در اردوگاه «عین الحلوه» چه خبر است؟

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: تشدید رقابت داخلی میان گروه‌های فلسطینی موجب سو قصد به جان محمود خلیل و عبد فرهود از اعضای عصبه الانصار و الشباب المسلم و ترور ابو اشرف العرموشی از مسئولان ارشد جنبش فتح در اردوگاه آوارگان فلسطینی- سوری عین الحلوه در لبنان شده است. پس از این حادثه دولت خودگردان با انتشار بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن ترور مسئول ارشد خود، اعلام کرد تروریست‌ها از تمام «خطوط قرمز» عبور کردند.

با گسترش دامنه نبرد مسلحانه میان گروه‌های درگیر، احزاب و ارتش لبنان برای کنترل نزاع و اعلام آتش‌بس به صورت مستقیم ورود پیدا کردند. المیادین به نقل از منابع محلی، خبر از افزایش سطح خشونت‌ها و ترک اردوگاه از سوی ۶۰ درصد از ساکنان آن داده است. علاوه بر این نیروهای سازمان ملل نیز به صورت موقت عملیات کمک‌رسانی به ۵۰ هزار نفر آواره اردوگاه عین الحلوه را به حالت تعلیق درآوردند. پیش از بررسی تحولات جاری در جنوب لبنان باید ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که اردوگاه عین الحلوه کجاست و محل استقرار چه گروه‌ها و جریان‌هایی است؟

اردوگاه عین الحلوه کجاست؟

اردوگاه عین الحلوه بزرگ‌ترین محل تجمع آوارگان فلسطینی در لبنان است. این منطقه فلسطینی‌نشین در نزدیکی شهر ساحلی صیدا واقع شده است. قدمت تأسیس عین الحلوه به سال ۱۹۴۸ باز می‌گردد. به گزارش سازمان کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، تعداد فلسطینی‌های حاضر در عین الحلوه ۵۴ الی ۷۰ هزار نفر اعلام شده اما پس از آغاز بحران داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ تعداد پناهندگان این اردوگاه به رقم ۱۲۰ هزار افزایش یافته است. این موضوع سبب شده است تا عین الحلوه بدل به محلی برای حضور انواع عناصر وابسته به جریان‌های اسلام‌گرا، سلفی، ملی‌گرا و جریان نزدیک به فتح شود. با وجود قرار داشتن این اردوگاه در خاک لبنان اما ارتش ورود به این اردوگاه را ممنوع اعلام کرده و مسئولیت آن را به گروه‌های فلسطینی واگذار کرده است.

تاریخچه درگیری در عین الحلوه

این اردوگاه با وجود دور بودن از خاک سرزمین مادری اما همواره تحت حملات ارتش رژیم صهیونیستی قرار داشته است. ارتش رژیم در سال‌های ۱۹۷۴، ۱۹۸۲، ۱۹۸۵، ۱۹۸۶، ۱۹۸۷، ۱۹۸۸ به بهانه حضور مبارزان فلسطینی این اردوگاه را مورد حمله هوایی قرار داده است. در سال ۱۹۹۱ به دنبال توافق طایف ارتش لبنان و گروه‌های شبه‌نظامی وفادار وابسته به آن، با هدف خلع سلاح گروه‌های فلسطینی به مناطق جنوبی حمله کردند. این اردوگاه به دلیل محیط بسته، میزبانی از انواع گروه‌های فلسطینی- سوری و غیبت حضور امنیتی لبنان پتانسیل بدل شدن به نقطه کانون بحران در منطقه شامات را دارد. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۷ گروه‌های فلسطینی حاضر در اردوگاه قریب به یک هفته درگیر نبرد مسلحانه با عناصر داعش در عین الحلوه بودند. رقابت‌ها، اتحادها و اختلافات گروه‌هایی مانند فتح الاسلام، جبهه مردمی آزادی فلسطین، جند الشام، عصبه النور، حزب التحریر و عصبه النصار می‌تواند زمینه‌ساز انواع نزاع و جنگ داخلی در این منطقه باشد.

چه گروه‌هایی در عین الحلوه مشغول به فعالیت‌اند؟

نزاع جاری در عین الحلوه را می‌توان درگیری میان جریان فتح و گروه‌های سلفی مانند جند الشام و عصبه الانصار دانست. جندالشام سازمان سلفی فعال در اردوگاه عین الحلوه است که اکثر اعضای آن را عناصر لبنانی- فلسطینی تشکیل می‌دهند. پیش از تنش‌های اخیر نیز این گروه سابقه درگیری با سازمان فتح را در کارنامه خود داشته است.

