکل می یابد و پشه خاکی تبدیل به پشه خاکی آلوده شده و چنانچه انسان در معرض گزش پشه خاکی آلوده قرار گیرد، عامل بیماری به انسان سالم منتقل خواهد شد.

وی بیان کرد: هنگامی که پشه خاکی آلوده، یک فرد را مورد گزش قرار می دهد بعد از حدود ۲ ماه (دوره کمون) یک جوش بدون درد و به دنبال آن زخم ایجاد می شود که این زخم گاهی چند سال طول می کشد تا بهبود یابد و به همین دلیل است که اکثر گزش های پشه خاکی در بهار و تابستان اتفاق می افتد ولی ما زخم های بیماری سالک را در اواخر تابستان و پاییز و گاهی زمستان شاهد هستیم.

این مقام مسئول علایم و نشانه های بیماری سالک را نیز برشمرد و گفت: بعد از دوره نهفتگی، زخم ابتدا به صورت یک برجستگی کوچک و قرمز رنگ در محل گزش پشه ظاهر می شود که معمولا بدون درد است و در اثر فشار محو نمی شود و ممکن است کمی خارش داشته باشد.

وی در ارتباط با راه های پیشگیری از این بیماری نیز گفت: عوامل محیطی مانند جمع آوری و دفن بهداشتی مستمر زباله از محیط زندگی، جمع آوری و دفن فضولات و کودهای حیوانی از محل زندگی انسان و دام، بهسازی و ترمیم شکاف ها و درزهای دیوار ها در مناطق مسکونی انسان و دام، تخریب و تسطیح اماکن مخروبه، جلوگیری از انباشتن نخاله های ساختمانی در هنگام ساختمان سازی  و جمع آوری سریع آن و همچنین بهسازی (آسفالت یا ...) کوچه ها و خیابان های خاکی از جمله راه های پیشگیری هستند.

معاون بهداشتی دانشگاه به بیماری تب مالت نیز اشاره و بیان کرد: تب مالت یا  بروسلوز یکی از بیماری های عفونی قابل انتقال بین انسان و حیوان است که از طریق حیوانات آلوده (گاو، گوسفند، بز، شتر و گاومیش) به انسان منتقل می شود.

وی با اشاره به علائم شایع بیماری تب مالت گفت: علائم شایع آن تب و لرز، خستگی، تعریق، سردرد، درد مفاصل و کمر، بی اشتهایی، کاهش وزن، یبوست، گلودرد و سرفه خشک و در دام ها نیز مهم ترین علامت این بیماری، سقط جنین و زایش دام نارس است.

اکبری در پاسخ به این سوال که راه های انتقال و پیشگیری از این بیماری چیست نیز بیان کرد: مهم ترین راه انتقال  مصرف شیر خام آلوده، فرآورده های لبنی تهیه شده از شیر خام یا شیری که به خوبی جوشیده نشده مخصوصا پنیر محلی، خامه، سرشیر، بستنی و ... است اما جوشاندن و هم زدن  شیر به مدت ۳ تا ۵ دقیقه از زمان شروع جوش و استفاده از شیر و فرآورده های لبنی پاستوریزه، استفاده از وسایل حفاظتی مانند دستکش، عینک، چکمه و لباس غیر قابل نفوذ در موقع تماس با حیوانات و مهم ترین راه پیشگیری از تب مالت در حیوانات واکسیناسیون و شناسایی و جدا کردن حیوانات آلوده است.

اکبری با اشاره به اینکه بیماری هاری یکی دیگر از بیماری های مشترک است که خطر ابتلای آن میان انسان ها وجود دارد، گفت: این بیماری، عفونی حاد (آنسفالیت) و کشنده ویروسی است، مخصوص گوشت خواران اهلی و وحشی بوده و انسان و سایر حیوانات خونگرم پستاندار به طور تصادفی و اغلب از طریق حیوان گزیدگی به آن مبتلا می شوند. اصلی ترین راه سرایت بیماری، گازگرفتن به وسیله حیوان هار است که البته از طریق کشیده شدن پنجه آغشته به بزاق حاوی ویروس نیز منتقل می شود و دوره کمون معمولا ۱۵ روز تا ۳ ماه داشته و بطور متوسط ۱ تا ۲ ماه  طول می کشد.
انتهای پیام