تحریک روسیه به چه قیمتی؟/ مسیری که سر از بمب هسته‌ای درمی‌آورد

به گزارش خبرآنلاین جو بایدن روز جمعه اعلام کرد که آمریکا قصد ارسال بمب های خوشه ای به اوکراین را دارد. وی با بیان اینکه این تصمیم برای او بسیار دشوار بود تاکید کرد که آن را با کنگره و متحدان ایالات متحده در میان گذاشته است. وی دلیل اتخاذ این تصمیم را رو به اتمام بودن مهمات اوکراین عنوان کرد. کالین کال معاون وزیر دفاع آمریکا نیز روز جمعه در یک نشست خبری در این‌باره گفت که تصمیم کاخ سفید برای تصویب یک بسته کمکی برای اوکراین به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار که شامل مهمات خوشه‌ای می‌شود می‌تواند خطراتی را برای غیرنظامیان ایجاد کند اما کی‌یف وعده داده است که از مهمات خوشه‌ای در مناطق شهری پرجمعیت غیرنظامی استفاده نکند. کال همچنین گفت : «من هم مانند هر شخص دیگری نگران وضعیت انسانی هستم اما بدترین چیز برای غیرنظامیان در اوکراین پیروزی روسیه در این جنگ است». کال مشخص نکرد که این سلاح‌ها چه زمانی به اوکراین می‌رسند، اما گفت که این تسلیحات در یک بازه زمانی مناسب برای ضد حمله تحویل خواهند شد.

جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده نیز در این مورد به خبرنگاران گفت: «ما می دانیم که مهمات خوشه ای خطر آسیب غیرنظامیان را از مهمات منفجر نشده ایجاد می کند. به همین دلیل است که ما تصمیم گیری را تا زمانی که می توانستیم به تعویق انداختیم. اما اگر سربازان و تانک‌های روسی بر مواضع اوکراین غلبه کنند و  قلمرو اوکراینی بیشتری را تصرف کنند و غیرنظامیان اوکراینی بیشتری را تحت سلطه خود درآورند، آسیبی که غیرنظامیان اوکراینی میبینند خیلی بیشتر است».

>>>بیشتر بخوانید:

واکنش شویگو به خبر ارسال سلاح‌های خوشه‌ای به اوکراین

هشدار مدودف درباره جنگ جهانی سوم با ارسال سلاح به اوکراین

سالیوان: ارسال بمب‌های خوشه‌ای به اوکراین موقت است

واکنش های بین المللی

تصمیم آمریکا مبنی بر ارسال بمب های خوشه ای به اوکراین مورد انتقاد بسیاری از نهادها، مقامات سیاسی  و صاحب نظران دنیا قرار گرفته است. ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا، هنگامی که درباره موضعش در مورد تصمیم ایالات متحده سؤال شد، تأکید کرد که بریتانیا یکی از ۱۲۳ کشوری است که کنوانسیون مربوط به مهمات خوشه ای را امضا کرده است که تولید یا استفاده از این سلاح ها را ممنوع و استفاده از آنها را منع می کند.

کریس هیپکینز  نخست وزیر نیوزیلند دراین مورد گفت:« این سلاح‌ها  به طور بالقوه به افراد بی‌گناه آسیب زیادی وارد می‌کنند، و همچنین می‌توانند تاثیر طولانی‌مدتی داشته باشند». او افزود: « کاخ سفید از مخالفت نیوزلند با استفاده از بمب های خوشه ای در اوکراین مطلع شده بود». مارگاریتا روبلز، وزیر دفاع اسپانیا به خبرنگاران گفت که کشورش تعهد قاطع دارد بر اینکه نمی‌توان تسلیحات و بمب‌های خاصی را به اوکراین فرستاد. او ضمن اعلام مخالفت خود با ارسال بمب های خوشه ای به اوکراین تاکید کرد که  دفاع مشروع از اوکراین نباید با بمب های خوشه ای انجام شود.

دولت کانادا نیز در مورد تأثیر احتمالی بمب‌ها - که گاهی اوقات برای سال‌ها منفجر نشده باقی می مانند- بر زندگی کودکان ابراز نگرانی کرد. کانادا همچنین اعلام کرد که با استفاده از بمب های خوشه ای مخالف است و تعهدش را بر اساس کنوانسیون برای تشویق پذیرش جهانی آن جدی می گیرد. عفو بین الملل در بیانیه‌ای اعلام کرد: «طرح ایالات متحده برای انتقال مهمات خوشه‌ای به اوکراین یک گام قهقرایی است که پیشرفت‌های قابل توجه جامعه بین‌الملل برای محافظت از غیرنظامیان در برابر چنین خطراتی را چه در حین و چه پس از درگیری‌های مسلحانه تضعیف می‌کند».

سارا یاگر، مدیر دیده بان حقوق بشر واشنگتن این اقدام ایالات متحده را ویرانگر خواند و گفت: «من فکر می‌کنم وقتی قانون‌گذاران و سیاست‌گذاران اینجا در ایالات متحده عکس‌هایی از کودکانی با دست‌های جدا شده، والدین مجروح و کشته شده توسط بمب‌های خوشه‌ای آمریکایی خودمان را ببینند، بیداری واقعی برای فاجعه انسانی رخ خواهد داد». مساله ارسال بمب های خوشه ای با واکنش شدید روسیه نیز همراه بوده است. آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در آمریکا گفت: «تلاش برای انتقال مهمات خوشه‌ای، یک حرکت ناامیدانه است. این اقدام حکایت از این دارد که ایالات متحده و دار و دسته‌اش متوجه شده‌اند که ناتوان هستند. با این حال، آنها نمی‌خواهند به شکست خود و شکست تلاش‌های نیروهای اوکراینی برای انجام حمله علیه مناطق روسی اعتراف کنند. از این رو این جنون تازه آنهاست» .ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه نیز گفت که تضمین‌های اوکراین در مورد استفاده مسئولانه از مهمات خوشه‌ای ارزش ندارد.

البته عده ای هم در برابر این اقدام آمریکا مواضع ملایم تری گرفته اند. به عنوان مثال دولت آلمان در این مورد اعلام کرد که اگرچه خودش چنین تسلیحاتی را در اختیار اوکراین قرار نخواهد داد، اما موضع آمریکا را درک می کند. استفن هبسترایت، سخنگوی دولت آلمان در این مورد به خبرنگاران گفت:« ما مطمئن هستیم که دوستان آمریکایی ما تصمیم در مورد تامین چنین مهمات را ساده نگرفتند».

ژنرال سر ریچارد شیرف، معاون سابق فرمانده ناتو در اروپا، از این تصمیم دفاع کرده و گفت که استفاده از این بمب ها باید عبور اوکراین از خطوط روسیه را آسان‌تر کند. وی گفت: «اگر غرب زودتر تسلیحات بیشتری ارائه می کرد، اکنون نیازی به تهیه این سلاح نبود». ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، نیز پیشنهاد کرد که این ائتلاف موضعی در این زمینه اتخاذ نکند و این را به دولت‌ها واگذار کند تا سیاست‌های خود را تعیین کنند. استولتنبرگ در مصاحبه ای با الجزیره گفت: «هر دو طرف از بمب های خوشه ای استفاده می کنند .تفاوت این است که روسیه از مهمات خوشه ای در جنگ تجاوزکارانه برای اشغال، کنترل و حمله به اوکراین استفاده می کند در حالی که اوکراین از آن برای دفاع از خود در برابر تجاوز استفاده می کند».

دلیل مخالفت ها

مهمات خوشه ای نوعی بمب است که در فضای بالای یک هدف به ده ها و گاهی تا صدها بمب تقسیم می شود که می توانند در منطقه وسیعی پراکنده شوند. به گفته کمیته بین المللی صلیب سرخ، به دلیل آب و هوا و سایر عوامل محیطی، مهمات خوشه ای اغلب خارج از محدوده هدف مورد نظر قرار می گیرند  و گاهی ناخواسته مواضعی را که مورد هدف نیستند تخریب می کنند. اگرچه مهمات خوشه‌ای طوری طراحی شده‌اند که در هنگام برخورد منفجر شوند، اما ۴۰ درصد آن‌ها عمل نکرده باقی می مانند، به این معنی که به گفته کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، می‌توانند برای غیرنظامیان مدت‌ها پس از پرتاب شدن، تهدید باشند و مانند مین های زمینی عمل می کنند.

ژنرال پاتریک رایدر، سخنگوی پنتاگون در مورد ضریب عمل نکردن بمب های خوشه ای آمریکا گفت:« وزارت دفاع آزمایش‌های جامعی را روی مهمات خوشه‌ای موجود در ذخایر خود انجام داده است و آنهایی که ما در اختیار اوکراین قرار می‌دهیم با نرخ ۲.۳۵ درصدی آزمایش می‌شوند. چنین نرخی به این معنی است که به ازای هر دو گلوله شلیک شده، حدود سه نارنجک منفجر نشده در منطقه مورد نظر پراکنده می شود».

۱۲۳ کشور دنیا به دلیل خطری که این بمب ها برای غیرنظامیان ایجاد می کند به کنوانسیون ۲۰۰۸ اسلو که تولید، ذخیره سازی، فروش و استفاده از مهمات خوشه ای را ممنوع می کند پیوسته اند. فقط چند کشور مانند چین، اسرائیل، روسیه،اوکراین، سوریه و البته ایالات متحده آمریکا در این کنوانسیون حضور ندارند. واشنگتن قبلاً  مهمات، نارنجک انداز، هویتزر ، موشک های هوا به زمین ، پهپادهای سوئیچ بلید و تانک های آبرامز را در اختیار اوکراین قرار داده است.

این بمب ها در نهایت نمی توانند تغییرات عمده ای در میدان جنگ ایجاد کنند و به نظر می رسد اهمیت سیاسی آن بیشتر از اهمیت نظامی آن باشد. ایالات متحده با این تصمیم، اراده خود برای مقابله با روسیه بدون نظری برای کوتاه آمدن نشان داده است اما در عین حال می تواند یک اقدام تحریک آمیز برای روسیه ترجمه شده و مسکو را تشویق کند که گام دیگری به پیش بردارد. ناظران همچنان نگرانند که این قبیل تصاعد تنش در غایت خود به استفاده از تسلیحات هسته ای ختم شود. زیر سوال رفتن برتری اخلاقی آمریکا که قبل از این توانسته بود با مقصر جلوه دادن روسیه در تجاوز آشکار به تمامیت سرزمینی اوکراین از آن خود کند، یکی از نتایج این تصمیم جدید واشنگتن است و با ابزار مخالفت صریح متحدان اروپایی آمریکا می تواند ادامه تلاش دولت بایدن برای حفظ وجهه آمریکا در این جنگ را دشوارتر کند.      

۳۱۱۳۱۱