جهان‌شهر علوی/ غم و شادی شیعیان به هم گره خورده است

خبرگزاری مهر؛ گروه مجله – جواد شیخ‌الاسلامی: چند روزی از «مهمونی ۱۰ کیلومتری» و عید غدیر گذشته و با اینکه درباره این جشن زیاد صحبت شده، هنوز گوشه‌های زیادی، دیده نشده و روایت‌های بسیاری بیان‌نشده باقی مانده‌اند. هرچه بیشتر می‌گذرد، بیشتر به شباهت این رویداد و پیاده‌روی اربعین ایمان می‌آورم. همانطور که در اربعین تنوع و تکثر و فراوانی سوژه‌ها، و اتفاقات و ماجراها و گونه‌گونی آدم‌ها غوغا می‌کند، در مهمونی ۱۰ کیلومتری نیز با انبوهی از ماجراهای جذاب و سوژه‌های بکر مواجه‌ایم. به قول صائب «یک عمر می‌توان سخن از زلف یار گفت؛ در بند آن مباش که مضمون نمانده است»...

یکی از غرفه‌های مهمونی ۱۰ کیلومتری که حال و هوای متمایزی داشت، غرفه فرهنگی و هنری افغانستان بود. این غرفه که به همت جمعی از هنرمندان و فرهیختگان افغانستان راه‌اندازی شده بود، از معدود غرفه‌های غیرایرانی در این جشن بود. غرفه‌ای که نمایانگر بخشی از جامعه مهاجر افغانستان و نماینده شیعیان افغانستان در ایران بودند. «نثاراحمد تاجیک» هنرمند و مهاجر افغانستانی، مدیر این غرفه با خوش‌رویی مثال‌زدنی در غرفه‌ها راه می‌رود و به مهمانان خدمت می‌کند. یک طرف صنایع دستی افغانستان، یک طرف میز مشاوره حقوقی، یک طرف غرفه پذیرایی، یک طرف آثار تجسمی و یک طرف نواهای علوی و غدیری افغانستان. پر از جنب و جوش است و سعی می‌کند همه چیز طبق نظم و برنامه پیش برود.

غرفه افغانستان؛ به یاد شیعیان افغانستان

از بلندگوهای غرفه، آواها و مولودی‌خوانی‌ها و منقبت‌خوانی‌های دل‌نشین با لحن و لهجه افغانستانی در رسای امیرالمومنین (ع) پخش می‌شود. همین باعث می‌شود مهمانان جشن غدیر برای لحظاتی جلوی این غرفه توقف کنند تا به آنها گوش دهند. تاجیک همان‌طور که نوای علوی فضای غرفه را پر کرده، می‌گوید: «جای غرفه افغانستان در این مراسم باشکوه خالی بود. بسیاری از مهاجران افغانستانی در ایران اهل تشیع هستند و مثل مردم ایران عاشق امیرالمومنین (ع). دیدیم حیف است که شیعیان افغانستان به مراسم بیایند ولی غرفه‌ای نداشته باشند.»

البته به غیر از غرفه افغانستان، هیأت‌های زیادی گوشه و کنار خیابان‌ها غرفه داشتند و با نام هیأت یا مسجدشان آمده کردند. اما تاجیک و جمعی از رفقایش به فکر آن افتادند که باید غرفه‌ای با نام افغانستان برپا کنند: «خدا را شکر هم مهاجران افغانستانی و هم مردم ایران از این غرفه استقبال کردند. خیلی از ایرانی‌ها از جلوی غرفه ما رد می‌شدند و برایشان جالب بود که شیعیان افغانستان هم در این جشن حضور دارد. بعضی از آنها داخل غرفه می‌آمدند و ما با صحبت می‌کردند، بعضی‌ها هم دوست داشتند با محصولات فرهنگی و فضای غرفه عکس بگیرند.»

گوشه‌ای از غرفه‌ها، گلیم، سنگ‌ها و زیورآلاتی که اثر دست هنرمندان افغانستانی بود را عرضه کرده بودند و آن طور که تاجیک می‌گوید، استقبال خوبی از فروش آثار فرهنگی و هنری افغانستان در غرفه‌هایشان شده است: «نیت‌مان برای عرضه این محصولات، آن بود که مردم ایران را با فرهنگ و هنر افغانستان آشنا کنیم؛ در واقع در این غرفه‌ها سعی کردیم ضمن پذیرایی از مهمانان، به واسطه ایجاد آشنایی پیوندها و اشتراکات را مورد توجه قرار دهیم».

