تحول در درمان آلزایمر؛ آمریکا برای «لاکمبی» مجوز صادر کرد

سازمان نظارت بر غذا و دارو آمریکا برای نخستین بار مجوز کامل دارویی را صادر کرد که روند بیماری آلزایمر را کند می‌کند.

شرکت داروسازی ژاپنی «ایزای»، سازنده داروی لاکمبی است که با شرکت آمریکایی «بیوژن» آمریکا، تولیدکننده داروی بحث‌برانگیز آلزایمر «آدوهلم»، برای تجاری‌سازی و بازاریابی مشارکت می‌کند.

این شرکت‌ها گفته‌اند که «لاکمبی» حدود ۲۶ هزار و ۵۰« دلار در سال هزینه خواهد داشت.

سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا تأییده «لاکمبی» را با بررسی داده‌های یک پژوهش بزرگ با هزار و ۸۰۰ بیمار صادر کرد.

آزمایشات بالینی انجام شده به وضوح نشان می‌دهند که حذف آمیلوئید از مغز، مزایای قابل توجه و معنا‌داری در افراد مبتلا به آلزایمر اولیه دارد.

در کارآزمایی بالینی فاز سوم، «لکمبی» توانست پس از ۱۸ ماه درمات، زوال شناختی و کاهش حافظه را ۵ ماه در مقایسه با دارونما به تأخیر بیاندازد.

این دارو دو بار در ماه از طریق تزریق وریدی تجویز می‌شود.

«لکمبی» برای افراد مبتلا به دمانس خفیف و آلزایمر اولیه تجویز می‌شود و برچسب سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا به پزشکان دستور می‌دهد که «لکمبی» را بدون انجام آزمایشی که تجمع پروتئین آمیلوئید- نشانه بارز آلزایمز- را در بیمار نشان دهد تجویز نکنند.

«لکمبی» با هدف قرار دادن «آمیلوئید بتا»، سازنده اصلی پلاک‌های آمیلوئید که در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر پیدا می‌شود، کار می‌کند.

• عوارض جانبی لکمبی

سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا برای افزایش آگاهی در مورد عوارض جانبی و جمعیت‌های در معرض خطر، هشداری را در برچسب «لکمبی» گنجانده است. عوارض جانبی این دارو شامل ناهنجاری‌های تصویربرداری مرتبط با آمیلوئید (ARIA) است؛ یک تورم موقت یا خونریزی در نواحی خاصی از مغز است که معمولاً با گذشت زمان برطرف می‌شود.

این عارضه معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کند اما در تعداد کمی از موارد می‌تواند جدی باشد.

سازمان نظارت بر غذا و داروی آمریکا همچنین انجام آزمایش ژنتیک برای بیماران پیش از مصرف دارو را توصیه می‌کند چون افرادی که دارای دو نسخه از ژن شناخته شده آلزایمر باشند ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به عارضه جانبی دارو قرار بگیرند.

• داروهای دیگر آلزایمر

داروهای موجود در حال حاضر برای آلزایمر شامل دونپزیل، ریواستیگمین، گالانتامین و ممانتین است که در درجه اول علائم را بهبود می‌بخشند و به فرآیند بیماری کاری ندارند و مزایای بالینی اندکی دارند.

یکی از این داروها «آدوهلم» ساخت شرکت «بیوژن» است که در سال ۲۰۲۱ مجوز گرفت ولی به دلیل اختلاف نظر در مورد اثربخشی و قیمتش، به طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته است.

«آدوهلم» نیز مشابه «لکمبی» کار می‌کند و پروتئین آمیلوئید را هدف می‌گیرد ولی آزمایش‌های آن مشخص نکرد آیا قادر است از دست دادن حافظه و تفکر را کندتر کند یا خیر.

«لکمبی» در زمینه نشان دادن اثربخشی و کندکردن روند بیماری موفق‌تر عمل کرده است.

هرچند داروی «لکمبی» نیز درمان محسوب نمی‌شود ولی به افرادی که در مراحل اولیه بیماری آلزایمر قرار دارند زمان بیشتری می‌دهد تا استقلال خود را حفظ کنند و کارهایی را که دوست دارند انجام دهند.

«لکمبی» در صورت استفاده طولانی‌تر ممکن است بتواند زمان طولانی‌تری را به بیماران بدهد تا از زندگی عادی لذت ببرند.

• تأثیر روی زندگی میلیون‌ها نفر در جهان

آمار سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان مبتلا به دمانس هستند که بیش از ۶۰ درصد آنها در کشورهای کم درآمد و یا با درآمد متوسط زندگی می‌کنند.

هر سال نزدیک به ۱۰ میلیون مورد جدید پیدا می‌شود.

دمانس اصطلاحی برای طیفی از بیماری‌ها که بر حافظه، تفکر و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه تأثیر می‌گذارد به کار می‌رود و بیماری آلزایمر شایع‌ترین شکل آن است.

آلزایمر پنجمین علت مرگ و میر برای افراد ۶۵ سال و بالاتر در آمریکا است.

تخمین زده می شود که حدود ۱.۵ میلیون نفر در آمریکا در مراحل اولیه آلزایمر باشند.

بسیاری دیگر - حدود پنج میلیون نفر - که بیماری در آنها بیش از حد پیشرفت کرده است واجد شرایط دریافت «لکمبی» نیستند.

در ایران، فروردین ماه امسال مدیر انجمن آلزایمر اعلام کرد که حدود یک میلیون نفر به انواع دمانس از جمله آلزایمر دچار هستند.

معصومه صالحی همچنین گفت که سن ابتلا به آلزایمر در ایران پایین آمده است و افراد ۵۰ ساله نیز به این بیماری مبتلا می‌شوند.

شماری از داروهای موجود برای آلزایمر از جمله ریواستیگمین در داخل ایران تولید می‌شوند.

مدیر انجمن آلزایمر ایران گفت دسترسی به داروهای ایرانی برای کنترل آلزایمر نیز به دلیل کمبود واردات مواد اولیه با مشکل روبرو می‌شود.

او در پاسخ به این پرسش که آیا داروهای ساخت ایران جواب می‌دهند یا خیر گفته بود: «ان‌شالله که جواب می‌دهند.»

در تنظیم این گزارش از منابعی چون آسوشیتدپرس، نیویورک تایمز، انجمن آلزایمر آمریکا، سازمان بهداشت جهانی و رسانه‌های ایران استفاده شده است