استخراج از یک چاه نفت جدید در افغانستان – چین به قمارش با طالبان ادامه می‌دهد

وزارت مالیه طالبان اعلام کرد که شرکت دولتی نفت و گاز این وزارتخانه و یک شرکت پیمانکار چینی کار استخراج نفت از یک چاه جدید در معدن قشقری ولایت سرپل را آغاز کرده‌اند. طبق اعلامیه این وزارتخانه، استخراج نفت از چاه شماره ۲۱ این معدن، از شنبه ۱۷ تیر با حضور شهاب‌الدین دلاور، سرپرست وزارت معادن و پترولیم (نفت) طالبان آغاز شده است. براساس این اعلامیه‌ در حال حاضر در هر ۲۴ ساعت ۷۰ تُن نفت خام از این چاه استخراج می‌شود و در آینده نزدیک سطح استخراج نفت از این چاه به ۱۰۰ تن در روز خواهد رسید.

طالبان در ۱۵ دی ۱۴۰۱ استخراج نفت حوزه‌ی دریایی آمو را در قراردادی ۲۵ ساله به شرکت چینی CPEIC واگذار کرده بودند. شهاب‌الدین دلاور، سرپرست وزارت معادن و پترولیم طالبان در آن زمان گفته بود که شرکت چینی از مساحت حدود چهارهزار و ۵۰۰ مترمربع زمین در ساحات قشقری، زمردسای، بازار کمی، آق‌دریا و انگوت در ولایت‌های سرپل، جوزجان و فاریاب، نفت استخراج خواهد کرد.

طالبان همچنین استخراج معدن مس عینک افغانستان را به چین سپرده‌اند. معدن مس عینک بزرگ‌ترین معدن مس افغانستان و دومین معدن مس در سطح جهان است. این معدن در ولسوالی محمدآغه ولایت لوگر قرار دارد. چین همچنین به دنبال سرمایه‌گذاری در پروژه‌های معادن آهن و طلا، کشاورزی و ساخت و ساز است.

Ad placeholder

چرا افغانستان و طالبان برای چین جذابند؟ 

در نتیجه خلاء حاصل از خروج ایالات متحده از افغانستان و واگذاری قدرت به طالبان، حضور چین در این کشور در سال‌های اخیر به مراتب پررنگ‌تر شده است. با این‌همه، حضور چین در افغانستان، در قیاس با حضور آمریکا، شوروی و بریتانیا در دهه‌ها و سده‌های گذشته، بیشتر بر امور اقتصادی و دیپلماتیک متمرکز بوده است تا امور نظامی. افغانستان به لحاظ منابع ذغال سنگ، نفت، مس، آهن، لیتیوم و برخی دیگر از منابع معدنی کمیاب کشوری غنی به حساب می‌آید و همین امر این کشور را برای شرکت‌های چینی جذاب می‌کند.

حضور چین در افغانستان دلایل امنیتی و ایدئولوژیک نیز دارد. رهبران چین امیدوارند از طریق ارتباط اقتصادی و دیپلماتیک با طالبان آنان را مجاب کنند که طرح‌های اسلام‌گرایانه‌شان را به خود افغانستان محدود کنند. چینی‌ها به ویژه از رخنه اسلام‌گرایی به منطقه مسلمان‌نشین سین‌کیانگ یا ایغورستان که مردم آن تحت سرکوب شدید دولت چین هستند در هراس‌اند. تأمین امنیت پروژه «راه ابریشم» که منطقه مسلمان‌نشین سین‌کیانگ در چین را به اروپا وصل می‌کند یکی دیگر از عوامل روابط خوب چین با طالبان است.

با همه این‌ها، چین و شرکت‌های چینی همچنان نگرانی‌هایی جدی در رابطه با سرمایه‌گذاری در افغانستان دارند. حضور گروه تروریستی موسوم به «دولت اسلامی خراسان» و اختلافات میان رهبری ظاهراً «معتدل» طالبان و جناح‌های افراطی‌تر آن، یکی از چالش‌هایی است که چشم‌انداز آینده را برای چینی‌ها مبهم می‌کند. 

نسبت به چشم‌انداز این سرمایه‌گذاری‌ها برای مردم افغانستان نیز تردید جدی وجود دارد. مناسبات اقتصادی غیرشفاف و مبتنی بر استخراج و فروش منابع خام برای تأمین مالی پروژه‌های ایدئولوژیک، نظامی و امنیتی با ماهیت طالبان به عنوان یک حکومت جهادی سازگاری به مراتب بهتری دارد. بنابراین، حتی در صورت موفقیت‌آمیز بودن سرمایه‌گذاری‌های چین، بعید است منافع آن نصیب مردم افغانستان شود، که از زمان قدرت‌گیری طالبان، با فقر و گرسنگی به مراتب شدیدتری درگیر شده اند.