پناهیان: با تقویتِ انگیزۀ رهایی و آزادی، سوءاستفاده‌ از آزادی کم می‌شود

به گزارش حسینیه دانشجو، «آخرین گام رهایی»، موضوع اصلی سخنرانی محرم ۱۴۰۲ علیرضا پناهیان در داشگاه امام صادق(ع) است. برنامه هیئت میثاق با شهدا سخنرانی بعد از نماز مغرب و سخنرانی حوالی ساعت 20:45 شروع می‌شود. وی در این سخنرانی با بیان اینکه در زندگی روستایی، در زندگی محدود گذشته، در زندگی قبیلگی و در زندگی‌ای که تعداد اندکی از انسان‌ها می‌توانستند دست به دست هم بدهند و قدرت پیدا بکنند، گفت: طبیعی است که ذهنشان هم سراغ آزادی نمی‌رود، چون طعم آن را نچشیده بودند و آن را قابل تحقق نمی‌دانستند.

پناهیان ادامه داد: 

الان انسان‌ها دور هم جمع شدند و حساس شدند و گیرنده‌های آنها فعال شده و گوش‌های‌شان تیز شده است لذا دارند شعار آزادی سر می‌دهند. ولی باید توجه کنند که امروز صهیونیست‌ها دارند از این شعار سوءاستفاده می‌کنند؛ هم در بخش فرهنگ، هم در بخش زندگی اجتماعی و سیاسی. ولی اصلِ این توجه به آزادی، نتیجۀ مدنیت است و چیز خوبی است.

مدنیت در اسلام، خوب است یا بد؟   

یک سؤال و جواب؛ اصلاً مدنیت در اسلام خوب است یا بد؟ شاید زندگی محدود در یک منطقه، بهتر باشد! مثلاً اگر 500 نفر در یک جایی دور همدیگر زندگی کنند، بهتر است یا پنج میلیون نفر یک جایی زندگی کنند؟ از نظر اسلام کدامش بهتر است؟ فرموده‌اند که در محیط‌های کوچک زندگی نکنید، بروید در محیط‌های بزرگ و شهرهای بزرگ. پس اصل مدنیت چیز خوبی است. و اینکه نتیجۀ مدنیت این شده که انسان‌ها تفتّن به آزادی پیدا کنند این هم چیز خوبی است، اما زورگویان عالم وقتی ببینند دور دورِ دین باشد، بر موج دین سوار می‌شوند، از دین سوءاستفاده می‌کنند و بقیه را به بردگی می‌کشند.

حالا که دور دورِ آزادی و حقوق بشر است، زورگویان عالم چه‌کار می‌کنند؟ از آزادی و حقوق بشر سوءاستفاده می‌کنند و بندگان خدا را به بردگی می‌کشند. پس تحلیل ما دربارۀ اینکه انسان‌ها چرا به این موضوع می‌پردازند مطلقاً منفی نیست، بلکه مثبت هم هست.

آزادی را باید تقویت کنیم یا کنترل کنیم؟ با تقویتِ انگیزۀ رهایی و آزادی، سوءاستفاده‌ از آزادی کم می‌شود

حالا ما باید با این مفهوم آزادی و رهایی چه‌کار کنیم؟ آیا باید آن را کنترل کنیم یا آن را تقویت کنیم؟ آیا باید رهایی و آزادی را محدود کنیم؛ هرچند به شیوۀ منطقی. روش برخورد دین چگونه است؟ آیا با آزادی و رهایی، باید آسیب‌شناسانه و محدودکننده برخورد کنیم، یا اینکه باید آن را تقویت کنیم؟

ما باید این مفهوم را تقویت کنیم، با تقویت کردن انگیزۀ رهایی آزادی سوءاستفاده‌ها از آزادی کم می‌شود. چرا خودت را مقابل آن نوجوانی قرار می‌دهی که تازه با مفهوم آزادی آشنا شده است و ترفند‌های دشمن برای سوءاستفاده از مفهوم آزادی و رهایی را هم نمی‌داند، به او بگو «اتفاقاً اصل آزادی اینجا است...»

شهید صدر: آزادی در اسلام واجب است، اما در غرب یک حق قابل واگذاری است

کلمات شهید صدر در این زمینه سرآمد است، ایشان حدود پنجاه سال پیش، می‌فرماید: آزادی در اسلام فرقش با آزادی در غرب این است که آزادی در غرب یک حق است و می‌توانی از آن بگذری، اما آزادی در اسلام واجب شرعی است و حق نداری از این آزادی کوتاه بیایی... ایشان با این حرف، هرکسی شعار آزادی می‌داد را جا گذاشت و گفت ما یک دینی داریم که رعایت آزادی را واجب کرده است، این یعنی ما باید آزادی را تقویت کنیم.

برای اینکه جلوی سوءاستفاده از آزادی را بگیری باید تقویتش کنی. حتی رهایی در شهوات، رهایی از رنج‌ها، رهایی از ظلم و... اسلام برای این رهایی یک پیشنهادهایی دارد، که انسان حیرت می‌کند! یک مثال کوچکش این است که گنهکارها در جامعۀ دینی باید از فشار روانیِ سرزنش مؤمنین و آبروریزی در امان باشند. حالا اسلام چگونه طرفدار گنهکارها می‌شود؟ یکی اینکه غیبت حرام است، به اندازۀ چهل تا گناه کبیره برایت حساب می‌کنند. یعنی اسلام به شما اجازه نمی‌دهد که با آبروریزی یک گنهکار را جمع کنی. حتی اگر بگویی: من آبروی گنهکار را پیش دیگران نمی‌برم، اما پیش خودم که آبرویش رفته است. اسلام می‌گوید: صبر کن! هفتاد توجیه برای کار گناهش پیش خودت بیاور... حتی ممکن است بگویی: فقط من نمی‌گویم، هفتاد نفر دارند می‌گویند که او عرق‌خور است... باز می‌فرماید: هفتاد نفر علیه گنهکار یک حرفی زدند اما خودش گفت «نه» حرف خودش را قبول کن.