نمایش ۵ درصد از آثار مخازن موزه‌های دفینه /۴ موزه در صف ایجاد

به گزارش خبرنگار مهر، خبرنگاران حوزه میراث فرهنگی از موزه‌های ساختمان دفینه دیدن کردند در حاشیه این بازدید نشستی نیز با مدیران موزه و مدیر توسعه گروه موزه‌های دفینه برگزار شد.

در این نشست محسن قانونی مدیر توسعه گروه موزه‌های دفینه گفت: غیر از موزه‌هایی که اکنون در شهر تهران، رامسر، یزد و اصفهان داریم، ایجاد موزه‌های دیگری نیز در دست اقدام و راه اندازی یا امکان سنجی است. به عنوان مثال موزه تار و پود یا دست بافته‌های کویر ایران را به عنوان مکمل موزه نور و روشنایی یزد برنامه ریزی کرده ایم. فرایندهای اجرایی آن شروع شده است. تمام تلاش مان را می‌کنیم که امسال به بهره برداری برسد.

وی گفت: در شهرهای کمتر برخوردار برای ایجاد موزه ورود پیدا کرده ایم. به عنوان مثال آقای فاضل نظری به تازگی با استاندار خوزستان درباره ایجاد موزه در اهواز صحبت کرده تا اگر بنای پیشنهادی وجود داشت به گروه موزه‌های دفینه اعلام کنند.

ایجاد یک موزه در شیراز با موضوع فرهنگ و هنر

قانونی بیان کرد: در استان مازندران و شهر رامسر پروژه هتل قدیم را داریم که در مرحله مرمت قرار دارد و تا سال ۱۴۰۳ افتتاح خواهد شد. در شهر شیراز امکان سنجی می‌کنیم تا با همکاری شهرداری شیراز، موزه فرهنگ و هنر ایجاد شود. در شهر بیرجند استان خراسان جنوبی یکی از فضاهای موزه‌ای به گروه موزه‌های دفینه اضافه می‌شود.

در شهر تبریز نیز امکان سنجی خواهد شد که موزه فرش راه اندازی شود. به فراخور اینکه چه زمانی موانع راه اندازی موزه‌ها برطرف شود به سراغشان خواهیم رفت. بنابراین امسال و سال آینده تعدادی موزه افتتاح می‌کنیم.

این مرمتگر گفت: زمانی که موزه هنرهای ملی اصفهان راه اندازی شد؛ تصور می‌شد سرانه موزه داری این شهر خوب است چون پتانسیل زیادی دارد اما متوجه شدیم این طور نیست و این شهر موزه زیادی ندارد. در شهر شیراز اماکن تاریخی زیادی وجود دارد اما موزه‌ای که استاندارد باشد؛ نداریم و اهالی شهر شیراز نیز به آن واقف هستند. در تبریز نیز همین طور است. با توجه به ثبت جهانی شهر تبریز، اداره میراث فرهنگی قول ایجاد موزه را داده اما هنوز موزه فرش تبریز ایجاد نشده است.

وی افزود: با توجه به بررسی‌های انجام شده متوجه شدیم که عمارت باغ اکبریه در شهر بیرجند وضعیت مطلوبی از لحاظ نگهداری بنا ندارد. شاید به این دلیل که میراث فرهنگی بناهای زیادی داشته و امکان نگهداری از همه انها نیست. درحالی که این باغ ثبت جهانی شده است ما به این جمع بندی رسیدیم با همکاری وزارت میراث فرهنگی این بنا در اختیار بنیاد قرار گیرد تا در آن سرمایه گذاری کند و اولین پردیس موزه‌ای باغ ایرانی در اکبریه ایجاد شود.

این مرمتگر افزود: شاید کمتر از ۵ درصد از آثار مخازن ما به نمایش درآمده باشد بقیه آثار در مخازن قرار دارد. یکی از اهداف ما این است که آثار از خزانه‌ها بیرون بیاید و براساس نوع آنها و موزه‌ها به نمایش گذاشته شوند.

قانونی درباره فرایند اصالت سنجی آثار نیز گفت: کارگروه اصالت سنجی را در گروه موزه‌های دفینه داریم تمام اشیایی که وارد موزه‌ها می‌شوند اعم از آنهایی که قبلاً شناسایی شده اند یا نه؛ همگی فرایند اصالت سنجی را طی می‌کنند.

