بنا به تحقیق بی‌بی‌سی، سامانه اخطار زلزله گوگل نتوانست پیش از لرزه‌های مرگبار فوریه به بسیاری از ساکنان ترکیه هشدار بدهد.

گوگل می‌گوید گوگل الرتس می‌تواند تا یک دقیقه قبل از وقوع زمین‌لرزه به کاربران روی تلفن‌هایشان هشدار دهد.

گوگل می‌گوید هشدار آن قبل از اولین و بزرگترین زمین‌لرزه به میلیون‌ها نفر ارسال شده است.

با این حال، بی‌بی‌سی از سه شهر در منطقه زلزله‌زده بازدید کرد و با صدها نفر صحبت کرد و کسی را پیدا نکرد که اخطاری دریافت کرده باشد.

این سیستم روی گوشی‌های اندرویدی کار می‌کند، یعنی تلفن‌هایی که آیفون نیستند. حدود ۸۰ درصد از گوشی‌های ترکیه، گوشی‌های اندرویدی هستند که اغلب مقرون به صرفه‌تر هستند.

پروفسور هارولد توبین، مدیر شبکه لرزه‌نگاری شمال غرب اقیانوس آرام، می‌گوید: «اگر گوگل قولی می‌دهد، یا قولی ضمنی بدهد که خدماتی مانند هشدار زودهنگام زلزله را ارائه دهد، از نظر من، مسئولیت را بالا می‌برد.»

«وقتی پای مرگ و زندگی یا جراحت آدمیان به طور مستقیم در میان باشد، آن‌ها مسئول‌اند که پای ادعایی که کرده‌اند بایستند.»

میکا برمن، مسئول سامانه این محصول گوگل اصرار دارد که این سامانه کار کرده است. او به بی‌بی‌سی گفت: «ما مطمئن هستیم که این سامانه عمل کرده است و اخطارها را ارسال کرده است.»

اما این شرکت شواهدی مبنی بر دریافت گسترده اخطارها ارایه نکرد.

بیش از ۵۰ هزار نفر در زمین‌لرزه ماه فوریه ترکیه جان خود را از دست دادند.

پس از بروز نخستین لرزش عظیم ۷.۸ در ساعات اولیه صبح، لرزه بزرگ دیگری حوالی وقت ناهار مناطق پیرامونی را تکان داد.

بی‌بی‌سی توانست شمار محدودی از کاربران را پیدا کند که برای این لرزه دوم اخطارهایی دریافت کرده بودند

این سامانه چطور کار می‌کند

سامانه اخطار زمین‌لرزه اندروید گوگل در ژوئن سال ۲۰۲۱ در ترکیه راه‌اندازی شد.

این سامانه در چندین کشور در سراسر جهان عملیاتی شده است. شرکت گوگل توانایی ارسال اخطار زمین‌لرزه را بخشی «اساسی» از خدمات اندرویدی خود می‌داند.

این سامانه از شبکه عظیم تلفن‌های اندرویدی استفاده می‌کند. تلفن‌های هوشمند دارای سرعت‌سنج‌های بسیار خُردی هستند که می‌توانند لرزش را شناسایی کنند.

وقتی که تلفن‌های بسیاری در آن واحد به لرزه در آیند گوگل می‌تواند مرکز لرزش را شناسایی کند و قدرت زمین‌لرزه را تخمین بزند. گوگل برای نحوه کار کردن این سامانه، راهنمایی ساخته است.

وقتی زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۴.۵ یا بیشتر شناسایی شود، سامانه اندروید می‌تواند اخطار را ارسال کند.

آقای برمن می‌گوید: «این اخطار شباهتی به هیچ نوع اخطاری که قبلاً روی تلفن‌تان دیده‌اید ندارد. کل صفحه تلفن شما را در اختیار می‌گیرد.»

اخطار مزبور می‌گوید: «بنشینید، پناه بگیرید، نگه دارید» و با هشداری با صدای بلند همراه است.

