برگزاری نشست بین‌المللی «بررسی ابعاد فقهی و حقوقی اهانت به قرآن کریم از منظر حقوق بین‌الملل»

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کریم نجفی‌برزگر، دبیرکل شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام در این رویداد با بیان اینکه در اسناد، قوانین و کنوانسیون‌های بین‌المللی مورد پذیرش کشور‌های دنیا، اهانت به ادیان نهی شده است، گفت: پیشینه سیاه برخی کشور‌های اروپایی در اصرار ورزیدن به حمایت از اهانت به اسلام عزیز و قرآن کریم که با اسم رمز آزادی بیان صورت می‌گیرد، یک اقدام عملی، اثرگذار و هماهنگ از سوی کشور‌های اسلامی در مقابله با اهانت به قرآن کریم به عنوان کتاب مسلمانان جهان را بیش از پیش ضروری ساخته است، لذا وظیفه ما ایجاب می‌کند تا در عرصه بین‌المللی وظیفه جهاد تبیین را انجام دهیم.

وی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در محکومیت اهانت به ساحت مقدس قرآن کریم، تاکید کرد: غرب و تمامی عوامل صهیونیستی پشت این اقدام شنیع بار‌ها از مسلمانان سیلی خورده اند، لیکن تنظیم تحریم‌های بازدارنده از جمله تحریم ارتباطات علمی و دانشگاهی با آن‌ها یکی از ماموریت‎‌ها و رسالت‌های سازمان‌های بین‌المللی و ملی کشور‌های اسلامی است.

علی کریمی‌مرید معاون راهبردی اجرایی و رئیس دبیرخانه دائمی شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام نیز در این رویداد با بیان اینکه در قوانین موضوعه بسیاری از کشور‌ها اهانت به عقاید جرم‌انگاری شده است لیکن به دلیل نگاه اسلام‌ستیزانه، نهاد قانونی این دولت‌ها در برابر اهانت به دین اسلام سکوت پیشه می‌کند، گفت: دنیا به سوی دگرگونی و جهان بینی جدید در حرکت است، آن زمان که یک مجموعه علمی همانند کالج همپشایر آمریکا نتایج پژوهش درباره اعجاز علمی قرآن کریم را منتشر می‌کند و می‌گویند ۱۴۰۰ سال پیش حضرت محمد (ص) در آیه ۱۲۵ سوره انعام از سختی صعود به جو که ناشی از فقدان اکسیژن در خارج از جو زمین و در آیه ۸۸ سوره نمل از حرکت انتقالی زمین سخن گفته که غربی‌ها در سده‌های اخیر به آن پی برده‌اند، زنگ خطر برای استکبار به صدا در می‌آید، زیرا آن‌ها نمی‌خواهد که مردم از این آگاهی بهره‌مند شوند.

وی با بیان اینکه جهل یکی از عوامل توهین به مقدسات اسلام است، افزود: دنیا تشنه آگاهی است، اما جریان استکبار تلاش می‌کند جهل را گسترش دهد بنابراین با ترکیب دشمنی و جهل به فرد جاهل مجوز سوزاندن قرآن را می‌دهد تا کسی آگاه نشود.

کریمی‌مرید با بیان اینکه قرآن تنها یک کتاب آسمانی نیست، بلکه یک کتاب علمی و آگاهی‌بخش نیز هست، تصریح کرد: سازمان همکاری اسلامی و کمیته‌های آن رسالت آگاهی بخشی نسبت به باطن قرآن را بر عهده دارند.

معاون شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام، آگاهی‌بخشی و آگاهی‌پذیری را از حقوق انسانی بر شمرد که اسلام به آن توصیه کرده است و با اشاره به نقش ویژه سازمان‌های بین‌المللی در آگاهی بخشی افزود: نیاز به اقدامات ایجابی در این عرصه مشهود است و پیاده‌سازی رسالت قرآن کریم در کشور‌های اسلامی و کشور‌های دارای جمعیت مسلمان توسط سازمان همکاری اسلامی یکی از کار‌هایی است که باید در این راستا صورت گیرد.

کریمی‌مرید همچنین ضمن اعلام آمادگی شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام در راستای همکاری با سایر سازمان‌های اسلامی، با بیان اینکه عصر حاضر، عصر هوش مصنوعی و رسانه است، ادامه داد: در زمانه سلطه فرهنگی و اطلاعاتی رسانه‌ها، باید سازمان‌های مردم‌نهاد و بین‌المللی جهان اسلام را متقاعد به ساختارپذیری برای معرفی قرآن کریم و دین اسلام کرد، زیرا با فعالیت جمعی در چهارچوب یک ساختار، می‌توان با تعریف مبانی علمی عدالت‌طلبانه و صلح‌جویانه، رسالت‌ها و مبانی فرهنگی دین اسلام را اجرایی کرد.

احمد مؤمنی‌راد، استاد حقوق دانشگاه تهران و مدیر گروه علوم انسانی مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها نیز در این رویداد با بیان اینکه اهانت به قرآن هم از منظر فقهی و هم از منظر حقوق بشر بین‌المللی قابل بحث و بررسی است، گفت: در اسناد بین‌المللی هر جا موضوع آزادی بیان و عقیده بیان شده، در کنار آن به محدودیت‌های این امر نیز اشاره شده است و در واقع آزادی بیان و عقیده و ابراز آن آزاد است، اما این آزادی، مطلق نیست و محدودیت و استثنا دارد و امروز در دنیا برپایه همین اصل کسی حق ندارد درباره نژادپرستی و حمایت از آن سخن بگوید و در صورت این اقدام مورد تعقیب و مجازات قرار می‌گیرد.

استاد حقوق دانشگاه تهران بیان کرد: در منشور ملل متحد و اعلامیه جهانی حقوق بشر ۱۹۴۸ به موضوع آزادی پرداخته شده و آمده مردم آزاد هستند و این یک حق انسانی است، اما در ادامه اعلام می‌کند این آزادی مطلق نیست و همراه با محدودیت‌هایی است.

وی با بیان اینکه براساس اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق حقوق سیاسی و مدنی آزادی بیان و عقیده در چارچوب مؤلفه‌های مورد نیاز جوامع انسانی است که آن هم حفظ اخلاق عمومی، نظم عمومی و رعایت حقوق دیگران است و اعمال هر حق باید با ملاحظه این مسائل انجام بگیرد، یادآور شد: در واقع حق آزادی بیان و عقیده نباید سلامت، اخلاق و نظم عمومی را به هم بزند و حقو و حیثیت دیگران را تهدید کند.

مؤمنی‌راد تأکید کرد: نکته مهم این است که بسیاری از دولت‌های اروپایی توهین به مقدسات را جرم‌انگاری کرده‌اند و فرد هتاک باید مورد تعقیب و مجازات قرار بگیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: مجمع عمومی سازمان ملل نیز در برخی قطعنامه‌های خود به مسئله توهین به مقدسات ورود پیدا کرده و نگرانی خود را نسبت به حملات توهین‌آمیز به ادیان اعلام کرده، به ویژه در زمانی که این حملات با حمایت دولت‌ها انجام شود.

مؤمنی‌راد یادآور شد: حق آزادی بیان و عقیده یک حق الهی است و دراسناد متعدد حقوق بشری بین‌المللی به این حق تصریح شده، اما آن را دارای محدودیت و استثنا دانسته که از جمله این استثنا‌ها حفظ اخلاق، نظم و امنیت عمومی است و توهین به مقدسات مصداق بر هم زدن این موارد است.

نصرالله ابراهیمی استاد حقوق دانشگاه تهران و مشاور حقوقی شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام نیز در این نشست با بیان اینکه هتک حرمت یکی از موضوعاتی است که در قانون و کنوانسیون بین المللی همواره مطرح بوده است، اما غربی‌ها به دلیل نگاه اسلام ستیزانه خود اجازه اعمال این قوانین را نسبت اسلام نمی‌دهند، گفت: باید با بهره‌گیری از ظرفیت‌های حقوق بین‌الملل و وکلای بین‌المللی، با اهانت به مقدسات اسلامی فعالانه برخورد کرد.

وی در ادامه با عنوان اینکه غربی‌ها خود را پشت آزادی بیان پنهان کرده‌اند، اما آزادی مطلق نیست و حقوق انسانی باید مدنظر قرار گیرد، افزود: اهانت به قرآن کریم، اهانت به پروردگار و مقدسات میلیارد‌ها مسلمان است و سبب ایجاد تنفر می‌کند.

این حقوقدان بین‌المللی ادامه داد: قوانین در این موضوع به اندازه کافی وجود دارد، اما در برخی از نکات شاید نیاز به نگارش آیین‌نامه داشته باشیم.

ابراهیمی افزود: به تازگی قطعنامه‌ای به ابتکار کشور پاکستان نگارش درآمده است که کشور‌های غربی با آن مخالفت کرده‌اند، اما در نهایت با رای بسیاری کشور‌ها به تصویب رسیده است، بنابراین ضروری است که حقوق‌دانان در کشور‌های اسلامی و کشور‌های مقصد وارد عمل شوند تا براساس قوانین داخلی کشور‌ها و قوانین بین‌المللی با اقدامات اهانت‌آمیز برخورد شود.

وی با بیان اینکه در قانون بین‌المللی به صراحت به لزوم احترام به ادیان و جوامع و پرهیز از اقدامات تنفرآمیز تاکید شده است، یادآور شد: قطعنامه‌های مجمع عمومی و اسناد بالادستی سازمان ملل متحد، بر مسئولیت این سازمان اشاره شده است، زیرا اهانت به ادیان و مقدسات سبب جریحه‌دار شدن احساسات و عواطف عمومی می‌شود.

علیرضا مظلوم رهنی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و مدیر گروه حقوق خصوصی مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها، نیز در این رویداد با اشاره به جرم‌انگاری توهین به مقدسات دینی در بیش از یکصد کشور جهان گفت: این جرم در مجموعه این کشور‌ها مجازات‌هایی از اعدام تا حبس و جزای نقدی دارد.

مظلوم با اشاره به تعبیر آرایش جنگی از سوی رهبر انقلاب اسلامی در پیام محکومیت اهانت قرآن‌سوزی گفت: آنچه الان دشمن هدف‌گذاری کرده، جنگ نرم است و یکی از ابعاد آن، جنگ حقوقی است که در این راستا این فرد را برای توهین به قرآن اجیر کرده‌اند و اعلامیه وزارت اطلاعات نشان داد که این فرد وابسته به رژیم صهیونیستی است و با مجوز دولت سوئد این جسارت را انجام داد.

وی ابراز کرد: در ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی کشورمان هرگونه توهین به مقدسات اسلامی جرم‌انگاری شده که اگر مشمول سب النبی نباشد، مجازات حبس دارد. همچنین در قوانین داخلی عراق نیز توهین به مقدسات دینی جرم‌انگاری شده و با وجود اینکه این جرم در خاک کشور سوئد و دانمارک انجام شده، اما برخی کشور‌ها مانند ایران و عراق با به رسمیت شناختن اصل صلاحیت جهانی می‌توانند به این جرم رسیدگی کنند. بر همین مبنا نیز دولت عراق تقاضای استرداد این فرد را به دولت سوئد ارائه داده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: قانون اساسی سوئد نیز دارای چهار بخش است که یک بخش آن مربوط به آزادی بیان است. در قانون اساسی این کشور حقوق اساسی، دو دوسته مطلق و مشروط هستند. حقوق مطلق تحت هیچ شرایطی مقید و محدود نمی‌شوند در حالی که حقوق اساسی مشروط مانند آزادی بیان و آزادی تجمعات و تظاهرات دارای محدودیت هستند.

وی اظهار کرد: براساس اصل ۱۲ قانون اساسی سوئد این نوع آزادی‌ها مشمول محدودیت می‌شوند و لذا به لحظ نص قانون اساسی سوئد این محدودیت‌ها وجود دارد، اما متأسفانه به دلیل نگاه سیاسی کشور‌های اروپایی نسبت به برخورد با اهانت به مقدسات دینی اعمال تبعیض می‌شود.

مظلوم در ادامه به توطئه حقوقی و قانونی صهیونیست‌ها اشاره کرد و گفت: فکر جهانی صهیونیسم به نحوی در حال اعمال است که به سمت جرم‌زدایی از توهین به مقدسات دینی در حال حرکت هستیم. برای نمونه در دانمارک تا سال ۲۰۱۷ توهین به مقدسات با مجازات حبس و جزای نقدی روبرو می‌شد، اما از این سال به بعد از توهین به مقدسات جرم‌زدایی شد.

