تونی بلر بازمی‌گردد

به گزارش «تابناک» به نقل از دنیای اقتصاد، به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، یک دهه و نیم پس از خروج تونی بلر از داونینگ استریت، هنوز از یک منظر، بسیاری از بریتانیایی‌ها، نخست‌وزیر سابق بریتانیا را این‌گونه تعریف می‌کنند: تصمیم فاجعه‌بار او برای پیوستن به تهاجم به عراق به رهبری ایالات متحده. زمانی که سال گذشته ملکه الیزابت دوم به بلر نشان شوالیه اعطا کرد، بیش از یک میلیون نفر طوماری را امضا کردند و خواستار لغو این افتخار شدند. در درون حزب کارگر خودش، او به‌عنوان شخصیت پیچیده‌ای باقی مانده که مورد نفرت چپ‌گرایان افراطی است؛ درحالی‌که با اکراه مورد تحسین برخی از کسانی بود که خاطرنشان کردند او تنها رهبر حزب است که در سه انتخابات متوالی بریتانیا پیروز شده است.
 
امروز، با توجه به افزایش قدرت اپوزیسیون کارگر تحت رهبری کی‌یر استارمر، بلر به‌طور ناگهانی و به‌طور قابل توجهی، بازگشت خود را اعلام کرده است. برای استارمر، در آغوش گرفتن بلر پیامی سیاسی می‌فرستد و بر تغییر حزب کارگر به سمت مرکز تاکید می‌کند. نخست‌وزیر سابق همچنین دارای جذابیت و مهارت‌های ارتباطی است که استارمر فاقد آنهاست.

 اینها دارایی‌هایی است که می‌تواند در آستانه انتخابات عمومی مفید باشد. ماه گذشته، این دو مرد با هم روی صحنه ظاهر شدند و در یک کنفرانس پر زرق و برق که توسط موسسه تونی بلر سازمان‌دهی شده بود، حضور پیدا کردند؛ سازمانی که برای دولت‌های سراسر جهان، از جمله دولت‌های استبدادی کار و سیاست‌هایی را ارائه می‌کند. این نشست می‌تواند در پیروزی بعدی حزب کارگر کمک شایانی کند. بلر که اکنون ۷۰ ساله است، خاکستری، استخوانی‌تر و صورتش کمی لاغرتر از زمانی بود که داونینگ‌استریت را در سال۲۰۰۷ ترک کرد.

جان مک ترنان، یک استراتژیست سیاسی و دستیار سابق آقای بلر گفت: «صمیمیت بین این دو نفر باعث شد فکر کنید که آنها زیاد صحبت می‌کنند و یکدیگر را درک می‌کنند.» جیل راتر، کارمند سابق دولت و عضو ارشد موسسه دولتی، یک موسسه تحقیقاتی مستقر در لندن گفت که آقای بلر «به وضوح مایل است تا خود را به‌عنوان یک بازیگر بزرگ در سیاست بریتانیا نشان دهد و استارمر، «اولین رهبری است که به نظر م‌رسد آماده است تا به او اجازه برگشت دهد.» در این زمینه روزنامه راست‌گرای دیلی‌تلگراف صریح‌تر بود. در تیتر یک مقاله‌اش آمده است: «تونی بلر در حال آماده شدن برای حکومت دوباره بر بریتانیا است و استارمر ممکن است به او اجازه دهد.»

 بلر در سال ۱۹۹۷ با پیروزی قاطع حزب کارگر را به قدرت رساند و برای یک دهه نخست وزیر بود، حزب را به سمت مرکز آن انتقال داد، به مذاکره برای یک توافق صلح در ایرلند شمالی کمک کرد و ریاست اقتصادی را بر عهده داشت که به اندازه کافی برای سرمایه‌گذاری در بهداشت و آموزش و پرورش قوی ظاهر شد. اما در پایان دوره تصدی وی و درحالی‌که عراق وارد هرج و مرج شده بود، افکار عمومی بر بلر خشمگین شدند؛ چراکه همراه با جورج دابلیو.بوش، رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده، تهاجم را با ادعاهای اثبات‌نشده‌ای که این کشور به آن متوسل شده بود، آغاز کردند. آمریکا مدعی سلاح‌های کشتار جمعی در عراق بود؛ اما در پایان نیز چیزی پیدا نکردند. این تهاجم اما منجر به سال‌ها خشونت فرقه‌ای در عراق و ظهور گروه‌های شبه‌نظامی افراطی شد که بعدها اسم داعش روی خود گذاشتند. شهرت بلر پس از داونینگ استریت به‌دلیل کار مشاوره‌ای سودآور برای دولت‌هایی که سوابق مشکوک حقوق بشری داشتند، بیشتر آسیب دید و به نظر می‌رسید تمایل او به ثروت‌اندوزی را تایید می‌کند. درباره موسسه او نیز چنین سوالاتی بارها مطرح شده است.

