ایران از ارائه «جزئیات جدیدی» به آژانس در مورد آثار اورانیوم کشف‌شده در دو مکان مشکوک حومۀ تهران خبر داد

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران می‌گوید که تهران در رابطه با دو مکان مشکوک باقی‌مانده، «جزئیات جدیدی» به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه کرده‌است.

محمد اسلامی روز چهارشنبه چهارم مرداد در حاشیه جلسه هیئت دولت گفت که چنان‌چه «مدارک و مستندات» ارسال‌شده به آژانس «مورد پذیرش واقع نشود» و همچنان «تردید و ابهامی به‌جا مانده باشد»، ایران با ارائه مدارک و مستندات بیشتر «روشنگری» خواهد کرد.

او به‌طور مستقیم از این دو مکان مشکوک نام نبرد اما به‌نظر می‌رسد اشارۀ این مقام جمهوری اسلامی به تورقوزآباد و ورامین است که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیشتر گفته بودند در این دو نقطه، آثار «اورانیوم با منشأ انسانی» کشف کرده‌اند.

آقای اسلامی همچنین در جمع خبرنگاران تأکید کرد که ایران و آژانس «تعامل پیوسته و پایدار» دارند؛ او روابط تهران با آژانس را مبتنی‌بر بیانیۀ مشترکی دانست که اسفنده پارسال به امضای رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، و مقام‌های ایرانی رسید.

بیشتر در این باره:

بیانیه اعضای اروپایی برجام: اقدامات ایران در توسعه برنامه هسته‌ای خود توجیه غیرنظامی ندارد

طرح این اظهارات در شرایطی است که تنش‌ها بر سر گسترش برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی بالا گرفته و هم‌زمان، گزارش‌های مختلف حاکی است که سه کشور اروپایی باقی‌مانده در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ موسوم به برجام درصدد تمدید تحریم‌ها علیه برنامۀ موشکی ایران هستند. این تحریم‌ها تا ۲۶ مهرماه امسال اعتبار دارند.

به نوشتۀ خبرگزاری آسوشیتدپرس، به‌نظر می‌رسد مقام‌های جمهوری اسلامی در تلاش‌اند تا با حل‌وفصل پرسش‌های باقی‌ماندۀ آژانس در مورد این دو مکان مشکوک، مانع تمدید محدودیت‌های بین‌المللی علیه برنامۀ موشکی ایران شوند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مستقر در وین، تا کنون به اظهارات اخیر آقای اسلامی واکنش نشان نداده و از پاسخ به درخواست خبرگزاری آسوشیتدپرس مبنی‌بر اظهار نظر در این‌باره نیز خودداری کرده‌است.

با این حال، به تعبیر این رسانۀ آمریکایی، اظهارات اخیر رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نشان‌دهندۀ «تغییر لحن» جمهوری اسلامی است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اسفند پارسال در گزارشی اعلام کرد بازرسان بر این باورند که ایران از سال ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ میلادی (۱۳۷۸ تا ۱۳۸۲ خورشیدی) از مکان یافت‌شده در جنوب ورامین، به‌عنوان یک پروژۀ آزمایشی برای فرآوری سنگ معدن اورانیوم و تبدیل آن به هگزافلوراید اورانیوم استفاده کرده‌است؛ روندی که اورانیوم را آمادۀ غنی‌سازی در سانتریفوژ می‌کند.

بر اساس گزارش منتشر شده از سوی آژانس، این کارگاه در سال ۱۳۸۳ تخریب شده و هم‌اکنون به شکل دامداری درآمده است.

در مورد تورقوزآباد نیز، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر این باور است که این یک انبار اتمی بوده که اورانیوم فرآوری‌شده در کارگاه ورامین به آن‌جا منتقل می‌شد. آژانس می‌گوید با این حال به آثار اورانیومی در تورقوزآباد دست یافته که نمی‌تواند از ورامین منتقل شده باشد و هنوز توضیحی برای مبدأ حقیقی این مواد نیافته است.

حکومت ایران اصرار دارد که برنامه هسته‌ایش «صلح‌آمیز» است، اما غرب و آژانس می‌گویند جمهوری اسلامی تا سال ۱۳۸۲ یک برنامه هسته‌ای «نظامی سازمان‌یافته» را دنبال می‌کرده است.

بیشتر در این باره:

گروسی: اورانیوم غنی‌شده در ایران یک‌چهارم افزایش یافته، همکاری‌ها در حد انتظار نیست

پس از عدول ایران از مفاد توافق برجام در پی خروج یک‌جانبه دولت ترامپ از توافق سال ۲۰۱۵، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها در مورد سه مکان اعلام‌نشدۀ هسته‌ای در ایران خواهان پاسخ‌گویی مقام‌های جمهوری اسلامی شده است.

رافائل گروسی اواسط خرداد امسال در واکنش به ادعای رسانه‌های حکومتی ایران مبنی‌بر بسته شدن پروندۀ سایت آباده گفت که آژانس در حال بررسی پاسخ‌های جمهوری اسلامی درباره «انفجارهای» سایت مریوان در نزدیکی شهر آباده در استان فارس است.

براساس گزارش ۲۳ فوريه ۲۰۲۱ آژانس، در این سایت احتمالا مواد هسته‌ای انبار شده بود و در سال ۲۰۰۳ در فضای باز، آزمایش‌های معمول انفجاری در رابطه با تست سپر برای آماده‌سازی جهت استفاده از چاشنی‌های نوترونی صورت گرفته است.

اتحادیه اروپا و آمریکا ۱۷ خردادماه پاسخ‌های تهران درباره انفجارها در سایت آباده را از لحاظ فنی «نامعتبر» عنوان کردند و خواستار پاسخ «شفاف و فوری» جمهوری اسلامی به سوالات باقی‌ماندۀ آژانس درباره این سه مکان شدند.

با استفاده از گزارش‌های خبری آسوشیتدپرس، رسانه‌های ایران و رادیوفردا/آ.ت/ک.ر