آیین «نوسال» در نیمه مرداد

آیین سنتی «نوسال» با «علی علی» نوعی مراسم شکرگزاری است که هر نیمه مردادماه در روستای تویه شهرستان دامغان برگزار می‌شود.

هانی رستگاران ـ پژوهشگر میراث ناملموس و فرهنگ عامه ـ درباره این آیین به ایسنا توضیح داد: با استناد به آنچه از بزرگان و کهنسالان نقل شده، این آیین یادگار دوران قبل از اسلام است که در گذشته همراه با جمع کردن غلات و میوه‌های فصلی مانند زردآلو و بادام و به شکرانه این نعمت‌ خداوند نیمه مردادماه را که به آن «نوسال» می‌گفتند، به جشن و پایکوبی می‌پرداختند. با این تفاوت که بعد از شیعه شدن مردم تویه، به احترام امام اول شیعیان نام حضرت علی (ع) را مدام در جشن تکرار می‌کنند تا موجب پربرکت شدن سفره‌هایشان شود، از این رو این آیین با نام «علی علی» نیز شناخته می‌شود.

او با بیان اینکه آیین «نوسال» یا «علی علی» جشن پایان برداشت محصولات است، گفت: این آیین هرساله نیمه مردادماه در روستای تویه برگزار می‌شود و در چهاردهمین روز مرداد تنورهای سنتی هیزمی روستا را روشن می‌کنند و نان‌های مختلفی مانند لواش، نان شیرینی سیرو، نان روغنی یا خشک نون و نان فتیر با محتویات مغز گردو و پیاز داغ را که گاهی با سبزی یا گیاهی شبیه زعفران به نام گل گاجینر (جوهر زعفران) تزیین شده، برای روز جشن می‌پزند.

رستگاران اضافه کرد: در روز جشن نیز  مردم از شهرهای مختلف کشور به روستای تویه می‌آیند و بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب در دامنه کوه ندای «علی علی» سر می‌دهند. همچنین اهالی برای شادی روح اموات خود خیرات می‌کنند، از جمله مناسک دیگر این آیین پخت نان و غذا و تقسیم کردن آن در بین حاضران، زیارت اهل قبور و امامزاده‌ها، دید و بازدید و عیادت بزرگان منطقه است. در این مراسم اغلب خانواده‌ها ناهار را در کنار یکدیگر در منزل یا باغ می‌خورند. 

به گفته این پژوهشگر، «آیین سنتی و جشن نوسال روستای تویه» در اسفندماه سال ١٣٩٩ به شماره ٢٣٨۴ در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسیده و امسال هم به رسم هر سال ١۵ مردادماه این آیین در روستای تویه برگزار شده است. 

انتهای پیام