آئین نخل گردانی در شاهرود برگزار شد/ سوگواری برای سالار شهیدان

به گزارش خبرنگار مهر، آئین معنوی نخل گردانی با حضور مردم متدین و خداجوی شهرستان شاهرود و هیئت‌های مذهبی بعد از ظهر شنبه در مسیر مسجد نخل تا پارک شهدای محراب برگزار شد و مردم عاشق اهل بیت (ع) و ساحت مقدس امام حسین (ع) بر سر و سینه زدند.

مراسم معنوی نخل گردانی در واقع یک عزاداری نمادین از برداشتن تابوت شهدای دشت کربلا و به خصوص امام حسین (ع) بر سر دستان مردم است که همه ساله با خیل عظیم عاشقان حسینی همراه می‌شود این مراسم با حضور پرشور مردم امسال هم برگزار شد.

عزاداری مردم شاهرود در زیر یک پرچم

یک پیرغلام حسینی درباره این مراسم می‌گوید: این آئین قدمتی چندین ساله دارد و به این دلیل بعد از ظهر یازدهم محرم برگزار می‌شود که نخل گردانی در تمام نقاط شهرستان شاهرود از جمله مجن، بسطام، باغزندان و رویان و… در روز دهم به اتمام برسد و سپس نخل شاهرود به مثابه پایان عزاداری دهه اول ماه محرم، نوعی حسن ختام به شمار بیاید و همه بتوانند در آن حضور پیدا کنند.

حاج حسن نظری که در گفتگو با خبرنگار مهر، صحبت می‌کرد، می‌افزاید: نخل شاهرود دارای چند چوب موازی به حالت‌های افقی است که از دیرباز هر چوب برای یک هیئت بوده است در واقع هیئت‌ها از سراسر شهر می‌آیند مثلاً هیئت عزاداران باغزندان یا مسجد غربا، تکیه بازار و… بر سر چوب‌های خودشان می‌روند، آن را بلند می‌کنند و در نهایت عزاداری مراسم نخل شاهرود برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه نخل قدیم شاهرود بعد از سال‌ها به خاطر فرسودگی و خطر سقوط، به نوعی بازنشسته و در مزار قدیم شاهرود گذارده شد تا مورد احترام مردم باشد و نخل جدید جایگزین آن شد از زمانی که نخل جدید جایگزین شد، مقداری مراسم نخل گردانی هم نظم بهتری گرفت.

تشییع نمادین شهدا

این پیرغلام با بیان اینکه این مراسم به نوعی نماد تشییع پیکر شهیدان کربلا به خصوص امام حسین (ع) است، تاکید کرد: نخل شاهرود بزرگترین و سنگین‌ترین نخل استان سمنان است که بیش از دو تن وزن دارد.

نظری با بیان اینکه مراسم نخل شاهرود با حضور همه دسته‌ها و هیئت‌های عزاداری برگزار می‌شود، ابراز کرد: مردم به این مراسم خیلی اهمیت می‌دهند چرا که به نوعی آخرین مراسم رسمی عزاداری دهه اول محسوب می‌شود و عزاداری دهه اول ماه محرم با این مراسم به اتمام می‌رسد و از همین امشب مراسم روضه خوانی و سوگواری دهه دوم شب‌ها در مساجد و صبح‌های خیلی زود حدود پنج صبح در برخی منازل و تکیه‌ها ادامه پیدا می‌کند.

وی با بیان اینکه روضه‌های زنانه نیز از امروز برای دهه دوم ماه محرم آغاز شده است، افزود: نخل گردانی به نوعی اوج و حسن ختام برنامه عزاداری دهه اول است و به همین واسطه بسیار مورد احترام مردم است تا جایی که حتی یک عرق و غیرت خاصی هم بر روی این مراسم دارند برای مثال در سال‌های قبل بعضاً این مراسم قرار بود دستخوش تغییراتی هم شود اما مردم نگذاشتند.

