درک صدمات جبران ناپذیر پوپولیسم گلوبالیزه در ایران، مهرزاد نکوروح - Gooya News

ماه هاست که در محافل قلیلی که فرصت و "آزادی" بیان به "جدید ها" میدهند، تکرار میکنم که مسائل عظیمی که ما ایرانیان با آن گریبانگیریم، مراتب بس پیچیده ای هستند که کشور های دموکراتیک هم با آن گریبانگیرند. ولی تفاوت فجیع ما در این است که آنان بیش از دویست سال بر ما پیشی دارند تا در دموکراسی و آزادی و پیشرفت نسبی قدم های سختی بردارند حال آنکه ما و حاکمان کشورمان در سرازیری تندی به سمت نابودی کامل در سقوط آزادیم و هرکس فقط بفکر فرار از این سقوط و نابودی است.

در چنین عصری است که پوپولیسم افراطی تمام جهان را بشدت آلوده و گمراه میکند. و ما ایرانیان که مبتلا به چند بیماری گشته ایم، آیا میتوانیم از این سرطان جان سالم بدر بریم ؟ فهرست جنبش‌هایی که می‌توان آنها را با عنوان «پوپولیستی» در جهان تعریف نمود و در جایگاه قدرت در طیف سیاسی قرار دارند، به طور فزاینده‌ای چشمگیر است... از ترامپ تا برنی ساندرز در آمریکا، از اردوغان و پوتین تا سالوینی و بوریس جانسون در اروپا، یا از لوپن تا ملانشون در فرانسه، برخی از این چهره‌های نمادین هستند... و با این حال، امروزه بسیاری از کلمه پوپولیسم در همه جا مقابل مخالفانشان استفاده میکنند.

پس اولویت در این است که پوپولیسم را با دقت و دانش روز تعریف و تجزیه و تحلیل کنیم، تا بهتر آنرا بشناسیم و بهتر با آن بتوانیم مبارزه کنیم و خصوصا کمتر گرفتار آن شویم خصوصا در جامعه ما ایرانیان که مبهمات و صورت مسئله های جامعه مان چند طبقه ای و چند لایه ای شده اند. و البته که اتوبوس چند طبقه غیر قابل رانندگی است و در اولین پیچ چپ شده و همه سرنشینان را به ته دره میرساند !

پس اولا نباید پوپولیسم را با تمام اشکال کنش سیاسی که در آن صدای مردم شنیده می شود اشتباه گرفت. زیرا هدف بسیاری استفاده نادرست از این اصطلاح میباشد تا "خود" را معتبر بنمایند : اغلب پوپولیست ها در جهان، هدف اصلی شان بی اعتبار کردن نظام و اصول دمکراتیک است. به عبارت دیگر حتی در کشورهای دموکراتیک، هر عیب سیستم را بشدت بزرگنمایی مینمایند تا راه حل های بسیار ساده و سریع ارائه نمایند. هر گفتمانی که نظم را بر هم می زند بر زبان میرانند، تا فقط خود را "ناجی" ملت و وطن از فجایع نشان دهند حال آنکه هیچگاه در مسند قدرت و مسئولیت و مدیریتی وجود نداشته اند. گاها حتی در گروه و حزب و خانواده خود ناموفق و خصوصا غیر دمکراتیک و بدون شفافیت یا غیر قانونی عمل کرده اند و در نتیجه انگ های کلی میزنند که توطئه هایی در کار است تا به قدرت نرسند. و استفاده حد اکثری از هر بحرانی میبرند و تلاش زیادی میکنند تا چند درصدی هر بار در نظر سنجی ها به پشتوانه خود بسپارند...

بسیاری روشنفکران، سالهای طولانی است که نگران افزایش پوپولیسم در جهان هستند، اما همانطور که "پیر روزانوالون" توصیه مینماید، لازم است که "هوش نگرانی خود" را ارتقا دهیم. همان طور که برای دموکراسی ها، پس از جنگ دوم، اضطراری بود که به توتالیتاریسم تفکر کنند، امروز به همان اندازه برای آنان ضروری است که به پوپولیسم فکر کنند... و اما، برای ما ایرانیان، مانند جامعه های دیگر غیر دمکراتیک، مسئله نمردن اجتماعی از سه سرطان است : دیکتاتوری، توتالیتاریسم و پوپولیسم، هر سه در حد افراطی.

ما حق داریم که نگرانی خود را از افزایش پوپولیسم در بسیاری از کشورهای جهان ابراز کنیم، اما همچنین باید "در مورد نگرانی خود هوشمند باشیم" (پیر روزانوالون). لیست جنبش های پوپولیستی مطمئنا طولانی است که با رشد قدرت شان، حتی در اروپا با : جوبیک در مجارستان، رسمبلمان ناسیونال در فرانسه، لیگ شمالی در ایتالیا، یو دی سی در سوئیس، حزب مردم در دانمارک، حزب پیشرفت در نروژ، حزب آزادی (گیرت ویلدرز) در هلند، "فنلاندی های حقیقی" (تیمو سوئینی)، "ولامز بلانگ" در بلژیک و غیره... میبینیم که همه جا پر تعداد میتازند. شاید نگران‌ کننده‌ترین واقعیت این باشد که احزاب پوپولیست در کشورهایی که نمادهای سوسیال دموکراسی و سنگرهای دموکراسی بودند و هستند، از کشورهای اسکاندیناوی گرفته تا فرانسه، موقعیت‌های انتخاباتی بسیار قابل توجهی را به دست می آوردند. در مواجهه با این پدیده، باید مراقب باشیم که این ویژگی را نشانه طرد متکبرانه توده مردم قرار ندهیم و به این نتیجه نرسیم که «باید به کسانی که بر ما حکومت می‌کنند تکیه کنیم. و با هرگونه به چالش کشیدن مشروعیت و تمامیت آنها مخالفت کنیم. که در اینصورت درب ها را به روی توتالیتاریسم باز میکنیم» (ژاک رانسیر). ما همچنین "باید مراقب باشیم که پوپولیسم را با همه اشکال کنش سیاسی که در آن صدای مردم شنیده می شود (تظاهرات، اعتصابات حتی از نوع وحشی آن، نافرمانی های مدنی، حتی شورش یا بی امنیتی) اشتباه نگیریم".