امیدهای سوئد و اوکراین در آستانه نشست سران ناتو؛ دستور کار اجلاس ناتو در لیتوانی چیست؟

نگارش از یورونیوز فارسی • به روز شده در: ۱۰/۰۷/۲۰۲۳ - ۱۹:۵۴

رهبران ناتو این هفته در ویلنیوس لیتوانی گرد هم می‌آیند تا در خصوص موضوعات مهمی چون پایان دادن به مخالفت‌های ترکیه برای عضویت سوئد در ناتو و همچنین حمایت از اوکراین در جنگ با روسیه به بحث و گفتگو بنشینند.

با توجه به اینکه سایه جنگ اوکراین همچنان بر سر اروپا سنگینی می‌کند، این نشست تحت تدابیر شدید امنیتی برگزار می‌شود. از جمله سامانه موشکی پاتریوت آلمان و جت‌های جنگنده و نیروهای هوایی ۱۷ کشور تامین امنیت نشست را در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه در پایتخت لیتوانی بر عهده دارند.

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، اولاف شولتس، صدراعظم آلمان، امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه و ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا از جمله ۳۱ رهبر ناتو هستند که در این نشست سران حاضر خواهند بود. همچنین انتظار می‌رود که ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین نیز در این مراسم شرکت کند و از نزدیک از رهبران ناتو بخواهد، به درخواست کی‌یف برای پیوستن به این پیمان دفاعی و نظامی توجه بیشتری کنند.

آقای زلنسکی که به پراگ سفر کرده بود، روز پنجشنبه در این رابطه گفت: «ما در در مورد یک سیگنال مشخص صحبت می‌کنیم. به چیزهای مشخصی که در جهت دعوت برای عضویت در ناتو باشد. ما در شرایط فعلی به این انگیزه نیاز داریم.»

اعضای ناتو در شرق اروپا حمایت قاطع خود را از مواضع اوکراین اعلام کرده و استدلال می‌کنند که حضور کی‌یف در ناتو بهترین راه برای جلوگیری از یک جنگ دیگر و ایجاد بازدارندگی در مقابل اقدامات روسیه است.

اما دیگران، مانند ایالات متحده و آلمان، بسیار محتاطانه تر عمل کرده و از هر اقدامی که احتمالا ناتو را وارد یک درگیری مستقیم با روسیه کند اجتناب می‌ورزند. اتفاقی که به باور آنها جرقه آغاز جنگ جهانی جدید خواهد بود.

نشست سران ناتو در لیتوانی؛ چرا عضویت اوکراین در ائتلاف نظامی غرب این‌قدر حساس است؟
اردوغان: اگر اتحادیه اروپا راه عضویت ترکیه را باز کند با پیوستن سوئد به ناتو موافقت می‌کنیم

ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو که دوره ریاستش پیش از اجلاس سران برای یک سال دیگر تمدید شد، در این خصوص می‌گوید: «من انتظار دارم رهبران ما مجددا تایید کنند که اوکراین به عضویت ناتو در می‌آید و در خصوص چگونگی نزدیک‌تر کردن اوکراین به این پیمان، مواضع نزدیک‌تری با یکدیگر اتخاذ کنند.»

انتظار می‌رود که ناتو در این اجلاس بسته حمایتی جدیدی از جمله کمک‌های نظامی غیرکشنده برای کمک به نیروهای مسلح کی‌یف به اوکراین تخصیص دهد. اما اوکراین در این حد راضی نیست و زلنسکی می‌گوید کشورش خواهان تضمین‌هایی در مورد عضویت در ناتو است و این تضمین‌ها باید فراتر از آنچه او «وعده‌های مبهم سال ۲۰۰۸ در بخارست» می‌نامد، باشد.

البته موضع مورد نظر زلنسکی چندان نزدیک به وقوع به نظر نمی‌رسد و اختلافات میان کشورها در این رابطه جدی است و به ویژه قدرت‌های بزرگ ناتو حاضر نیستند چیزی را که زلنسکی می‌خواهد، دست‌کم در شرایط فعلی به او و اوکراین بدهند. با این حال استولتنبرگ می‌گوید اطمینان دارد که در نهایت کشورهای عضو راه حل واحدی برای رسیدگی به این موضوع پیدا خواهند کرد.

یکی از گزینه‌های مورد بحث این است که اعلام شود اوکراین می‌تواند از رویه‌ای که بسیاری از کشورها برای عضویت در ناتو استفاده می‌کنند، که به عنوان برنامه اقدام عضویت (MAP) شناخته می‌شود، صرفنظر کند. با این حال به نظر می‌رسد برخی از کشورهای بزرگ ناتو همچون آمریکا، فرانسه و آلمان در مذاکراتی موازی در مورد ارائه تعهدات امنیتی بلندمدت به اوکراین با کی‌یف به توافق برسند. این توافق با تمرکز بر تعهدات مبنی بر تامین تسلیحات و مهمات به اوکراین صورت خواهد گرفت.

مذاکرات ترکیه و سوئد

حمله روسیه به اوکراین در فوریه سال گذشته میلادی، نگرانی کشورهای دیگری را که عضو ناتو نبودند، شدت داد و باعث شد تا فنلاند و سوئد چندین دهه سیاست عدم تعهد نظامی را کنار بگذارند و برای پیوستن به ناتو درخواست دهند. فنلاند در ویلنیوس در اولین نشست ناتو به عنوان یک عضو شرکت خواهد کرد. اما الحاق سوئد توسط ترکیه متوقف شده است.

ترکیه سوئد را متهم می‌کند که برای سرکوب شبه‌نظامیان کرد اقدامات کافی را انجام نداده است اما استکهلم می‌گوید که به تعهدات خود در توافق با آنکارا عمل کرده است، دیدگاهی که استولتنبرگ هم آن را تأیید کرده است.

آقای اردوغان روز جمعه در اشاره‌ای به سوئد گفت که ترکیه به کشوری که پناهگاه «تروریست‌ها» است اعتماد نخواهد کرد و افزود که «هر تصمیمی که برای آنکارا مطلوب باشد» در این اجلاس اتخاذ خواهد کرد.

بسیاری از ناظران معتقدند که اردوغان مسئله عضویت سوئد در ناتو را به یک بهانه سیاسی تبدیل کرده و قصد دارد با این ابزار تحریم‌های تسلیحاتی را که کشورهای اسکاندیناوی علیه آنکارا وضع کرده‌اند، لغو کند. او همچنین خواستار استرداد برخی از فعالان سیاسی و مخالفین دولت ترکیه است که به سوئد پناهنده شده‌اند. اقدامی که تحقق آن چندان ساده به نظر نمی‌رسد.

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

در آستانه این نشست، استولتنبرگ میزبان اردوغان و اولف کریسترسون، نخست وزیر سوئد برای غلبه بر اختلافات آنها خواهد بود.

هم‌رسانی این مطلب: