پیام وزیر فرهنگ به مناسبت نکوداشت تذهیب‌کاران بزرگترین قرآن هنری جهان

ایسنا/خراسان رضوی محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت نکوداشت تذهیب‌کاران بزرگترین قرآن جهان به خط استاد علی‌اکبر اسماعیلی قوچانی پیامی منتشر کرد.

در متن این پیام آمده است؛

هنر قدسی خوش‌نویسی در جهان اسلام را می‌توان شاخص‌ترین هنر در پهنه سرزمین‌های اسلام و به مثابه زبان مشترک برای تمامی مسلمانان دانست. هنر خوش‌نویسی، همواره برای ما مسلمانان ارزش ویژه داشته است، زیرا که در بنیاد آن را هنر تجسم کلام وحی می‌دانسته‌اند، مسلمانان، خط زیبا را نه تنها در نسخه‌پردازی قرآن، بلکه در بیشتر هنرها به کار بسته‌اند. از این رو تکامل و تبدیل خط به هنر خوش‌نویسی بیش از هر کجا در میان مسلمانان به چشم می‌خورد.

خط زیبا خاک را زر می‌کند / کار مولا و پیمبر می‌کند

هرکه خطش خوب، خلقش خوب‌تر/ می شود مخلوق را محبوب‌تر

گر چه عاشق در زمان ما کم است/ لیک خط عشقبازی محکم است

در آیه‌های «ن و القلم» و «الذی علم بالقلم» قرآن به قلم و نگارش اشاره شده است، پس از گسترش اسلام در شبه جزیره عربستان، ایران، بخش‌هایی از هندوستان، ماوراءالنهر، شمال آفریقا و اندولس یا زبان عربی جایگزین اقوام ساکن در این مناطق شد، مانند مصر و یا خط عربی جای خطوط قدیمی را گرفت، بدین سان خطی واحد در تمامی قلمرو اسلام پدیدار شد.

خط عربی که پیش از ظهور اسلام نگارشی ساده و کاربردی محدود داشت، به سرعت با خطوط دیگر درآمیخت و به کمال رسید. در صدر اسلام زیباشناسی و زیبانویسی، امری ناشناخته بود. در قرون اولیه هجری خطی به نام کوفی برای تحریر قرآن پدید آمد که متشکل از عناصر مدون، عمودی‌های کوتاه و افقی‌های کشیده بود. این خط در جریان تحول خود، تا سده پنجم هجری صورتی هندسی و تزیینی یافت و به کلی جای خود را در نگارش قرآن به خط نسخ و محقق داد که حروف آن‌ها برخلاف حروف زاویه‌دار کوفی، منحنی، قوس‌دار و چشم‌نواز بود.

خط نسخ، خطی ابداع شده در اوایل قرن سوم هجری به دست ابن مقله شیرازی و از مشتقات خط کوفی محسوب می‌شود. یکی از نسخ‌نویسان مشهور ایرانی به نام احمد نیریزی معروف به سلطانی بوده است، او در حدود ۳۰۰ سال پیش می‌زیست و قرآن‌های نفیسی را کتابت کرده است و اما از جمله نسخ‌نویسان بزرگ جهان اسلام در ایران و دیار خراسان باید به استاد علی اکبر اسماعیلی قوچانی اشاره کرد که عمر با برکت خویش را صرف هنر مقدس خوش‌نویسی کلام وحی نموده است.

او متولد ۱۳۲۳ ه.ش در شهر قوچان است. ایشان دارای تألیفات بسیاری است که سخن گفتن از همگی آنها در این مجمل نمی‌گنجد و ما ناچاریم تنها به آخرین اثر وی که کتابت نفیس‌ترین قرآن جهان است، بپردازیم. قرآنی که از هر حیث دارای برجستگی‌ها و تمایزات فراوان با دیگر کتابت‌های قرآن کریم است. این قرآن نفیس در ابعاد ۵,۲ متر در ۷۵.۱ متر بر روی پارچه کتان نقش بسته است.

استاد علی اکبر اسماعیلی قوچانی در این قرآن نیز مانند همه آثار خوش‌نویسی‌اش دست به خلاقیت زده و برای «بسم ‌الله الرحمن الرحیم» سوره‌ها از ۱۱۴ طرح، نقش و ترکیب متفاوت بهره جسته است.

این قرآن کم‌نظیر را تذهیب‌کاران خوب دیار قدسی خراسان رضوی با تنوع سی طرح و نقش متفاوت به زیبایی هر چه تمام‌تر آراسته‌اند. کار شایسته متولیان این برنامه باشکوه که خود شایسته تقدیر است، تجلیل از تذهیب‌کاران و گروه وزین نگارگران این قرآن بزرگ است که همواره مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند. هنرمندان تذهیب‌کاری که هیچ‌گاه نمی‌توان از نقش مؤثر آن‌ها به سادگی گذشت.

در پایان از تمامی کسانی که در انجام و به اتمام رسیدن این کتاب آسمانی نقش بسزایی داشته‌اند، تقدیر به عمل آورده و آرزوی بالاترین درجات در جنت فردوس را برایشان از خداوند منان خواهانم.

انتهای پیام