بازار بزرگترین نهاد مدنی تاثیرگذار در تاریخ انقلاب بود

به گزارش خبرگزاری مهر، جلسه بررسی و معرفی کتاب «بازار تهران تحولات سیاسی و انقلابی» با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی پورمحمدی رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی و حجت‌الاسلام والمسلمین سید حمید روحانی عضو هیئت امنای این مرکز و جمعی از بازاریان همراه با نهضت امام خمینی (ره)، عزت مطهری، فضل‌الله فرخ، اکبر صالحی، اسدالله جولایی، احمد کریمی اصفهانی، محمود مرآتی، محمدجواد امانی، مصطفی بهارلویی، جواد اسلامی همچنین نویسنده کتاب آقای ایمان حسین قزل‌ایاق به همراه تعدادی از پژوهشگران و علاقمندان در سالن جلسات مرکز اسناد انقلاب اسلامی برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی پورمحمدی، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در آغاز جلسه معرفی و بررسی کتاب «بازار تهران تحولات سیاسی و انقلابی» گفت: بازار، به عنوان بزرگترین نهاد مدنی در تاریخ انقلاب اسلامی نقش تعیین‌کننده‌ای داشت و بازاریان به عنوان یک گروه تعیین کننده در طبقه متوسط و به تعابیر جامعه‌شناسانه به عنوان نهاد قدرتمند مدنی، در تعدیل، ثبات و سلامت فرهنگی و اجتماعی ایران نقش تعیین‌کننده‌ای داشتند و شاید بتوان گفت جزو قدرتمندترین طبقات متوسط در گروه جوامع عمل کردند.

رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی ادامه داد: کار محققانه خوبی روی این کتاب انجام شده و به عنوان یک مرجع می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. تألیف این کتاب، کار خوبی است و جا دارد که خوانده و معرفی شود. خیلی‌ها که امروز به تعبیری پز جامعه مدنی را می‌دهند چنین جامعه‌ای نشان از آن دارد که جامعه ایرانی از چنین تأثیرپذیری برخوردار بوده و بازار یک نهاد اجتماعی و مدنی است.

وی افزود: این کتاب نشان می‌دهد که جامعه ایران از دیرباز از نهاد مدنی قدرتمند برخوردار بوده است و به عنوان یک نهاد مدنی سیاسی و اقتصادی و فرهنگی در تحولات ایران ایفای نقش کرده است. ما باید قدردان این سرمایه اجتماعی باشیم و به ارتقای آن کمک کنیم که همچنان تأثیرگذار باشد.

رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفت: در تاریخ انقلاب بازار به عنوان یک نهاد مؤثر در مبارزه با استبداد و ظلم و ستم نهاد پهلوی بودند. جا دارد در کنار تبیین و بررسی و تألیف آثاری در زمینه بازار و نقش آن در تحولات تاریخ انقلاب اسلامی به معرفی و بررسی و تحلیل این رویکرد هم پرداخته شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی پورمحمدی گفت: آمار خبرنگاران در کشور ایران بسیار بالاست و در میان این آمار سلایق و علایق متفاوت وجود دارد و در جامعه ایرانی در تبادل اطلاعات نقش دارند و نشاط را در جامعه شکل می‌دهند.

رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی افزود: خبرنگاران باید تلاش کنند که در نشر اخبار تحریف و تخفیف اخبار قدم برندارند و این حجم خبرنگاران در جامعه جزو سرمایه‌های ماست و باید در رشد آن کوشید. هر چند هر چقدر سلایق و علایق زیاد باشد تفاوت آرا بیشتر خواهد بود اما باید بدانیم از ظرفیت خوبی در جامعه برخورداریم که باید از آن بهره خوبی نصیب جامعه بشود.