روزنامه ساندی‌تایمز لندن اخیرا گزارش داد که این موسسه پس از قتل دهشتناک جمال خاشقجی نویسنده به دولت عربستان سعودی مشاوره می‌دهد و همچنان از این پادشاهی پول دریافت می‌کند. این موسسه در بیانیه‌ای گفت: «بلر در آن زمان این دیدگاه را داشت و اکنون نیز به‌شدت بر این عقیده است - همان‌طور که آشکارا گفته است - درحالی‌که قتل خاشقجی جنایتی هولناک بود که هرگز نباید اتفاق می‌افتاد، برنامه تغییرات اجتماعی و اقتصادی که در حال انجام در عربستان سعودی است، اهمیت فوق‌العاده و مثبتی برای منطقه و جهان دارد.»
 
در این بیانیه آمده است: «روابط با عربستان سعودی از اهمیت راهبردی و حیاتی برای غرب برخوردار است و «بنابراین ادامه تعامل در آنجا موجه است». هیچ‌یک از این انتقادات رویه موسسه بلر را متوقف نکرد؛ درحالی‌که پیش از استارمر، جرمی کوربین رهبر سابق در منتهی‌الیه جناح چپ حزب کارگر قرار داشت، به‌شدت مخالف سیاسی سرسخت بلر بود. در آن زمان، استارمر در کنار جرمی کوربین کار می‌کرد و زمانی که استارمر در سال۲۰۲۰ رهبر حزب شد، در ابتدا بلر را دور از دسترس نگه داشت. اکنون، روابط آنها به قدری گرم است که وقتی نخست‌وزیر سابق اخیرا تولد خود را در یک رستوران لندن جشن گرفت، استارمر به آنجا رفت تا برای او آرزوی سلامتی کند. آلستر کمپبل، سخنگوی سابق بلر می‌گوید: «تونی پس از دوره‌ای که حزب کارگر نمی‌خواست او در اطراف و اکناف باشد، به راه خود ادامه داد. فکر می‌کنم مردم فکر می‌کنند که او در کاری که انجام می‌دهد خوب است. او هنوز معتبرترین توضیح‌دهنده شرایط دشوار است.»

برخی مثل سیاسی امروزی را در بازگشت بلر می‌بینند. مک‌ترنان، استراتژیست سیاسی می‌گوید: «اکنون بسیاری از سیاست‌ها روایت سلبریتی‌گونه به خود گرفته‌اند.» او می‌افزاید: «تونی، به عنوان یک سلبریتی سیاسی به چشم مردم آمده و راه بازگشت برای وی میسر شده است.» مک‌ترنان تصریح می‌کند: «این درباره عراق نیست؛ اما انگلیسی‌ها دوباره آماده شنیدن صدای او هستند.»  احیای سیاسی بلر در واقع با کمک حزب محافظه‌کار حاکم رخ داده است که سال‌هاست هرج و مرج سیاسی را در داخل حزب مدیریت می‌کنند. بن‌بست بر سر برگزیت پس از سال‌ها، زمانی شکسته شد که بوریس جانسون در انتخابات سال۲۰۱۹ پیروز شد - اما سال گذشته زیر خرواری از رسوایی از داونینگ‌استریت بیرون رانده شد. قبل از اینکه ریشی سوناک تا حدودی ثبات را بازگرداند، جای او را لیز تراس گرفته بود که کوتاه‌ترین تجربه نخست‌وزیری را داشت. راتر می‌گوید: «ما چنان نخست‌وزیرهای ورشکسته‌ای داشته‌ایم که وقتی او را می‌بینید می‌گویید که وی یک نخست‌وزیر مسلط بزرگ بود.»