عصبه الانصار در اوایل دهه نود میلادی توسط شیخ هشام شریدی در اردوگاه عین الحلوه تشکیل شد. هم‌اکنون رهبر این گروه ابوطارق السعدی و تعداد اعضای آن کمتر از ۲ هزار نفر است. عصبه الانصار هدف نهایی خود را تشکیل حکومت اسلامی در لبنان و دفاع از اهل سنت اعلام کرده است.

دامنه درگیری میان نیروهای فتح و گروه جند الشام از عین الحلوه تا محور حطین- درب السلیم گسترش یافته است. به گزارش المیادین طی تیراندازی اخیر میان نیروهای فتح و گروه‌های حاضر در منطقه «الصفصاف» و «البرکسات» قریب به ۱۰ نفر کشته و بیش از ۵۰ نفر زخمی شدند. براساس تصاویر منتشر شده در رسانه‌ها به نظر می‌رسد طرفین منازعه علاوه بر سلاح‌های سبک از انواع خمپاره، آرپی‌جی، بمب دستی و … علیه یکدیگر استفاده می‌کنند که این اقدام منجر به آسیب دیدن بسیاری از منازل و خودروهای عین الحلوه و اطراف کمپ شده است. به گزارش سی‌ان‌ان عربی در شامگاه دوشنبه میزان تبادل آتش به قدری زیاد بوده که منجر به آتش‌سوزی در مسجد زین العابدین شده است.

فرماندهی ارتش لبنان با صدور بیانیه‌ای ضمن اشاره به تشدید درگیری‌ها میان جندالشام و فتح در منطقه عین الحلوه، اعلام کرد که به دلیل برخورد تعدادی خمپاره به اطراف یکی از مراکز نظامی و ایستگاه‌های دیده‌بانی ارتش چندین سرباز مجروح شدند. این موضوع سبب شده است تا ارتش، برخی احزاب لبنانی، نمایندگان حزب‌الله و جنبش اَمل برای برقراری آتش‌بس در منطقه وارد عمل شوند. با وجود اعلام آتش‌بس اما متأسفانه هیچیک از طرفین به این توافق پایبند نبودند. برخی منابع لبنانی اعلام کردند که اگر حملات کور علیه مراکز ارتش ادامه پیدا کند احتمال ورود مستقیم قوای مسلح لبنان به اردوگاه و پایان دادن به نبرد مسلحانه افزایش خواهد یافت.

بهره سخن

لبنان دارای ۱۲ اردوگاه فلسطینی‌نشین است که جمعیتی ۴۰۰ هزار نفری را در خود جای داده است. قدمت این اردوگاه به آغاز تجاوز صهیونیست‌ها به سرزمین‌های اسلامی و اشغالی سرزمین فلسطین باز می‌گردد. با وجود توافق گروه‌های فلسطینی بر سر «دشمن مشترک» اما برخی اختلاف‌های داخلی و تصفیه حساب‌های خارجی می‌توانند نقطه آغاز جنگ داخلی و بحران در لبنان باشند. با وجود رایزنی سازمان یافته ارتش، احزاب لبنانی و بازیگران خارجی برای پایان درگیری و حفظ جان غیرنظامیان، اما هرگونه آتش‌بس اعلامی از سوی طرفین در وضعیت ناپایدار و شکننده قرار دارد.

سایه ناامنی و ترور در حالی بار دیگر به قلب مدیترانه بازگشته که تحرکات بین‌المللی- منطقه‌ای برای حل‌وفصل اختلافات سیاسی و انتخاب رئیس جمهور لبنان افزایش یافته است. برخی منابع لبنانی بر این اعتقادند که حوادث اردوگاه عین الحلوه توطئه جدید رژیم صهیونیستی برای روشن کردن آتش جنگ مذهبی و جلوگیری از شکل‌گیری توافق سیاسی میان احزاب و جریان‌های سیاسی فعال در لبنان است. شاید به همین دلیل نجیب میقاتی نخست‌وزیر لبنان از ارتش و سرویس امنیتی لبنان خواست تا وضعیت اردوگاه عین الحلوه را به نفع لبنان و فلسطینی‌ها تغییر دهند.