نخل ۳ قرن قدمت دارد

نخل را در کوچه مسجد نخل می‌گذارند و در تمام طول سال آنجا است تا محرم به محرم آن را تزئین کنند یک پیرغلام دیگر درباره نخل و تزئین آن هم می‌گوید: یک خانواده شاهرودی در واقع نخل داری می‌کنند به عبارت دیگر چون در همان محل نخل زندگی می‌کنند به نوعی وظیفه نگهداری نخل را دارند و پارچه‌های سیاه و سبز و آئینه کاری‌های نخل و… در مسجد نخل و مجاور منزل این خانواده متدین شاهرودی که عهده دار این امر هستند نگهداری می‌شود تا با آن نخل تزئین شود.

محمد فرهادی با بیان اینکه تزئین نخل هم سنت و شیوه‌ای دارد یعنی این طور نیست که شما از راه برسید و پارچه را بگیرید و بخواهید به نخل ببندید این نخل با یک اصول خاصی تزئین می‌شود و هر چیزی باید سر جای خودش باشد اگر حمایل ها یک سانتی متر جابجا بسته شود تا شل بسته شوند کسی که نخل را فرمان می‌دهد از بالا سقوط می‌کند، ابراز کرد: خود مراسم تزئین نخل که مراسم معنوی است مانند طوق بندان، آداب خاصی دارد.

وی قدمت نخل گردانی را سه قرن می‌داند و می‌گوید: نخل گردانی‌ها از اولین مراسمی بودند که به صورت جمعی در شهری مانند شاهرود و حتی یزد و… رواج گسترده‌ای پیدا کردند یعنی در واقع مراسم دیگری که می‌بینیم احتمالاً همگی بعد از این مراسم نخل پدید آمده‌اند و لذا نخل گردانی از اهمیت بسیاری برخوردار است و اینکه چرا به آن نخل می‌گویند احتمالاً برای آن باشد که اعراب تابوت‌هایی این چنینی را از چوب نخل می‌ساختند.

سینه زنان می‌رسند

دسته‌های عزاداری می‌رسند بید آبادی‌ها امروز در واقع میزبان هستند و عزاداری را به اوج می‌رسانند طوق ها می‌آید و هیئت‌ها به دو گروه می‌شوند کسانی که قرار است زیر نخل باشند و گروهی که باید سینه زنان نخل را مشایعت کنند.

یکی از زیبایی‌های نخل این است که اینجا همه هیئت‌های عزاداری که در یک دهه اول محرم جداگانه عزاداری کردند، گرد هم می‌آیند و یک صدا بر زیر یک بیرق و در یک مراسم به عزاداری می‌پردازند و این رکن اصلی نخل یعنی وحدت را می‌رساند.

نخل باز می‌گردد

در سال‌های نخل همواره سخنران هم داشته است. سخنرانانی که از فرصت استفاده می‌کنند و درباره اهداف قیام امام حسین (ع) صحبت می‌کنند نوحه آل ابا دیگر بخش جذاب مراسم نخل شاهرود است نوحه‌ای سنتی که در مراسم نخل خوانده می‌شود و بسیار هم مورد علاقه مردم شاهرود است نوحه‌ای که خودش می‌تواند ثبت میراث فرهنگی باشد.

نخل وقتی به مکان عزاداری مردم می‌رسد برنامه آغاز می‌شود هیئت‌ها سینه گرد می‌زنند و باز باید نخل را به جای خودش بازگرداند این بار هم عزاداران دست به کار می‌شوند و مردم یک صدا غریبم یا حسین (ع) مظلومم یا حسین (ع) سرمی دهند تا نخل دوباره به کوچه مسجد نخل بازگردد و در مکان همیشگی اش باشد تا محرم سال آتی دوباره به سراغش بیایند.

نخل شاهرود چه در مقیاس جمعیت و چه در مقیاس وسعت و عظمت و حتی قدمت یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین برنامه‌های عزاداری دهه اول ماه محرم در استان سمنان به شمار می‌آید مراسمی که پیر و جوان، زن و مرد شهری و روستایی کوچک و بزرگ در آن یک صدا امام حسین (ع) را صدا می‌زنند.