اردوغان با پیوستن سوئد به ناتو موافقت کرد

به‌گفته ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، ترکیه اعلام کرده است که از مسدودکردن راه پیوستن سوئد به این ائتلاف نظامی چشم‌پوشی می‌کند.

استولتنبرگ گفت رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در دیدار با اولف کریسترسون، نخست‌وزیر سوئد موافقت کرده است که پروتکل الحاق سوئد به ناتو را در اسرع وقت به پارلمان ترکیه ارائه کند. استولتنبرگ، اردوغان و کریسترسون در آستانه نشست ناتو در لیتوانی گفت‌وگوهایی انجام دادند.

با این حال، دبیرکل ناتو به این پرسش که پیوستن سوئد به ناتو چه زمانی نهایی خواهد شد پاسخی نداد و تنها تکرار کرد که تعهد روشنی درباره ارسال اسناد به پارلمان ترکیه داده شده است.

از سوی دیگر گفته می‌شود که سوئد یک «پیمان امنیتی» با ترکیه بسته و وعده «ادامه مبارزه با تروریسم» داده است. ناتو همچنین یک نماینده ویژه برای مبارزه با تروریسم منصوب خواهد کرد.

اختلاف بر سر برخورد با پ‌ک‌ک

سوئد و فنلاند در ماه مه ‌۲۰۲۲ تحت تأثیر حمله نظامی روسیه به اوکراین، برای عضویت در ناتو درخواست دادند. در آغاز ماه آوریل فنلاند سی‌ویکمین عضو این ائتلاف نظامی شد. اما سوئد برای ورود به ناتو به کسب موافقت ترکیه و مجارستان نیاز داشت. در درجه نخست نیز موافقت ترکیه اهمیت داشت. مجارستان به‌تازگی تأکید کرد که اگر ترکیه چراغ سبز نشان دهد مانع پذیرش سوئد نخواهد شد.

رهبری ترکیه نزدیک به یک سال مانع از پیوستن سوئد به ناتو شد. آنکارا می‌گوید سوئد اقدامات کافی علیه «سازمان‌های تروریستی» انجام نمی‌دهد. از نظر دولت ترکیه حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) در صدر این سازمان‌ها قرار دارد. در پایان ماه ژوئن نیز قرآن‌سوزی در استکهلم روابط سوئد با ترکیه را تحت تأثیر قرار داد.

اردوغان با خواسته‌ای جدید

اردوغان قبل از عزیمت به ویلنیوس لیتوانی، محل اجلاس ناتو، درخواست تازه‌ای مطرح کرد و از سرگیری مذاکرات الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا را شرط موافقت خود با پیوستن سوئد به ناتو قرار داد. رهبر ترکیه گفت:

«ترکیه بیش از ۵۰ سال است که در دروازه اتحادیه اروپا منتظر مانده است و تقریباً همه کشورهای عضو ناتو اکنون عضو اتحادیه اروپا هستند. من این درخواست را به کشورهایی دارم که ترکیه را بیش از ۵۰ سال در مقابل دروازه‌های اتحادیه اروپا منتظر نگه داشته‌اند. بیایید و راه را برای عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا باز کنید. زمانی که شما راه را برای ترکیه هموار کنید، ما هم راه را برای ورود سوئد [به ناتو] مانند آن‌چه با فنلاند کردیم، هموار خواهیم کرد.»

به‌گفته دیپلمات‌ها، دیدار اردوغان با کریسترسون و استولتنبرگ به دلیل رایزنی با شارل میشل، رئیس شورای اروپا قطع شد. میشل پس از دیدار خود با اردوغان در توییتر نوشت که اتحادیه اروپا و ترکیه می‌خواهند «روابط خود را از سر بگیرند». او گفت: «دیدار خوبی» با اردوغان داشتم.

استولتنبرگ نیز گفت استکهلم اکنون به آنکارا کمک می‌کند تا رویه‌های گمرکی ترکیه با اتحادیه اروپا را بهبود بخشد. دولت اردوغان همچنین می‌تواند روی تلاش‌های سوئد برای معافیت شهروندان ترکیه از دریافت ویزا به‌منظور سفر به اتحادیه اروپا حساب کند.

«یک روز خوب برای سوئد»

جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا و آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان از تصمیم رئیس جمهوری ترکیه استقبال کردند. بربوک در توییتر نوشت:

«خبر خوب از ویلنیوس: بالاخره راه برای ترکیه برای تصویب عضویت سوئد در ناتو باز شد. تلاش‌های مشترک ما نتیجه داد. در ۳۲ سالگی، همه ما در کنار هم امن‌تر هستیم. تبریک می‌گویم سوئد!»

جو بایدن نیز گفت «آماده همکاری با رئیس‌جمهور اردوغان و ترکیه برای تقویت دفاع و بازدارندگی در منطقه یورو-آتلانتیک» است. بایدن افزود:

«من خوشحالم که از نخست‌وزیر کریسترسون و سوئد به‌عنوان سی‌ودومین عضو متحد ناتو استقبال می‌کنم. و از استولتنبرگ دبیرکل نیز تشکر می‌کنم.»

اولف کریسترسون در یک نشست خبری گفت «روز خوبی برای سوئد بود». او از این‌که توانسته بود با اردوغان و استولتنبرگ بر سر بیانیه مشترکی به توافق برسند ابراز خوشحالی کرد و افزود با این بیانیه گام بسیار بزرگی در جهت تصویب رسمی الحاق سوئد به ناتو برداشته شد.

مراحل بعدی

هدف استکهلم  برای مدت‌ها حل‌ مسئله مسدود کردن الحاق به ناتو توسط ترکیه در نشست ویلنیوس بود. هنوز مشخص نیست که بررسی آن در پارلمان ترکیه دقیقاً چه زمانی خواهد بود. جلسه بعدی پارلمان ترکیه قرار است امروز سه‌شنبه ۲۰ تیر / ۱۱ ژوئیه برگزار شود و این می‌تواند به معنای آن باشد که حین نشست دو روزه ویلنیوس پارلمان ترکیه موافقت خود را با پیوستن سوئد به ناتو اعلام کند.

همچنین در صورت تصویب سریع آن در پارلمان مجارستان، سوئد به‌زودی می‌تواند به‌طور رسمی سی‌ودومین کشور عضو ناتو شود.

رهبران کشورهای عضو ناتو روز سه‌شنبه در ویلنیوس ملاقات خواهند کرد. تمرکز اصلی این نشست بر پشتیبانی بیش‌تر از اوکراین است. ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین به این نشست دو روزه دعوت شده است.