دورنمای ضدحملات اوکراین/ هفته‌های خونین در راه است؟

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: بیش از ۵۰۰ روز از آغاز جنگ و درگیری‌ها در اوکراین می‌گذرد و در این مدت اخبار و گزارش‌های فراوانی از تحولات روزانه این درگیری منتشر شده، اما رسانه‌های غربی و اوکراینی از ماه‌ها پیش مدام اعلام می‌کردند در حال تجهیز ارتش اوکراین با انواع تسلیحات نظامی پیشرفته هستند تا با انجام «ضد حملات بزرگ» و بهاره تکلیف جنگ اوکراین را مشخص کنند و ضمن بازپس‌گیری مناطق از دست رفته، در گفت‌وگوهای صلح احتمالی، در میز مذاکره دست برتر داشته باشند. ضدحملاتی که چند هفته از آن می‌گذرد، اما تاکنون تقریباً هیچ دستاوردی برای ناتو و ارتش اوکراین نداشته است.

آغاز ماجرا

ضدحملات ارتش اوکراین و در اصل ناتو که از ماه‌ها پیش مقامات و رسانه‌های غربی و اوکراینی با آب‌وتاب فراوان وعده آن را داده بودند، سرانجام ۴ ژوئن (۱۴ خرداد) بی‌سروصدا و بدون اعلام رسمی در محورهای مختلف آغاز شد و بنا بر گزارش‌ها، نیروهای اوکراینی نه تنها تاکنون موفق به شکست خطوط دفاعی ارتش روسیه و پیشروی چشمگیری نشده‌اند، بلکه حجم زیادی از تجهیزات نظامی مدرن اهدایی غربی‌ها نیز در این ضدحملات نابود شده یا سالم به تصرف نیروهای ارتش روسیه درآمده است.

به نوشته روزنامه لوموند در ۶ روز اول آغاز ضدحملات، دولت اوکراین دستور سفت‌وسختی برای «سکوت عملیاتی» صادر کرده بود و هیچکس اجازه اطلاع‌رسانی درباره آغاز عملیات نداشت و تنها روایت‌گر میدان‌های نبرد رسانه‌ها و مقامات روسیه بودند.

درحالی‌که در هفته اول آغاز ضدحملات، رسانه‌های روسیه مدام از تلفات سنگین نیروهای اوکراینی خبرهایی را مخابره می‌کردند، ولودیمر زلنسکی سرانجام دهم ژوئن (۲۱ خرداد) آغاز این حملات را اعلام کرد. البته بدون اشاره به جزئیات این عملیات گفت که «ضدحمله و اقدامات دفاعی در حال انجام است». با این حال، ارزیابی واقعیت آنچه در خطوط مقدم در حال رخ دادن است، دشوار بوده و دوطرف جنگ، روایات متضادی مطرح می‌کنند؛ اوکراین مدعی پیشروی است و روسیه می‌گوید که حملات را دفع کرده است.

آن‌گونه که لوموند نوشته و گزارش رسانه‌های روسی را تأیید می‌کند تاکنون ضدحملات ارتش اوکراین در سه جبهه گزارش شده است: جبهه جنوب و در منطقه زاپروژیا، جبهه دونباس و در منطقه جنوبی دونتسک؛ و جبهه سوم در مناطق شمالی و جنوبی شهر راهبردی «باخموت» که اخیراً پس از ماه‌ها نبرد به کنترل ارتش روسیه درآمده است.

لوموند مدعی است گرچه به علت نبود داده‌های واقعی از طرف اوکراینی‌ها از میدان‌های نبرد، نمی‌توان تصویر درستی از وضعیت نبرد در جبهه‌های مختلف داشت، اما به نظر می‌رسد که برخی از این عملیات‌های ارتش اوکراین برای آزمایش خطوط دفاعی به‌شدت مستحکم‌شده روسیه طراحی شده باشند، برخی احتمالاً برای ایجاد پیشروی نیروها و برخی دیگر نیز احتمالاً صرفاً با هدف فریب روس‌ها باشند.