این اخطار باید به طور خودکار حالت «مزاحم نشوید» کاربر را از کار بیندازد در نتیجه لازم نیست آن را روشن کنید.

آقای برمن می‌گوید: «تلفن شما در هر حالتی باشد، این اخطار را باید دریافت کنید.»

گوگل مدعی است که این سامانه با موفقیت این اخطارها را روز ۶ فوریه برای میلیون‌ها نفر فرستاده است.

آقای برمن توضیح می‌دهد که میزان اخطاری که مردم از گوگل باید دریافت کرده باشند بستگی دارد به اینکه چقدر از زلزله دور بوده باشند. پیامی که از طریق اینترنت حرکت می‌کند می‌تواند بسیار سریع‌تر از امواج زمین‌لرزه از طریق زمین حرکت کند.

او می‌گوید: «گاهی اوقات [این اخطار» ممکن است یک ثانیه یا در کسری از ثانیه باشد و گاهی اوقات ممکن است ۲۰ یا ۳۰ ثانیه و گاهی ممکن است ۵۰ یا ۶۰ ثانیه باشد.»

به رغم گزارش‌های گسترده از سراسر منطقه زلزله‌زده در ساعت‌ها، روزها و هفته‌های پس از زمین‌لرزه، هیچ کس از دریافت اخطار به بی‌بی‌سی چیزی نگفته است.

در نتیجه به طور مشخص شروع به جست‌وجو برای کسانی کردیم که اخطار را دریافت کرده بودند.

تیم ما به آدانا، اسکندرون و عثمانیه یعنی شهرهایی با فاصله بین ۷۰ تا ۱۵۰ کیلومتری مرکز زمین‌لرزه سفر کردند.

با صدها نفر از دارندگان تلفن‌های اندرویدی صحبت کردیم.

ما توانستیم شمار اندکی از افرادی را پیدا کنیم که اخطار را برای دومین زمین‌لرزه دریافت کرده بودند ولی هیچ کس را پیدا نکردیم که قبل از زمین‌لرزه اول که قوی‌ترین لرزه بود، اخطاری دریافت کرده باشد.

در اسکندرون، با علیجان صحبت کردیم که مادربزرگش را در فرو ریختن یک بیمارستان از دست داده بود. او می‌گوید که قبلا این اخطار را گرفته بود ولی این بار اخطاری نگرفته بود.

ما گزارش‌های خود را از منطقه زلزله‌زده را در اختیار آقای برمن از گوگل قرار دادیم.

او گفت: «با توجه به تأثیر عظیم واقعه اول، ممکن است ارسال اخطار به آهستگی در پس‌زمینه رخ داده باشد، و کاربران توجه‌شان جلب خیلی چیزهای دیگر بوده باشد. بالاخره،‌ فکر می‌کنم که احتمالاً این بهترین توضیح باشد.»

اما افرادی که ما به آنها صحبت کردیم اصرار داشتند که هیچ اخطاری دریافت نکرده‌اند.

فوندا که از زمان وقوع زلزله در چادر زندگی می‌کند می‌گوید که ۲۵ نفر از اعضای خانواده‌اش را از دست داده است.

او می‌گوید: «ما همین‌جور آدم‌ها را توی چاله ریختیم. شوهر خواهرم و خواهرزاده‌ام در آغوش همدیگر به خاک سپرده شدند.»

او تلفن اندروید دارد ولی به ما گفت که «مطمئن» است که اخطاری دریافت نکرده است.

سکوت در رسانه‌های اجتماعی

پس از وقوع زمین‌لرزه انتظار دارید مردم در رسانه‌های اجتماعی مطلبی منتشر کنند که اخطاری دریافت کرده‌اند. از زمان آغاز به کارِ این سامانه گوگل، این در کشورهای دیگری که زمین‌لرزه در آن‌ها رخ داده‌ است رایج بوده است.

آقای برمن می‌گوید: «یکی از چند منبع نظرخواهی که ما داریم این است که بتوانیم سراغ رسانه‌های اجتماعی برویم.»

