تاریخچه سلطه دلار (۲) سیستم برتون وودز، ژاله وفا - Gooya News

پیش از این به بررسی یکی از سیستمهای ارزی جهان بنام "سیستم استاندارد طلا" و علل بوجود آمدن و محاسن و معایب آن و نیز عوامل نسخ آن پرداختیم. د ر این شماره به بررسی سیستم برتون وودز خواهیم پرداخت.

از ۲ تا ۲۲ ژوئیه ۱۹۴۴ (۳۱ تیر ۱۳۲۳) در حالی که هنوز جنگ جهانی دوم در جریان بود حدود ۷۳۰ نماینده از ۴۴ کشور جهان درهتل مونت واشنگتن واقع در برتون وودز، در ایالت نیوهمپشایر امریکا گرد هم آمدند تا یک نظام پولی جدید راشکل دهند. اندکی پس از آن، این شهرک دور افتاده به عنوان بخشی از نام توافقنامه‌ای که دلار را به عنوان ارز پیشرو در جهان برای ۲۹ سال آینده، از جمله پیوند آن با طلا، تثبیت کرد، به شهرت جهانی رسید. سیستم برتون وودز متولد شد.
این کنفرانس که بمدت سه هفته بطول انجامید ولی چندین سال برای آن مقدمه چینی شده بود، برای این تشکیل شد تا نمایندگان کشورهای تحت حمایت متفقین (که مهمترینشان امریکا و روسیه و بریتانیا بودند) و بر متحدین (آلمان و ایتالیا و ژاپن) غلبه کرده بودند، برای مشکلات اقتصادی خود ناشی از عواقب جنگ راه حل بیابند. بموجب این توافقنامه، یک سیستم جدید پولی جهانی پایه‌گذاری و دلار به عنوان ارز جهانی جایگزین استاندارد طلاشد. و به این ترتیب، جایگاه آمریکا به عنوان قدرت غالب در عرصه اقتصاد جهان تثبیت شد. سیستم برتون وودز قوانین روابط مالی و بازرگانی میان کشورهای ایالات متحده امریکا، کانادا، اروپای غربی، استرالیا و ژاپن را مشخص کرد و ضمن به رسمیت شناخته شدن دلار به عنوان ارز ذخیره اصلی جهان، دو بانک صندوق بین المللی پول و بانک جهانی را نیز تاسیس کرد.
قابل توجه اینکه نظام برتون وودز نخستین نمونه از یک نظام پولی کاملاً مشورتی و قراردادی است که با هدف کنترل و مدیریت روابط پولی و اقتصادی میان دولت‌ها به بهانه مدیریت کشور تأسیس شده‌است. گفته می‌شود بین ۱۹۴۵ تا ۱۹۷۱ که نظام برتون وودز برپا بود تقریباً هیچ بحران اقتصادی‌ دیده نمی‌شود.
ایالات متحده که در آن زمان دو سوم طلای جهان را در اختیار داشت، اصرار داشت که سیستم برتون وودز هم بر طلا و هم بر دلار آمریکا تکیه کند. نمایندگان اتحاد جماهیر شوروی در کنفرانس شرکت کردند اما بعداً از تصویب قراردادهای نهایی امتناع کردند، به اتهام اینکه مؤسساتی که ایجاد کرده بودند «شاخه‌های وال استریت» بودند.