وی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران و عراق با به رسمیت شناختن اصل صلاحیت جهانی می‌توانند براساس قوانین داخلی خود این فرد را محاکمه کنند، همچنین ظرفیت‌های زیادی در جهان اسلام وجود دارد که با همگرایی و وحدت دولت‌های اسلامی می‌توان از این ظرفیت‌ها استفاده کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در پایان بیان کرد: در جنگ حقوقی باید از حالت انفعالی و پدافندی خارج شده و آرایش تهاجمی و آفندی بگیریم و از همه ظرفیت‌های قانونی در کشور‌های اسلامی و اسناد حقوقی بین‌المللی استفاده کنیم.

علی خمیس العلوی، رئیس انجمن مالکیت فکری عمان طی سخنانی در این نشست اظهار کرد: سوزاندن قرآن از سوی صهیونیسم جهانی پشتیبانی می‌شود و این اقدامات زشت و ناشایست، اهداف خاص خود را دارد و عاملان آن می‌خواهند واکنش و رفتار کشور‌های اسلامی و ملت‌های مسلمان را در برابر آن ببینند.

وی با بیان این‌که فقط با منطق قدرت باید پاسخ این دشمنان را داد، افزود: قرآن، کتاب بیش از دو میلیارد مسلمان است و باید پاسخ قوی و قدرتمندانه از سوی مسلمانان به این اقدام ضد دینی صورت گیرد.

العلوی تأکید کرد: وحدت امت اسلام نیز در این زمینه مهم است و امیدوارم امت اسلام بتواند با تدابیر درست از کتاب مقدس خود دفاع کند، امت اسلامی اکنون بیدار است و انشاءالله توطئه‌های دشمنان اسلام را ناکام خواهد گذاشت.

سید علی الفیاض، استاد دانشگاه امام کاظم (ع) بغداد نیز ضمن تشکر از جمهوری اسلامی ایران به دلیل برگزاری این نشست اظهار کرد: قرآن کریم نه تنها برای هدایت بشر نازل شده؛ بلکه بهترین کتاب آسمانی است که بر بهترین بنده‌اش یعنی پیامبر (ص) نازل و از تحریف و تغییر حفظ شد.

وی افزود: این کتاب عظمت و جایگاه خاصی در میان کتب آسمانی دارد و برای مسلمانان مقدس است، در قرآن کریم بر احترام به ادیان تأکید شده است.

هیثم الطاس، رئیس دانشکده حقوق دانشگاه دمشق سوریه نیز در این رویداد با بیان اینکه قرآن‌سوزی اقدامی تحریک برانگیز علیه مسلمانان است و به نژادپرستی و نفرت‌افکنی دامن می‌زند، گفت: این اقدام در قانون بین‌المللی، منع شده است و باید با آن مقابله کرد، همچنین این حرکت، مخالف آزادی بیان به شمار می‌آید.

عظمی زرین نازیه، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پنجاب در شهر لاهور پاکستان دیگر سخنران برنامه نیز گفت: کتب آسمانی جایگاه خاصی در میان ادیان دارند و عدم احترام به این کتب، در هیچ جا قابل قبول نیست.

وی افزود: مردم پاکستان در واکنش به قرآن‌سوزی در سوئد به خیابان‌ها آمدند و به هتک حرمت قرآن اعتراض کردند، عاملان این گونه اقدامات تلاش می‌کنند تا مسلمانان را اذیت کنند، در حالی که نمی‌دانند مردم جهان با این کارها، بیشتر مشتاق می‌شوند که بدانند قرآن چیست و این چیزی که سوزانده می‌شود، چه محتوایی دارد.

این استاد پاکستانی در ادامه به جایگاه انقلاب اسلامی در جهان پرداخت و گفت: انقلاب اسلامی، قرآن و اسلام را زنده کرد و انشاءالله ایران در حفظ انقلاب اسلامی، قرآن و سنت پاینده خواهد ماند.