و در عین حال بعد از نخستین زمین‌لرزه ترکیه، رسانه‌های اجتماعی به طرز غریبی ساکت بودند - و آقای برمن این را قبول دارد.

او می‌گوید: «من جواب قانع‌کننده‌ای ندارم که چرا واکنش بیشتری نسبت به این واقعه خاص در رسانه‌های اجتماعی ندیده‌ایم.»

بی‌بی‌سی خواستار داده‌هایی شد که نشان بدهد مردم پیام مزبور را دریافت کرده‌اند. تنها سند و مدرکی که گوگل در اختیار ما قرار داد، فایل پی‌دی‌افی بود شامل ۱۳ مطلب در رسانه‌های اجتماعی که گوگل از صحبت مردم درباره دریافت اخطار در آن روز پیدا کرده بود.

در نتیجه سراغ نويسندگان این مطالب رفتیم.

یکی از این افراد رضوان گونتورک بود که نوشته بود در شهر آدانا اخطاری دریافت کرده است. اما بعد از صحبت با بی‌بی‌سی، او روشن کرد که این اخطار را برای زمین‌لرزه دوم دریافت کرده است. او تأیید کرد که اخطاری برای زمین‌لرزه اول دریافت نکرده است.

در واقع، فقط یکی از مطالب رسانه‌های اجتماعی اشاره به دریافت اخطاری درباره زمین‌لرزه اول دارد که گزارشی مبسوط از آن ارایه می‌دهد. بی‌بی‌سی با نويسنده مطلب صحبت کرده است ولی نویسنده اسم واقعی خود را ارایه نمی‌کند.

نويسنده می‌گوید که معتقد است اخطار اول را دریافت کرده است ولی نمی‌تواند از حافظه خود از وقایع آن لحظه مطمئن باشد.

گوگل می‌گوید که نظرهایی از نظرسنجی کاربران دریافت کرده است که می‌گوید سامانه کار کرده است. اما این اطلاعات را در اختیار ما قرار نداد.

پروفسور توبین به بی‌بی‌سی گفت که سامانه گوگل کمابیش تازه است و می‌تواند مفید باشد ولی مهم است که شرکت درباره‌اش شفاف باشد.

او می‌گوید: «وقتی دارید مطلبی ضروری درباره ایمنی زندگی یا ایمنی عمومی را ارایه می‌کنید مسئولیت دارید که درباره نحوه عملکرد آن و کارآیی آن شفاف باشید.»

«ما درباره حکایت 'اوه، این‌جا و آن‌جا دیده شد' صحبت نمی‌کنیم. اینها قرار است سامانه‌های اخطار عمومی و همگانی باشند. تمام نکته این است.»

متخصص زمین‌لرزه ترکیه، پروفسور سوکرو ارسوی به بی‌بی‌سی گفت که همسرش در منطقه زلزله‌زده بوده است. او یک تلفن اندروید دارد ولی اخطاری دریافت نکرد.

او می‌گوید که با هیچ کس که اخطار را دریافت کرده باشد صحبت نکرده است.

او می‌گوید: «اگر سامانه اخطار گوگل کار کرده بود شاید بسیار مفید واقع می‌شد.»

«اما این که این سامانه در زمین‌لرزه مهمی مثل این کار نکرده است این پرسش را به وجود می‌آورد: اگر این سامانه‌ای مفید است، چرا نتوانستیم در این زمین‌لرزه بزرگ که یکی از بزرگ‌ترین زمین‌لرزه‌های صد سال گذشته بوده است، از آن بهره ببریم؟»

آقای برمن در بیانیه‌ای که پس از مصاحبه به بی‌بی‌سی داده است می‌گوید: «در جریان وقوع یک زمین‌لرزه ویرانگر، عوامل متعددی می‌تواند بر دریافت یک اخطار اضافی، توجه به آن و عمل کردن به آن اثر بگذارد - از جمله خصوصیات مشخص زمین‌لرزه و موجود بودن اتصال اینترنت.»