وی افزود: ما در مرکز اسناد انقلاب اسلامی اسناد زیادی داریم که در زمینه اعتلای تاریخ ایران آنها را منتشر می‌سازیم تا به روشن شدن گوشه‌های ناروشن تاریخ کمک کند و می‌دانیم در میان بسیاری از مردم اسناد و مدارک زیادی وجود دارد که نیاز است در حفظ و نگهداری اسناد بکوشیم ما ۲۵۵۴ فایل مصاحبه با مقامات کشور داریم که باز هم درصددیم این مصاحبه‌ها را افزایش دهیم.

نقش بازار در انقلاب اسلامی، یک موضوع سهل و ممتنع است

مهدی قزل ایاق، نویسنده کتاب گفت: نقش بازار در انقلاب اسلامی، یک موضوع سهل و ممتنع است. سهل از آنجا که معمولاً حضور بازار در انقلاب بدیهی است، اما وقتی وارد می‌شویم با زوایای مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی این حضور روبه‌رو خواهیم شد. علت و انگیزه انجام این پروژه هم همین موضوع است که تحلیل عمیقی از حضور بازار در سیر انقلاب چندان وجود نداشت، ضمن اینکه اسناد خوبی در این باره وجود داشت که باید منسجم می‌شد. من از خاطرات، اسناد آرشیوی، مجلات و روزنامه‌ها و همچنین مصاحبات تکمیلی برای نوشتن کتاب بهره بردم.

وی افزود: هر انقلاب برای پیروزی باید به سه عامل داشته باشد: رهبر، ایدئولوژی و نیرو. مثلاً نبود همین سه عامل اغتشاشات پارسال را ناقص گذاشت و آنان را به وادی شکست کشاند. ما در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی در ایران که از ۱۵ خرداد ۴۲ شروع شد، شاهد هستیم که در پاسخ به اقدامات ضد دینی پهلوی پاسخ‌هایی از سوی بازاریان و روحانیان داده شد. زمینه دینی و فرهنگی به دوش روحانیان بود، اما بازاریان هم به طرق مختلف در این کشاکش حاضر بودند، بالاخص در زمینه حمایت مالی در تقابل با پهلوی بازار نقش مؤثری داشتند. با تکوین ایدئولوژی و مشخص شدن رهبری نهضت توسط امام خمینی، یکی از گروه‌هایی که موجب شد امام در سطح جامعه شناخته شوند، در کنار شاگردان ایشان، بازاریان بودند.

این نویسنده گفت: بازار در بسیج توده‌ای انقلاب و عضوگیری هم خیلی تأثیر داشت که مهم‌ترین شکل آن هیأت‌های موتلفه بود. تکثیر اعلامیه‌ها، ارتباط با حوزه‌های دینی و مردم، برگزاری جلسات با محوریت سخنان امام خمینی و… از جمله اقدامات بازار ما در دوران مبارزه بود.

هنر امام این بود که همه جامعه را به میدان مبارزه کشاند

احمدی کریمی اصفهانی، دبیرکل اصناف جامع بازار دیگر سخنران این جلسه، گفت: بازار همیشه در کنار روحانیت بوده و اساساً در درون بازار حوزه‌های علمیه وجود داشت. متأسفانه امروز حوزه‌های علمیه دست و پایشان را از بازار کوتاه کرده‌اند. بازار همیشه در تحولات اثرگذار بوده است، اما بازار در کنار روحانیت است که توانست مؤثر باشد و نقش کلیدی ایفا کند. در این سیر نقش امام خمینی در ارتباط بازار و روحانیت خیلی مهم بود و امروزه این نقش را مقام معظم رهبری ایفا می‌کند. هنر امام این بود که همه جامعه را به میدان مبارزه کشاند و کار خود را محدود طبقه و صنف خاصی نکند.