اشاره‌ای به بخش‌های مختلف غرفه می‌کند: «بخش‌های مختلف غرفه افغانستان شامل بخش فرش و گلیم سنتی، زیورآلات، هنرهای تجسمی، بخش نواهای غدیر و در آخر هم پذیرایی از مهمان‌ها است. شربت و شیرینی و میوه و کیک و آبمیوه، پذیرایی مختصری است که برای تدارک دیده‌ایم. البته امیدواریم سال‌های بعدی بتوانیم با شیریخ و بستنی‌های افغانستانی پذیرایی کنیم و با امکانات و تجهیزات مورد نیاز از همه نظر غرفه افغانستان را شبیه افغانستان برپا کنیم؛ طوری که انگار جلوی روضه سخی که منتسب به امیرالمومنین است، برای مولا جشن غدیر گرفته‌ایم».

«روضه سخی» همان مرقد معروف در مزار شریف است که منتسب به مرقد امام علی (ع) است؛ مکان مقدسی که به آن مسجد کبود و مسجد علی ابن ابی‌طالب هم می‌گویند.

مشاوره حقوقی به مهاجران، با طعم عید غدیر!

تاجیک با لبخندی که ظاهراً هیچوقت از روی صورتش پاک نمی‌شود، درباره غرفه توضیحات بیشتری می‌دهد: «ما جمعی از گروه‌های مردمی، جهادی و هنرمند افغانستانی هستیم که هر کدام در حوزه‌های مختلفی فعالیت می‌کنیم. تعدادی از ما کار فرهنگی و هنری و تعداد دیگری کارهای خیریه و جهادی انجام می‌دهند. حلقه مشترک تمام فعالیت‌هایمان، توجه به پیوندها و اشتراکات بین ایران و افغانستان است. با تجربه سال گذشته، تصمیم گرفتیم امسال حضور پرشورتری در جشن غدیر داشته باشیم و توانستیم با پنج غرفه به دوستداران امیرالمومنین (ع) خدمت کنیم.».

یکی از بخش‌های جالب غرفه افغانستان بخش مشاوره حقوقی است: «سعی کردیم در این غرفه به مهاجرانی که در ایران مشکلات حقوقی دارند مشاوره رایگان بدهیم. خب همان‌طور که می‌دانید مهاجران به خاطر مسائل هویتی، مشکلات زیادی دارند. تعدد کارت‌های هویتی و تعدد مراجع تصمیم‌گیر درباره مهاجران باعث شده این گروه با چالش‌های زیادی روبرو باشند. افراد و خانواده‌های زیادی به ما مراجعه کردند و درباره مشکلات مختلف مثل کارت‌های بانکی، سیم‌کارت، تمدید کارت‌های آمایش، تمدید پاسپورت و گذرنامه، سفر اربعین، ثبت‌نام مدارس و… از ما سوال پرسیدند که کارشناسان ما هم سعی کردند جواب سوالات آنها را بدهند».

غم و شادی شیعیان جهان به هم گره خورده است

او از اینکه توانسته روز غدیر را در کنار مردم ایران جشن بگیرد احساس شادمانی می‌کند: «خیلی دوست داشتیم که در کنار مردم ایران، در حماسه بزرگ جشن عید ولایت شرکت کنیم. دوست داشتیم در کنار این مردم شریف و مهربان، همدلی و همراهی خودمان را نشان بدهیم. خیلی از شیعیان افغانستان هم دوست داشتند که در این جشن حضور می‌داشتند. شاید باور نکنید؛ در روزهای منتهی به جشن و از صبح روز غدیر خیلی‌ها با من تماس می‌گرفتند و می‌گفتند جای ما را در این جشن خالی کنید!»

تاجیک از حسرت بسیار شیعیان و هنرمندان افغانستان که نتوانستند برای امیرالمومنین (ع) چنین جشنی برگزار کنند، می‌گوید: «آنها با محدودیت‌هایی که به تازگی برایشان به وجود آمده، دوست داشتند در این جشن شرکت می‌کردند. سعی کردیم نماینده آنها باشیم و جایشان را خالی کنیم. نه فقط مردم عادی، بلکه هنرمندان افغانستان هم این روزها تماس گرفتند و برای این جشن ابراز دلتنگی کردند. می‌گفتند انشاالله یک روز در مزار شریف روز غدیر را به همین وسعت جشن بگیریم و برادران و خواهران ایرانی‌مان را در مسجد علی‌ابن ابی‌طالب پذیرایی کنیم. شیعیان افغانستان به خصوص اهالی مزار شریف تمام زندگی‌شان با امام علی (ع) پیوند خورده؛ هم اسم شهرشان به خاطر مزار منتسب به امام علی (ع) است، هم در جای جای شهر نام و نشان حضرت وجود دارد. بعد از جشن در روضه سخی هم انشاالله به بند امیر می‌رویم و تنی به آب می‌زنیم».