بنا به تحقیق بی‌بی‌سی، سامانه اخطار زلزله گوگل نتوانست پیش از لرزه‌های مرگبار فوریه به بسیاری از ساکنان ترکیه هشدار بدهد.

گوگل می‌گوید گوگل الرتس می‌تواند تا یک دقیقه قبل از وقوع زمین‌لرزه به کاربران روی تلفن‌هایشان هشدار دهد.

گوگل می‌گوید هشدار آن قبل از اولین و بزرگترین زمین‌لرزه به میلیون‌ها نفر ارسال شده است.

با این حال، بی‌بی‌سی از سه شهر در منطقه زلزله‌زده بازدید کرد و با صدها نفر صحبت کرد و کسی را پیدا نکرد که اخطاری دریافت کرده باشد.

این سیستم روی گوشی‌های اندرویدی کار می‌کند، یعنی تلفن‌هایی که آیفون نیستند. حدود ۸۰ درصد از گوشی‌های ترکیه، گوشی‌های اندرویدی هستند که اغلب مقرون به صرفه‌تر هستند.

پروفسور هارولد توبین، مدیر شبکه لرزه‌نگاری شمال غرب اقیانوس آرام، می‌گوید: «اگر گوگل قولی می‌دهد، یا قولی ضمنی بدهد که خدماتی مانند هشدار زودهنگام زلزله را ارائه دهد، از نظر من، مسئولیت را بالا می‌برد.»

«وقتی پای مرگ و زندگی یا جراحت آدمیان به طور مستقیم در میان باشد، آن‌ها مسئول‌اند که پای ادعایی که کرده‌اند بایستند.»

میکا برمن، مسئول سامانه این محصول گوگل اصرار دارد که این سامانه کار کرده است. او به بی‌بی‌سی گفت: «ما مطمئن هستیم که این سامانه عمل کرده است و اخطارها را ارسال کرده است.»

اما این شرکت شواهدی مبنی بر دریافت گسترده اخطارها ارایه نکرد.

بیش از ۵۰ هزار نفر در زمین‌لرزه ماه فوریه ترکیه جان خود را از دست دادند.

پس از بروز نخستین لرزش عظیم ۷.۸ در ساعات اولیه صبح، لرزه بزرگ دیگری حوالی وقت ناهار مناطق پیرامونی را تکان داد.

بی‌بی‌سی توانست شمار محدودی از کاربران را پیدا کند که برای این لرزه دوم اخطارهایی دریافت کرده بودند

این سامانه چطور کار می‌کند

سامانه اخطار زمین‌لرزه اندروید گوگل در ژوئن سال ۲۰۲۱ در ترکیه راه‌اندازی شد.

این سامانه در چندین کشور در سراسر جهان عملیاتی شده است. شرکت گوگل توانایی ارسال اخطار زمین‌لرزه را بخشی «اساسی» از خدمات اندرویدی خود می‌داند.

این سامانه از شبکه عظیم تلفن‌های اندرویدی استفاده می‌کند. تلفن‌های هوشمند دارای سرعت‌سنج‌های بسیار خُردی هستند که می‌توانند لرزش را شناسایی کنند.

وقتی که تلفن‌های بسیاری در آن واحد به لرزه در آیند گوگل می‌تواند مرکز لرزش را شناسایی کند و قدرت زمین‌لرزه را تخمین بزند. گوگل برای نحوه کار کردن این سامانه، راهنمایی ساخته است.

وقتی زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۴.۵ یا بیشتر شناسایی شود، سامانه اندروید می‌تواند اخطار را ارسال کند.

آقای برمن می‌گوید: «این اخطار شباهتی به هیچ نوع اخطاری که قبلاً روی تلفن‌تان دیده‌اید ندارد. کل صفحه تلفن شما را در اختیار می‌گیرد.»

اخطار مزبور می‌گوید: «بنشینید، پناه بگیرید، نگه دارید» و با هشداری با صدای بلند همراه است.

