پروین اعتصامی و نیکولای واتساروف؛ دو شاعر انقلابی و تحول‌گرا با یک آرمان

آفتاب‌‌نیوز :

همزمان با سالگرد درگذشت نیکولای واتساروف شاعر ملی و انقلابی بلغارستان، چهارمین عصرانه ادبی ایران در بلغارستان با عنوان «پروین اعتصامی و نیکولای واتساروف» دو شاعر ملی و انقلابی و تحول‌گرای ایرانی و بلغار در رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در صوفیه برگزار شد.

در این برنامه، شخصیت‌های علمی، ادبی، رسانه‌ای و هنری بلغار و دانشجویان و علاقه‌مندان به فرهنگ ادب ایرانی ـ اسلامی حضور داشتند.

مسعود احمدی رایزن فرهنگی کشورمان، شناخت فرهنگ و ادب ایرانی و نیز روح تحول‌گرا و انقلابی معاصر آن به ویژه در اشعار بانوی فرهیخته پروین اعتصامی و مقایسه آن با اشعار و ادبیات انقلابی شاعر ملی بلغارستان واتساروف را پلی برای شناخت تطبیقی ادبیات معاصر دو کشور دانست.

وی برگزاری این نشست در شب اول ماه محرم و شهادت حضرت امام حسین علیه السلام را زمینه‌ای دانست تا بتوان ادبیات مقاومت را با استفاده از ادبیات عاشورا در فرهنگ ایرانی اسلامی معنا کرد.

احمدی اظهار کرد: این برنامه به دو شاعر بزرگ ایرانی و بلغاری تقدیم می‌شود که در زمانی نزدیک به هم زندگی می‌کردند، با افکاری مشابه، اما بیش از سه هزار کیلومتر فاصله داشتند. هر دو عاشق کشورشان بودند، هر دو از درد مردمشان رنج برده‌‎اند، هر دو زبان شعر را برای بیان احساس انقلابی خود انتخاب کرده‌اند، در جامعه زمان خود ناشناخته بودند و در راه رشد فکری مردم خود جان باختند.

وی ادامه داد: ده‌ها سال بعد مردم آن‌ها را به خوبی شناختند، وقتی رشد کردند و افکارشان تعالی یافت، یکی را با اشعار زیبا، انتقادی و جذابش در ایران فرهنگی دینی در حال تغییر و دیگری را با اشعار داغ انقلابی او در بلغارستان فرهنگی دوباره احیا شده، شناختند.

رایزن فرهنگی کشورمان در بلغارستان افزود: این سومین برنامه برای این دو شاعر انقلابی ایرانی و بلغاری که به فاصله یک سال از هم به دنیا آمده و از دنیا رفته‌اند با شب اول ماه محرم مقارن شده است که برای همه مسلمانان ماه بزرگترین شخصیت انقلابی و مذهبی محسوب می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: مسلمانان جهان، ماه محرم را به نام امام حسین (علیه السلام) می‌شناسند که با تمام وجود در مقابل ظلم ایستاد و قیام کرد و خود و اهل بیت (ع) و یارانش تا آخرین نفس در راه حق و عدالت جنگیدند و به شهادت رسیدند.

احمدی یادآور شد: امیدواریم روح این دو شاعر انقلابی به برکت نام امام حسین (ع) و فرا رسیدن شب اول محرم در راحتی و خیر باشد و ما از طرف دو ملت بزرگ و تاریخی ایران و بلغارستان و به نام مقدس حضرت امام حسین (ع)، نماد جاودان مقاومت و شجاعت به روان پروین اعتصامی و نیکلا واتساروف درود می‌فرستیم.

شاعرانی که از زمان خود جلوتر بودند

در ادامه این مراسم، خانم مایا واتساروا، نوه شاعر ملی بلغارستان که خود از کارگردانان قدیمی در حوزه سینما محسوب می‌شود به ایراد سخن پرداخت و از ابتکار رایزنی فرهنگی کشورمان تشکر کرد.

وی افزود: واتساروف نماد مقاومت مردم بلغار است و شعر او نمایانگر تاریخ فرهنگی معاصر این کشور در سخت‌ترین شرایط است. واتساروف شاعر انقلابی بود که هم در راه آزادی از قلم خود مایه گذاشت و هم از جان خود گذشت و سرانجام هم در همین مسیر کشته شد و ملت بلغارستان هیچگاه او را فراموش نخواهد کرد.

واتساروا با اشاره به ترجمه کتاب شعر واتساروف به زبان فارسی به نام اشعار موتوری، اشعار واتساروف را صدای مقابله ادبی مردم بلغار با ظلم و تهاجم دانست.

خانم اسنژانا تودوروا، رئیس انجمن خبرنگاران بلغارستان نیز در این برنامه، با اشاره به جایگاه ادبی و فرهنگی واتساروف در ادبیات معاصر و انقلابی بلغار و نیز مقایسه او با پروین اعتصامی شاعر مشهور ایرانی، هر دو را تحول خواه و انقلابی معرفی کرد که از زمان و عصر خود جلوتر بودند.

تودوروا جریانات فرهنگی و ادبی معاصر بلغارستان در ابتدای قرن بیستم با محوریت واتساروف را مورد کنکاش قرار داد و راز زنده بودن بلغارستان در طول تاریخ را ظرفیت بالای فرهنگی و تمدنی این کشور دانست و گفت: واتساروف در سخت‌ترین شرایط پرچم مقاومت را با نام شعر و کار بالا برد و جانش را در این راه اهدا کرد.

پرچمداران اصلاح انتقادی

میهمان ویژه این مراسم پروفسور آنجل اوربتسوف، استاد تاریخ و ایرانشناسی دانشگاه صوفیه و سفیر ویژه وزارت امور خارجه بلغارستان در حوزه شرق بود که با سخنانی در مورد شخصیت ادبی و فرهنگی پروین اعتصامی بحث خود را آغاز کرد.

اوربتسوف، پروین اعتصامی را شاعر نابغه‌ای معرفی کرد که با اشعار انتقادی و تمثیلی خود همه مشکلات زمان را به چالش کشیده بود و تلاش داشت تا با زبان شعر پرچمدار اصلاح انتقادی وضع زمان خودش باشد.

استاد دانشگاه صوفیه شعر پروین را نمونه خاصی از شعر معاصر ایران دانست که بزرگانی همچون ملک الشعرای بهار نیز از آن تمجید کرده و ستوده‌اند.

وی با تقدیر از ابتکار رایزنی فرهنگی ایران در معرفی همزمان شخصیت‌های فرهنگی و ادبی دو کشور ایران و بلغارستان گفت: پیوند‌های تاریخی و فرهنگی دو ملت که بسیار کهن و ریشه دار هستند، می‌طلبید تا این اتفاق خوب را شاهد باشیم و آشنایی مردم بلغار با بزرگانی مثل پروین اعتصامی که شعر قوی و تمثیل زیبا دارند می‌تواند به این شناخت کهن غنای بیشتری ببخشد.

در پایان این مراسم، خانم هاجر فیوضی از استادان بازنشسته دانشگاه صوفیه به قرائت اشعاری از پروین اعتصامی به زبان فارسی پرداخت و از جمله شعر محتسب و نیز آخرین شعر پروین را که برای مزارش سروده بود قرائت کرد.

همچنین، نماهنگ‌ها و ویژه برنامه‌هایی در مورد این دو شاعر برجسته در این مراسم پخش شد.