ضدحملات ارتش اوکراین محکوم به شکست است

رسانه‌های غربی در روزهای آغازین ضدحملات اوکراین چندان پوشش نمی‌دادند، اما کم‌کم به صورت گسترده از «پیشروی‌های آرام و قاطع» ارتش اوکراین نوشتند تا جایی که مقامات اوکراین نیز رسماً آغاز این ضدحملات را پذیرفتند و آنا مالیار، معاون وزیر دفاع اوکراین پنجم تیرماه، یعنی نزدیک به بیست روز بعد از آغاز ضدحملات در بیانیه‌ای پیروزمندانه اعلام کرد که «روستای ریونوپیل در منطقه دونتسک تحت کنترل ارتش اوکراین در آمده! و به پیشروی ادامه می‌دهیم.»

اما با گذشت زمان انتقاد آشکار رسانه‌ها و مقامات غربی از این ضدحملات آغاز شد. «ژان برنارد پیناتل» ژنرال بازنشسته فرانسه در گفت‌وگویی با خبرگزاری «تاس» گفت: ضدحملات ارتش اوکراین محکوم به شکست است، زیرا ارتش روسیه بر اوکراین از همه جهات برتری دارد. این نظامی بازنشسته فرانسه با تاکید بر توانمندی نظامی روسیه در جبهه نبرد افزود که مطلقاً به موفقیت ضدحمله اوکراین اعتقاد ندارد. روس‌ها برتری هوایی قابل توجهی دارند. آنها در زمین نیز دست برتر را دارند. حتی خود اوکراینی‌ها نیز اذعان می‌کنند که آنها روزانه ۴ هزار گلوله شلیک می‌کنند، این در حالی که این رقم برای روسیه ۲۰ هزار گلوله است. به گفته برنارد ارتش اوکراین به شدت از کمبود منابع انسانی رنج می‌برد.

نیکلای پاتروشف، دبیر شورای امنیت ملی روسیه اویل تیرماه در نشست اعضای این شورا با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور این کشور اعلام کرد که از تاریخ ۴ ژوئن (آغاز ضدحملات اوکراین) تا روز چهارشنبه ۲۱ ژوئن رژیم کی‌یف ۲۴۶ تانک از جمله ۱۳ تانک کشورهای غربی، ۵۹۵ واحد خودروی زرهی نظامی و خودروی زرهی، و ۲۷۹ توپخانه میدانی منهدم شده است. وی همچنین افزود ۴۲ سامانه موشکی چندمنظوره و سامانه موشکی ضدهوایی و ۱۰ جنگنده تاکتیکی، ۴ بالگرد، و ۲۶۴ پهپاد ارتش اوکراین نیز منهدم شدند. در همین بازه زمانی و در جریان ضدحملات بیش از ۱۳ هزار نظامی را نیز از دست داد.

فاجعه در راه است

«برایان پیرلتیک»، تحلیل‌گر مسائل ژئوپلیتیک و تفنگدار سابق ارتش آمریکا نوزدهم تیر در گفت‌وگو با اسپوتنیک هشدار داد که ضدحملاتِ ارتش اوکراین در حال تبدیل به یک فاجعه است؛ آنچه در حال رخ‌دادن است، شکست کامل در برنامه‌ریزی صحیح و نفوذ به میادین مین (ارتش روسیه) است.وی دراین‌باره تشریح کرد: از همان آغاز این تصوری اشتباه و بی‌نهایت غیرواقعی بود که ارتش اوکراین با آموزش نیروهای ناتو و تجهیزات و تسلیحات ناتو می‌تواند به ارتشی شکست‌ناپذیر تبدیل شود.نباید فراموش کنیم که ناتو پیش از آغاز ضدحملات در مدت بسیار کوتاهی نیروهای اوکراینی را آموزش داد و تسلیحاتی را در اختیار آنها قرار دادکه برای استفاده درست از آنها دست‌کم ۶ ماه تا یک سال باید آموزش می‌دیدند.

به گفته پیرلتیک «تلاش برای تسریع آموزش ارتش اوکراین از همان ابتدا قابل‌پیش‌بینی بود که فاجعه‌آمیز است و ما هم‌اکنون شاهد وقوع آن در میدان جنگ هستیم.»