این اخطار باید به طور خودکار حالت «مزاحم نشوید» کاربر را از کار بیندازد در نتیجه لازم نیست آن را روشن کنید.

آقای برمن می‌گوید: «تلفن شما در هر حالتی باشد، این اخطار را باید دریافت کنید.»

گوگل مدعی است که این سامانه با موفقیت این اخطارها را روز ۶ فوریه برای میلیون‌ها نفر فرستاده است.

آقای برمن توضیح می‌دهد که میزان اخطاری که مردم از گوگل باید دریافت کرده باشند بستگی دارد به اینکه چقدر از زلزله دور بوده باشند. پیامی که از طریق اینترنت حرکت می‌کند می‌تواند بسیار سریع‌تر از امواج زمین‌لرزه از طریق زمین حرکت کند.

او می‌گوید: «گاهی اوقات [این اخطار» ممکن است یک ثانیه یا در کسری از ثانیه باشد و گاهی اوقات ممکن است ۲۰ یا ۳۰ ثانیه و گاهی ممکن است ۵۰ یا ۶۰ ثانیه باشد.»

به رغم گزارش‌های گسترده از سراسر منطقه زلزله‌زده در ساعت‌ها، روزها و هفته‌های پس از زمین‌لرزه، هیچ کس از دریافت اخطار به بی‌بی‌سی چیزی نگفته است.

در نتیجه به طور مشخص شروع به جست‌وجو برای کسانی کردیم که اخطار را دریافت کرده بودند.

تیم ما به آدانا، اسکندرون و عثمانیه یعنی شهرهایی با فاصله بین ۷۰ تا ۱۵۰ کیلومتری مرکز زمین‌لرزه سفر کردند.

با صدها نفر از دارندگان تلفن‌های اندرویدی صحبت کردیم.

ما توانستیم شمار اندکی از افرادی را پیدا کنیم که اخطار را برای دومین زمین‌لرزه دریافت کرده بودند ولی هیچ کس را پیدا نکردیم که قبل از زمین‌لرزه اول که قوی‌ترین لرزه بود، اخطاری دریافت کرده باشد.

در اسکندرون، با علیجان صحبت کردیم که مادربزرگش را در فرو ریختن یک بیمارستان از دست داده بود. او می‌گوید که قبلا این اخطار را گرفته بود ولی این بار اخطاری نگرفته بود.

ما گزارش‌های خود را از منطقه زلزله‌زده را در اختیار آقای برمن از گوگل قرار دادیم.

او گفت: «با توجه به تأثیر عظیم واقعه اول، ممکن است ارسال اخطار به آهستگی در پس‌زمینه رخ داده باشد، و کاربران توجه‌شان جلب خیلی چیزهای دیگر بوده باشد. بالاخره،‌ فکر می‌کنم که احتمالاً این بهترین توضیح باشد.»

اما افرادی که ما به آنها صحبت کردیم اصرار داشتند که هیچ اخطاری دریافت نکرده‌اند.

فوندا که از زمان وقوع زلزله در چادر زندگی می‌کند می‌گوید که ۲۵ نفر از اعضای خانواده‌اش را از دست داده است.

او می‌گوید: «ما همین‌جور آدم‌ها را توی چاله ریختیم. شوهر خواهرم و خواهرزاده‌ام در آغوش همدیگر به خاک سپرده شدند.»

او تلفن اندروید دارد ولی به ما گفت که «مطمئن» است که اخطاری دریافت نکرده است.

سکوت در رسانه‌های اجتماعی

پس از وقوع زمین‌لرزه انتظار دارید مردم در رسانه‌های اجتماعی مطلبی منتشر کنند که اخطاری دریافت کرده‌اند. از زمان آغاز به کارِ این سامانه گوگل، این در کشورهای دیگری که زمین‌لرزه در آن‌ها رخ داده‌ است رایج بوده است.

آقای برمن می‌گوید: «یکی از چند منبع نظرخواهی که ما داریم این است که بتوانیم سراغ رسانه‌های اجتماعی برویم.»