«بند امیر» اولین پارک ملی افغانستان در بلندی‌های هندوکش ولایت بامیان است که هفت دریاچه دارد و آب آنها، آب چشمه است. حتی فکر کردن به وعده‌ای که آقای تاجیک می‌دهد هم لذت‌بخش است: «خیلی از شیعیان افغانستان معتقدند مرقد امیرالمومنین (ع) نه در نجف، بلکه در مزار شریف است. همانطور که جامی، شاعر مشهور زبان و ادبیات فارسی گفته است، گویند که مرتضی علی در نجف است؛ ‏‬در بلخ بیا ببین چه بیت‌الشرف است؛ ‏‬جامی نه عدن گوی، نه بیت الجبلین؛ ‏خورشید‬ یکی و نور او هر طرف است» …

تاجیک دوباره رشته کلام را به دست می‌گیرد: «این مراسم جدا از همه عظمتی که داشت، نشان داد که عشق مولا علی (ع) بزرگ‌ترین ظرفیتی است که می‌تواند مردم ایران و افغانستان را دور هم جمع کند، چرا که همه گرد عشق امیرالمومنین حلقه زده‌ایم. هدف ما از شرکت در این مراسم همین بود که به عنوان شیعیان و مهاجران افغانستانی به مردم ایران بگوییم با هم همدل و همراه هستیم. ما فقط وقتی می‌توانیم موفق باشیم که وجوه اشتراک خود در فرهنگ و هنر و آئین را پیدا کنیم و گرد آنها دور هم جمع شویم. همان‌طور که در محرم و صفر برای امام حسین (ع) عزاداری می‌کنیم، در جشن غدیر هم در کنار هم شادی کنیم. غم و شادی ما به هم گره خورده است و این زیبا است».

حسرت جشنی با حضور تمام شیعیان دنیا

این هنرمند افغانستانی عشق مولای متقیان حضرت علی (ع) را سرمایه دو ملت می‌داند و معتقد است نباید بگذاریم با اخبار دروغین و جعلی میان ما فاصله بیندازند: «متأسفانه جریاناتی هستند که جاهلانه و عامدانه سعی می‌کنند با تولید و جعل اخبار دروغ به روابط دو ملت آسیب بزنند. اینجاست که حضور گروه‌های افغانستانی در چنین جشن‌ها و رویدادهایی اهمیت پیدا می‌کند، چراکه نشان می‌دهد عشق مولا علی (ع) می‌تواند حلقه پیوند ما باشد. امیدوارم سال آینده غرفه افغانستان با برنامه‌ریزی بهتر و تنوع بیشتر هنرمندان و آثار و فعالیت‌ها، در این جشن بزرگ شرکت کند. ما از همین الآن برای سال آینده چشم‌انتظار هستیم و برای برگزاری بهتر آن برنامه‌ریزی می‌کنیم».

تاجیک از تجربه مواجهه مردم تهران با غرفه افغانستان را بگوید: «این جشن حال و هوای خوبی داشت. میلیون‌ها نفر در این روز بزرگ جشن می‌گیرند و شادی می‌کنند، رنگ و بوی شهر کاملاً غدیری شده است. ما که از ظهر تا ده و نیم شب در غرفه بودیم، لحظه‌ای استراحت نکردیم و البته خسته هم نشدیم. تنها حسرتی که در دل داریم این است که کاش تمام شیعیان دنیا و تمام شیعیان افغانستان می‌توانستند در چنین جشن بزرگی برای امیرالمومنین (ع) شرکت کنند. کاش روزی برسد که شیعیان افغانستان هم بتوانند با آزادی کامل برای ایشان جشنی به همین بزرگی برگزار کنند و در انتشار عشق و محبت حضرت دست‌هایشان بسته نباشد. باعث افتخار ماست که در روز بیعت با امیرالمومنین (ع) که مظهر اتحاد ما شیعیان است، در کنار برادران و خواهران ایرانی‌مان سهم کوچکی در باشکوه‌تر برگزار شدن این جشن داشتیم. درباره مواجهه مردم تهران با غرفه افغانستان هم باید بگویم واقعاً تجربه خوبی بود. مردم ایران لطف زیادی به ما داشتند و ما امروز احساس غریبی نکردیم.»