وی افزود: امثال بنده بر سر سفره افتاده‌ای نشستیم که امثال عسگراولادی‌ها آن را پهن کردند. خدا را شاکریم که خدا به سر ما به وسیله انقلاب منت گذاشت و اصلاً طلبی نباید در این باره باشد. به نظر می‌رسد در تبیین جایگاه پیش از انقلاب کوتاهی شده است و برای همین است که رهبری به بیان حقایق قبل از انقلاب تاکید دارند. ما باید کاری کنیم مردم شرایط گذشته را درک کنند که در چه شرایطی بودیم و بحث استقلال و آزادی در چه فضایی بیان شد و به ثمر نشست.

حقایق مبارزه انقلابی به شکل جدی باید در آموزش پرورش و تبلیغات بیان شود

عزت شاهی، مبارز انقلابی زمان پهلوی در ادامه این نشست گفت: سیاست فرهنگی شاه این بود که بین قشر روحانی و دانشگاهی شکاف ایجاد کند و این دو صنف را به جان هم بیندازد. بعد از انقلاب اسلامی عده‌ای سعی داشتند که امام خمینی دائماً به جوانان و دانشجویان سخت بگیرند، اما امام خمینی به این حرف‌ها بی‌توجه بود و اتفاقاً دانشجویان در اعتلای پیشرفت کشور تشویق می‌کردند. حقایق مبارزه انقلابی به شکل جدی باید در آموزش پرورش و تبلیغات بیان شود تا جوانان امروزی از چیستی آن دوران مطلع شوند.

در ادامه حجت‌الاسلام و المسلمین سید حمید روحانی عضو هیأت امنای مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفت: خبرنگاران در جلسه حضور دارند ضمن تبریک روز خبرنگار به آنها باید بگویم هم رسالت سنگینی بر دوش دارید، هم دشمن سهمگینی در مقابل. دشمنان ما از هر طریق سعی در نفوذ در کشور دارند. در ایران هم سعی کردند در گذشته از طریق نفوذ در نویسندگان روزنامه‌ها، مدیران روزنامه‌ها و رسانه‌ها به اهداف خود برسند.

وی افزود: امروز همه در عرصه انقلاب اسلامی در مقابل دشمن ایستادند و سعی دارند در جامعه مجری انتقال اخبار پیشرفت کشور باشند. امیدوارم خبرنگاران در عرصه خبر رسالت سنگین خود را به خوبی انجام دهند تا بتوانند اخبار درست و موثق را به جامعه منتقل کنند.

این عضو هیئت امنا مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفت: با نگاهی به تاریخ، همیشه در نهضت‌ها و حرکت‌ها بازار نقش مهمی داشته و این بازار بوده که در کنار و به همراه روحانیت بوده است.

حجت الاسلام روحانی گفت: وقتی کتاب را تورق کردم، متوجه شدم بخشی از تاریخ بازار را منتقل کرده است. امام خمینی (ره) در ۵ مرداد ۱۳۵۷ در شرایطی که مردم در زیر آتش و باروت دست و پا می‌زدند پیامی صادر کرد که یک بند آن درباره نوشتن تاریخ است. امام در این پیام می‌گوید ما هنوز زنده هستیم و مشاهده می‌کنیم چه سوء‌استفاده‌ای از شرح وقایع در تاریخ می‌شود بعد از این چه خواهد شد.

در ادامه، دیگر مبارزین انقلابی بازارِ حاضر در جلسه به بیان خاطراتی از دوران مبارزه با رژیم طاغوتی پرداختند.

همچنین مبارزین بازار هرکدام به بیان دغدغه‌های خود و نیاز مبرم به پرداختن نقش بازار در جریان انقلاب و چاپ اثری مانند کتاب «بازار تهران تحولات سیاسی و انقلابی» را لازم و ضروری دانستند از همین نظر از مرکز اسناد انقلاب اسلامی بابت چاپ و نشر این اثر و برپایی این جلسه تقدیر و تشکر به عمل آوردند.

در پایان این مراسم به پاس قدردانی از مبارزین انقلابی بازار، لوح‌تقدیری از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی تقدیم شد.