همچنین دو مقام غربی و یک مقام ارشد نظامی آمریکا در گفت‌وگو با شبکه «سی‌ان‌ان» آمریکا اوایل تیرماه اذعان کردند که پیش‌بینی آنها از توان دفاعی و توانمندی‌های ارتش اوکراین اشتباه بوده و ضدحملات ارتش اوکراین تاکنون هیچ دستاورد مهمی نداشته است. این مقامات با بیان اینکه «ضدحملات ارتش اوکراین تاکنون و در مراحل اولیه موفقیت کمتری نسبت به نیروهای روسی داشته است.» گفتند «نیروهای روسی توانایی و قابلیت بیشتری نسبت به پیش‌بینی‌های ما از خود نشان داده‌اند.»

آنها همچنین گفتند که «ضدحملات ارتش اوکراین در هیچ جبهه‌ای انتظارات را برآورده نکرده است». به گفته این مقام ارشد آمریکا و مقامات غربی «خطوط دفاعی روس‌ها به‌خوبی تقویت شده و نفوذ نیروهای اوکراینی را دشوار کرده و افزون نیروهای زرهی ارتش اوکراین با حملات موشکی و مین‌گذاری روس‌ها منهدم می‌شوند و نیروی هوایی روس‌ها مؤثرتر کار می‌کند.

فرجام کلام

گرچه مقامات اوکراینی و غربی‌ها از جمله رئیس‌جمهور فرانسه تأکید می‌کنند که ضدحملات طبق برنامه پیش می‌رود، روند کنونی اما هیچ نشانه‌ای را در اختیار قرار نمی‌دهد که حاکی از هدفمند بودن آگاهانه این ضدحملات باشد. به گفته «دیمیتری مدودف» معاون شورای امنیت روسیه و رئیس‌جمهور سابق این کشور «ضدحملات وعده‌داده‌شده اوکراین آغاز شده، تعجبی هم ندارد، چون کی‌یف راه دیگری ندارد. آنها با خودشان می‌گویند باید حمله کنیم؛ لازم است که حمله کنیم تا پول و سلاحی که دریافت کرده‌ایم، توجیه شود.»

چه قبل از آغاز ضدحملات و چه پس از آغاز ضدحملات، آمریکا و کشورهای غربی ارسال انواع تسلیحات پیشرفته به اوکراین را تشدید کردند، اما روزنامه نیویورک‌تایمز ۲۵ تیرماه به نقل از منابع آگاه غربی گزارش دادکه طی دو هفته اول ضدحملات اوکراین تا ۲۰ درصد از تسلیحات غربی ارسال شده توسط کیف به میدان نبرد منهدم یا آسیب دیده‌اند، از جمله تانک‌ها و خودروهای زرهی که اوکراینی‌ها قصد داشتند در پیشروی مواضع روسیه از آن‌ها استفاده کنند. این خبر را یک روزنامه آمریکایی در شماره روز شنبه خود به نقل از مقامات آمریکایی و اروپایی اعلام کرده است.

«مارک میلی»، رئیس ستاد کل ارتش آمریکا روز سه‌شنبه پس از دیدار با «گروه تماس» کشورهای غربی برای کمک تسلیحاتی و مالی به اوکراین در جمع خبرنگاران اعلام کرد که «ضدحملات اوکراین آهسته پیش می‌رود و هزینه آن بسیار بالاست. این ضدحملات طولانی، سخت و خونین خواهد بود.به نظرم هنوز درگیری‌ها و جنگ‌های زیادی باقی مانده و بار دیگر تأکید می‌کنم این ضدحملات طولانی، سخت و خونین خواهند بود.»

این سخنان مارک میلی پس از اقدام آمریکا و فرانسه به ارسال بمب‌های خوشه‌ای و موشک‌های دوربرد به اوکراین بیان می‌شود؛ به نظر می‌رسد با وجود خطوط دفاعی چند لایه ارتش روسیه، سران ناتو از پیشروی زمینی نیروهای ارتش اوکراین ناامید شدند و با تجهیز ارتش اوکراین به تسلیحات ممنوعه و دوربرد تصمیم دارند سطح تنش‌ها را وارد مرحله بالاتر و خونین‌تری کنند؛ در یک هفته گذشته ارتش اوکراین در چند نوبت حملات پهپادی گسترده ناموفق علیه شبه‌جزیره کریمه انجام داد و حتی پل کریمه را هم منفجر کرد؛ با روند کنونی و اظهارات مقامات آمریکا و اروپا مبنی بر طولانی‌بودن ضدحملات اوکراین، احتمالاً در هفته‌های اخیر درگیری‌ها در اوکراین خونین‌تر خواهد شد.