محمد وحید بینش رییس دانشگاه خاتم النبیین افغانستان نیز در این رویداد با بیان اینکه احترام بر کتب آسمانی و ساحت مقدس پیامبران در قرآن کریم بار‌ها تذکر داده شده است، گفت: خشونت راه زندگی نیست، راه زندگی راه مسالمت جویی است و لازمه همزیستی مسالمت آمیز احترام به باور‌های دیگران است.

وی در ادامه با تبیین اینکه توهین کار انسان جاهل و دولت ناشی و نابخرد است، تصریح کرد: تروریست‌ها به نام آزادی و عدالت فعالیت می‌کنند، به نام آزادی نمی‌توان جنایت کرد و آزادی یعنی در یک فضای آرام حرف ادیان را بشنویم، بنابراین وظیفه داریم برای امن کردن جهان به اندازه خود تلاش کنیم.


براساس این گزارش، در پایان نشست بین‌المللی «بررسی ابعاد فقهی و حقوقی اهانت به قرآن کریم از منظر حقوق بین‌الملل» بیانیه مشترک شرکت‌کنندگان توسط حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمجتبی سجادی دبیر علمی نشست و رئیس بخش همکاری علمی و بین‌المللی حوزه عربی آفریقایی شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام به زبان عربی تهیه و قرائت گردید:

بسم الله الرحمن الرحیم

۱. یجبُ على العالم أن یعلمَ أن وحدةَ الأممِ الإسلامیةِ وتضامنَها وخلقَ جبهةٍ موحدةٍ لمواجهة الأعمالِ غیر المسؤولة للغربیین قد مارس مؤخرا ضغطا کبیرا على أمریکا والصهاینةِ وحلفائهم مثل الحکومةِ السویدیةِ وهی النقطةُ المحوریةُ للدفاعِ عن الإسلام ومحاربةِ الغطرسةِ الغربیة وممارستِها الإرهابَ ضد الدولِ الإسلامیة.

۲. إعلانُ التبرئةِ ورفضِ هذا العمل المشین وأمثالِه فإننا نعلن أنه یجب على جمیعِ دول العالمِ ومسلمی العالم التعاملُ وفق أحکام الدین الإسلامی مع کل من یتعرضُ لساحةِ الإسلام ویهین حرمةَ القرآنِ الکریم.

۳. نطالبُ النظامَ الدبلوماسی للجمهوریةِ الإسلامیة بالتعاملِ بحزمٍ مع الحکوماتِ التی تسمح بإهانةْ المقدساتِ ومن‌ها السوید والدانمارک بالتنسیقِ مع الدولِ الإسلامیة الأخرى.

۴. ندعو العلماءَ فی العالم الإسلامی أن یظهروا الرفضَ الشرعیَّ والقانونی لرجالِ الدولةِ السویدیین وأن یدفعوا الحکوماتِ الإسلامیةَ للتعاملِ مع حکومة السوید بما یلیق بفداحةِ الحدثِ فی المحافلِ الدولیةْ ومن خلال العلاقاتِ والتبادلِ التجاری.

۵. نعلن لقادة أمریکا والصهاینة ومراکزِ نشر الأفکارِ المغرضة أن إهانةَ قداسةِ کتابِ الله والمعتقداتِ الإسلامیة فی العالم لن یؤدی إلا إلى إثارةِ غضبِ المسلمین وخسائرَ یظل أثرُها على المدى الطویلِ ما یستدعی بالتأکیدِ إجراءاتٍ تصحیحیةً وحاسمةً.

۶. الأیادی الظاهرةُ والمخفیةُ لأعداءِ الإسلام تحاول تغییرَ الثقافةِ وإضعافَ المعتقداتِ القرآنیةِ للمجتمعِ الإسلامی وإن جو التحرر الفعلی والمتسللین انخرطوا فی مواجهةٍ ثقافیةٍ وصعّدوا الحرب ضد حجابِ المرأةِ المسلمةِ وعفتِها نطالب السلطاتِ فی الأنظمة الإسلامیة بالالتزامِ بواجب‌ها القرآنی والشرعی وتحییدِ المؤامرات التی تحاک ضد المسلمین.

فی النهایة، نشکر جمیعَ المسلمین والغیورین على دینِ الإسلام من علماءَ وحکماءَ ومؤثرین فی تبیانِ الحقیقةِ والدفاع عن دیننا الحنیف وقرآننا العظیم.