این فرایند اصالت سنجی از دریافت نظر کارشناسان خبره شروع می‌شود و روش‌های مختلفی را طی می‌کند تا در نهایت مطمئن شویم که آن اثر اصل است بنابراین آثار غیر اصیل در موزه‌های بنیاد به نمایش گذاشته نمی‌شود.

تابلوهای منسوب به کمال الملک متعلق به مکتب آن است

اما درباره مابقی آثاری که به آن شک داریم فرایندها می‌تواند ادامه پیدا کند تا منجر به نتیجه شود. به عنوان مثال مجموعه‌ای از تابلوهای کمال الملک را داشتیم که از نگاه کارشناسان به عنوان تابلوی کمال الملک شناخته می‌شد اما با توجه به پارامترهای تکمیلی و مطالعات و آزمایش‌های مختلف متوجه شدیم که این تابلوها متعلق به مکتب کمال املک هستند نه آثار خود استاد.

این بررسی‌ها در تصاویر دیجیتالی مشخص شده است و هنوز هم روی آنها مطالعه می‌شود. مثلاً در مطالعات نشان داده که از بوم‌های وارداتی استفاده کرده اند درحالی که در دوره کمال الملک بوم وارداتی نداشتیم. همکاران ما در حال مطالعه هستند که بدانند این بوم‌ها از کدام کشور یا کارخانه وارد شده است. درباره اشیای دیگر نیز این مطالعات انجام می‌شود.

قانونی درباره اینکه در سالهای گذشته مرمت برخی از خودروهای موزه خودروهای تاریخی مورد انتقاد قرار گرفت و چطور می‌توان مطمئن بود که مرمت بقیه آثار به شکل این خودروها نشود گفت: اتفاقی که در موزه خودرو افتاد و انتقادهایی که به آن شد به نظر من یک پروپاگاندای خبری بود. باید بدانیم که شیوه مرمتی یک اثر ماشینی که سال‌ها به آن رسیدگی نشده با شیوه مرمتی یک سفال خیلی متفاوت است. حساسیت کسانی که خودرو دارند را درک می‌کنم اما شیء مرمت یک شیء تکنولوژیک شبیه همین چیزی است که اتفاق افتاده است.

وی افزود: دخل و تصرف در قبال آثار تاریخی با آن چیزی که فکر می‌کنید کاملاً متفاوت است. برخی از خودروها در دوره‌هایی تفاوت‌هایی داشتند که از اصالت اولیه خودشان خارج شده بودند. رنگ خودرو تغییر نکرده شاید به اصل خودش برنگشته باشد. باید در آن زمان این نکات به خوبی توضیح داده می‌شد که هر کدام از این خودروها چه فرایندی را طی کرده اند.

شاید در کشور نتوانیم برخی از مرمت‌های نوین را به دلیل محدودیت‌هایی از جمله محدودیت‌های تکنولوژیک انجام دهیم و هر ایده‌ای که می‌خواهیم را اجرا کنیم چون امکاناتش در ایران وجود ندارد ولی سعی می‌کنیم با تمام توان اشیای موزه‌ای مرمت شود. ضمن اینکه در چند سال اخیر از نیروهای نخبه و ماهر در این بخش کمک گرفته شده و جذب شده اند.

ما به صورت تخصصی ۱۵ تا ۲۰ مرمتگر حرفه‌ای را در این سال‌ها جذب کرده ایم این اتفاق کم نظیری در کشور است که بتواند در یک مدت زمان محدود متخصصان و نخبه‌های جوان کشور به یک مؤسسه جذب شود.

وی گفت: ما در گنجینه‌ها نزدیک به چند صد هزار شیء تاریخی داریم. هیچ ساختار و گروهی نمی‌تواند ادعا کند هر آن چه در گنجینه داد را به نمایش می‌گذارد اما احصا و نگهداری از آثار و نمایش آثار شاخص انجام می‌شود. میزان موفقیت ما در این زمینه در حالی بررسی می‌شود که تازه این مسیر شروع شده و در ۵ سال اخیر نگاه موزه داری در بنیاد نسبت به قبل تفاوت زیادی داشته است. در این دوره تحول جدی تری انجام شد. چون بنیاد از سال ۷۴ موزه داری را شروع کرده ولی در چند سال اخیر تعداد زیادی موزه به مجموعه‌های آن اضافه شد.