و در عین حال بعد از نخستین زمین‌لرزه ترکیه، رسانه‌های اجتماعی به طرز غریبی ساکت بودند - و آقای برمن این را قبول دارد.

او می‌گوید: «من جواب قانع‌کننده‌ای ندارم که چرا واکنش بیشتری نسبت به این واقعه خاص در رسانه‌های اجتماعی ندیده‌ایم.»

بی‌بی‌سی خواستار داده‌هایی شد که نشان بدهد مردم پیام مزبور را دریافت کرده‌اند. تنها سند و مدرکی که گوگل در اختیار ما قرار داد، فایل پی‌دی‌افی بود شامل ۱۳ مطلب در رسانه‌های اجتماعی که گوگل از صحبت مردم درباره دریافت اخطار در آن روز پیدا کرده بود.

در نتیجه سراغ نويسندگان این مطالب رفتیم.

یکی از این افراد رضوان گونتورک بود که نوشته بود در شهر آدانا اخطاری دریافت کرده است. اما بعد از صحبت با بی‌بی‌سی، او روشن کرد که این اخطار را برای زمین‌لرزه دوم دریافت کرده است. او تأیید کرد که اخطاری برای زمین‌لرزه اول دریافت نکرده است.

در واقع، فقط یکی از مطالب رسانه‌های اجتماعی اشاره به دریافت اخطاری درباره زمین‌لرزه اول دارد که گزارشی مبسوط از آن ارایه می‌دهد. بی‌بی‌سی با نويسنده مطلب صحبت کرده است ولی نویسنده اسم واقعی خود را ارایه نمی‌کند.

نويسنده می‌گوید که معتقد است اخطار اول را دریافت کرده است ولی نمی‌تواند از حافظه خود از وقایع آن لحظه مطمئن باشد.

گوگل می‌گوید که نظرهایی از نظرسنجی کاربران دریافت کرده است که می‌گوید سامانه کار کرده است. اما این اطلاعات را در اختیار ما قرار نداد.

پروفسور توبین به بی‌بی‌سی گفت که سامانه گوگل کمابیش تازه است و می‌تواند مفید باشد ولی مهم است که شرکت درباره‌اش شفاف باشد.

او می‌گوید: «وقتی دارید مطلبی ضروری درباره ایمنی زندگی یا ایمنی عمومی را ارایه می‌کنید مسئولیت دارید که درباره نحوه عملکرد آن و کارآیی آن شفاف باشید.»

«ما درباره حکایت 'اوه، این‌جا و آن‌جا دیده شد' صحبت نمی‌کنیم. اینها قرار است سامانه‌های اخطار عمومی و همگانی باشند. تمام نکته این است.»

متخصص زمین‌لرزه ترکیه، پروفسور سوکرو ارسوی به بی‌بی‌سی گفت که همسرش در منطقه زلزله‌زده بوده است. او یک تلفن اندروید دارد ولی اخطاری دریافت نکرد.

او می‌گوید که با هیچ کس که اخطار را دریافت کرده باشد صحبت نکرده است.

او می‌گوید: «اگر سامانه اخطار گوگل کار کرده بود شاید بسیار مفید واقع می‌شد.»

«اما این که این سامانه در زمین‌لرزه مهمی مثل این کار نکرده است این پرسش را به وجود می‌آورد: اگر این سامانه‌ای مفید است، چرا نتوانستیم در این زمین‌لرزه بزرگ که یکی از بزرگ‌ترین زمین‌لرزه‌های صد سال گذشته بوده است، از آن بهره ببریم؟»

آقای برمن در بیانیه‌ای که پس از مصاحبه به بی‌بی‌سی داده است می‌گوید: «در جریان وقوع یک زمین‌لرزه ویرانگر، عوامل متعددی می‌تواند بر دریافت یک اخطار اضافی، توجه به آن و عمل کردن به آن اثر بگذارد - از جمله خصوصیات مشخص زمین‌لرزه و موجود بودن اتصال اینترنت.»