افزایش تنوع‌زیستی جنگل‌های هیرکانی تحت حفاظت دانشگاه تربیت‌مدرس به روایت تصویر

یک هزار و ۸۱۷ هکتار از جنگل‌ هیرکانی به مدت ۲۰ سال تحت حفاظت محققان دانشگاه تربیت مدرس قرار گرفته است که به گفته آنها با تمهیدات حفاظتی علمی، نه تنها توانسته‌اند نسبت به حفظ تنوع زیستی این منطقه اقدام کنند، بلکه موفق به شناسایی برخی از گونه‌های گیاهی در این منطقه نیز شده‌اند.

به گزارش ایسنا، جنگل‌های هیرکانی توده‌های جنگلی منحصر به فردی را تشکیل می‌دهند که ۸۵۰ کیلومتر در امتداد سواحل جنوبی دریای خزر امتداد دارند. تاریخچه این جنگل‌های پهن برگ به ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال قبل باز می‌گردد که بیشتر سطح آن پوشیده از پوشش گیاهی بوده است.

این مناطق جنگلی باستانی در طول یخبندان‌های کواترنر عقب‌نشینی کردند و سپس با ملایم‌تر شدن آب و هوا دوباره گسترش یافتند. تنوع زیستی این منطقه قابل توجه است؛ ۴۴ درصد از گیاهان آوندی شناخته شده در ایران در منطقه هیرکانی یافت می‌شود، در حالی که این جنگل‌ها تنها ۷ درصد از سطح کشور را پوشش می‌دهند.

تا به امروز، ۱۸۰ گونه پرنده و ۵۸ گونه پستاندار، از جمله پلنگ ایرانی برای این جنگل‌ها ثبت شده است.

تنوع زیستی فلوریستیک منطقه هیرکانی با بیش از ۳۲۰۰ گیاه آوندی ثبت شده در سطح جهانی قابل توجه است. میزبانی بسیاری از گونه‌های کهن باقیمانده، در خطر انقراض و اندمیک به همراه قطع ارتباط از سایر جنگل‌های دنیا، بر اهمیت زیستگاهی و اکولوژیکی آن دو چندان افزوده است. تقریباً حدود ۲۸۰ گونه گیاهی اندمیک و ساب-اندمیک در جنگل‌های هیرکانی حضور دارند.

مدیریت جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس از سال ۱۳۸۲ در قالب طرح جنگلداری ۱۰ ساله به دانشگاه تربیت مدرس واگذار و در سال ۱۳۹۲ نیز مجدد مدیریت آن به مدت ۱۰ سال دوم تمدید شد. این منطقه با مساحت ۱۸۱۷ هکتار، دارای ۲۴ قطعه (پارسل) مدیریتی است که از ارتفاع حدود ۱۵۰ متر از سطح دریا شروع می‌شود و تا ارتفاع ۱۷۰۰ متر امتداد دارد و از گونه‌های درختی اصلی آن می‌توان به راش، ممرز و انجیلی اشاره کرد.

دکتر حامد یوسف‌زاده، دانشیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت مدرس و مدیر جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با ایسنا، با تاکید بر اینکه با اقدامات حمایتی اجرایی شده در این منطقه، شاهد غنی شدن حیات وحش هستیم، افزود: با نصب دوربین‌های تله‌ای توانستیم در این منطقه رکوردهایی از حیواناتی چون "پلنگ"، "گراز"، "شوکا" و "خرس" به ثبت برسانیم.

یوسف‌زاده با بیان اینکه داده‌های به دست آمده از دوربین‌های تله‌ای حکایت از غنی شدن حیات وحش جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس دارد، اضافه کرد: در طی پروژه بررسی وضعیت گونه‌های شاخص حیات وحش جنگل تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس، با استفاده از ابزارهای نوین پایش حیات وحش و همکاری مدیریت و قرق‌بان‌های این محدوده، از یک پلنگ بالغ تصویربرداری شد.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، خاطر نشان کرد: تیم تحقیقاتی این دانشگاه با اجرای روش‌های علمی توانستند وسعت و زادآوری برخی از گونه‌های گیاهی را در این جنگل تحقیقاتی تقویت کنند.

یوسف‌زاده از شناسایی رویشگاه جدید سوسن چلچراغ خبر داد و یادآور شد: منطقه "دو هزار" تنکابن با دارا بودن رودخانه پرآب، چشمه‌های انبوه و جنگل انبوه در دل صخره‌ها و مناطق کوهستانی پر شیب، مأمن بسیاری از گونه‌های گیاهی دارویی به‌ویژه در ارتفاعات است که متاسفانه مطالعات چندانی در مورد تنوع گیاهی و وضعیت رویشگاهی آنها گزارش نشده است.

تنوع زیستی به روایت تصویر