روایتی از تاریخچه قوم «خلج» در ایران/ سفر عوامل «سرنوشت سرنوشت» به جزیره خارک

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، محمدعلی یزدان‌پرست، مستندساز درباره آخرین وضعیت ساخت مستند «سرنوشت سرنوشت» تولید مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی گفت: مستند «سرنوشت سرنوشت» که کارگردانی آن را همراه با علی شهاب‌الدین برعهده دارم، درباره ماجرای ۷ آذر سال ۵۹ و «عملیات مروارید» است. کار تحقیق و پژوهش مستند به پایان رسیده و مصاحبه‌ها نیز ضبط شده‌اند.

یزدان‌پرست ادامه داد: این‌روز‌ها مشغول برنامه‌ریزی برای سفر به جزیره خارک هستیم تا فعالیت‌های دریادار امیر سرنوشت را به تصویر بکشیم. او در آن جزیره مشغول بیرون کشیدن ناوچه‌ای مغروق است و درنتیجه، پلان‌هایی در زیر آب‌ها خواهیم داشت. از آن‌جا که جزیره خارک منطقه‌ای نظامی محسوب می‌شود روند اخذ مجوز‌ها کمی سخت است و در حال حاضر مشغول به این کار هستیم.

این کارگردان مستند درباره فعالیت دیگر خود گفت: مشغول ساخت مستندی دو قسمتی باعنوان «خاموشی و فراموشی» نیز هستم که به سفارش سازمان صدا و سیما و در دو قسمت ساخته می‌شود. این مستند هم در مراحل پایانی تولید قرار دارد و به‌زودی آماده نمایش خواهد شد.

یزدان‌پرست درباره موضوع «خاموشی و فراموشی» گفت: این مستند روایت سرگذشت قوم «خلج» است که در طول تاریخ باعنوان جنگلورانی سلحشور شناخته می‌شوند و خدمات بسیاری برای ایران انجام داده‌اند. برای مثال تا دوره پهلوی اول جزو فوج اول نظامیان ایران بودند، اما در دوران رضاخان با گسترش سرکوب‌ها عملا میدانی به فعالیت‌هایشان داده نشد و حذف شدند.

او ادامه داد: این قوم تلاش می‌کند تا زبان، آداب و رسوم و فرهنگشان را حفظ کند. حتی در دانشگاه «ییلدیریم بیازیت» شهر آنکارا در ترکیه یک کرسی برای رشته زبان خلجی وجود دارد و زبان و فرهنگشان تدریس می‌شود. ایرانیان بسیاری هم دانشجوی این رشته در آنکارا هستند. در مستند هم با دانشجویان و اساتید این دانشگاه نیز مصاحبه کردیم. خلجی‌ها درواقع اولین قوم ترک در ایران هستند و حتی ریشه‌های نژادیشان به کشور چین می‌رسد.

این کارگردان درباره چگونگی شکل‌گیری علاقه‌اش به ساخت این موضوع گفت: در یکی از سریال‌هایی که از صدا و سیما پخش شد. شعری خوانده شد و قوم خلج معترض شده و گفتند که به ما بی‌احترامی شده است. نویسنده کار هم در جواب پاسخ داد که من اصلا از وجود قوم خلج اطلاعی نداشتم و من هم که متوجه بی‌اطلاعی مردم شدم تصمیم گرفتم که برای پاسداشت از فعالیت‌های این قوم در طول تاریخ برای ایران درباره‌شان مستند بسازم. یکی از دوستانم که خودش خلج بود هم من را تشویق مرد پ سازمان صدا و سیما نیز تمایل نشان داد.

او گفت: قسمت اول مستند «خاموشی و فراموشی» درباره تاریخچه قوم خلج و داستان مهاجرتشان از ایران و بازگشت دوباره‌شان است. اما قسمت دوم به‌صورت ویژه پرتره‌ای درباره مسیب عرب‌گل است که پدر شاعران خلج زبان به حساب می‌آید و داستان جالبی هم دارد.

یزدان‌پرست گفت: روزی یکی از اساتید یکی از دانشگاه‌های آلمان برای تحقیق درباره زبان‌های باستانی به ایران سفر می‌کند. در یکی از جاده‌های استان مرکزی ماشینش در گل گیر می‌کند و موتورسواری به آن‌ها کمک می‌کند. استاد، متوجه لهجه خاص موتورسوار شده و از او درباره زبانش می‌پرسد. این موتورسوار مسیب عرب‌گل بوده که باوجود سوادی اندک دوسال در سمت استادیار در آن دانشگاه آلمانی مشغول به تدریس زبان خلجی می‌شود.