تاثیر معنویت بر حل مشکلات روانی

آفتاب‌‌نیوز :

احمد کرمی در خصوص چگونگی کمک دین به روان انسان‌ها، اظهار کرد: برای پاسخ به این پرسش باید دو نکته مورد توجه قرار بگیرد و نخست آنکه، اشتباه است اگر بگوییم تمامی کسانی که در دین عالی و دارای توانمندی هستند، کاملاً از حیث روانی سالم هستند؛ همانطور که یک فرد که از حیث معنوی توانمندی بالایی دارد ممکن است از مشکلات جسمی رنج ببرد و اسیر بیماری باشد، او همچنین ممکن است از حیث روانی نیز مشکلی داشته باشد و از اختلالات روانی رنج ببرد.

وی ادامه داد: البته اختلالاتی مانند روان‌پریشی یکی از مجموعه‌ اختلالات روانشناختی است که ممکن است انتظار داشته باشیم که در برخی طیف‌ها نبینیم اما احتمال مشاهده بسیاری از اختلالات در همه افراد فارغ از میزان ایمان و اعتقاد آنان وجود دارد.

این مشاور توضیح داد: این ادعا نیز اشتباه است اگر بگوییم آنان که دچار انواع اختلالات روانی و روحی می‌شوند، انسان‌های معتقد و معنوی نیستند و اصول ایمانی را رعایت نکردند. برای اینکه دچار این اشتباهات نشویم، اختلالات روانی را باید پهلو به پهلوی مشکلات جسمی ببینیم که ممکن است برای هر کسی ایجاد شود و او را گرفتار کند. وقتی از این دو اشتباه یاد شده پرهیز کنیم، درک دیگر موضوعات برای ما ساده خواهد شد.

این متخصص اعصاب و روان تصریح کرد: پزشکان در هر تخصصی تلاش دارند تا آلام انسان‌ها تا زمانی که در این دنیا زیست می‌کنند از حیث جسمی و روحی تقلیل یابد و رفع شود تا حتی‌الامکان از درد و رنج دور باشند و بهترین و باکیفیت‌ترین زندگی را در کمال سلامت جسمی و روحی داشته باشند. سبکی که امروزه درمان‌های جسمی و روانی بر مبنای آن ابداع و اعمال می‌شود، سبک زندگی غربی و اروپایی است.

کرمی ادامه داد: اگر حیطه کار پزشکان را نه فقط در چارچوب زندگی دنیا بلکه مربوط به حیات بشر بعد از دنیا و نیز قبل از دنیا یعنی دوره زیست در شکم مادر بدانیم در اینجا نیاز به منابعی خواهیم داشت تا راهنمایی و توصیه کنیم و لذا باید از متافیزیک، دین و موضوعات ماوراء طبیعی برای این منظور کمک بگیریم.

این روانپزشک تأکید کرد: باید گفت که خود غربی‌ها معتقدند در محدوده زندگی محدود دنیایی نیز یکی از شاخه‌های علمی که پزشک می‌تواند با بهره‌گیری از آن به بیمارش کمک‌ کند، مبحث معنویت، روانشناسی مثبت و دیدگاه‌های شناختی و فراشناختی مثبت در مورد اتفاقات است که در راستای تأمین سلامت جسمی و روحی انسان‌ها کارایی دارند.

کرمی با تأکید بر اینکه انسان در انتخاب دین و مذهبش نمی‌تواند تقلید کند بلکه باید با تحقیق و تفحص به استنباط و استدلال برسد و دیندار شود، گفت: ما معتقدیم که انسان اگر حیات خود را محدود در یک ظرف زمانی بداند دچار سرگشتگی، گم‌گشتگی، تنهایی، ورشکستگی، دلزدگی، غربت و بی‌کسی و دلهره و پوچی می‌شود، انسان اما اگر خود را متصل به یک منبع لایتناهی بداند و بیابد از این مشکلات هم دور می‌شود.

وی ادامه داد: انسان اگر بداند که با رفتن از این دنیا یک مسیر طبیعی را طی می‌کند و وارد دنیای دیگری می‌شود که بسیاری از حقایق برایش مکشوف می‌شود، خود را آماده ادامه مسیر کرده و بسیاری از موضوعات برایش حل می‌شود و دچار حیرت و گم‌گشتگی نخواهد شد.

کرمی تأکید کرد: بر همین مبناست که در پیش گرفتن زندگی‌ واقعاً معنوی در سلامت جسم و روح بسیار مؤثر و کمک‌کننده است و فرد را به یک اراده و انگیزه و روان سالم مجهز می‌کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد بیان کرد: به‌جز مشکلاتی که درون‌زاد بوده و عمدتاً منشأ ژنتیکی و بیولوژیکی دارند، بسییاری از مشکلات روانپزشکی و روان‌شناختی منشأ بیرون‌زاد دارند و ناشی از مشکلات بیرونی هستند که عوامل فراوانی در بروز آنها دخالت دارد و یکی از اصلی‌ترین موضوعات کمک‌کننده به اختلالات بیرون‌زاد، معنویت است و برای فردی که دچار مشکلات جدی به‌دنبال یک مصیبت می‌شود، اگر از حیث معنوی قوی باشد و بداند فوت به معنی از بین رفتن نیست بلکه انتقال از این جهان به جهانی دیگر است، کمتر دچار اختلال خواهد شد.

کرمی ادامه داد: فردی که دچار ورشکستگی، طلاق، مشکلات جدی جسمی و... می‌شود هر چقدر معنوی باشد بهتر می‌تواند با شرایط سخت کنار بیاید و در بحران‌ها، چارچوبه شخصیتی خود را استوارتر نگه خواهد داشت و سلامت روانی آنها بهتر تأمین می‌شود و زندگی با نشاطی را با وجود بحران تجربه خواهند کرد.

وی با تأکید بر اینکه معنویت در حل مشکلات روانی بیرون‌زاد بسیار راهگشاست، گفت: روانشناسان غربی در کنار درمان‌هایی مانند رفتاردرمانی، گفتاردرمانی، هیپنوتیزم‌درمانی، شناخت‌درمانی، روان‌کاوی، درمان‌های حمایتی، آموزشی و ... از معنویت‌درمانی و روانشناسی مثبت نیز بهره می‌گیرند؛ این سنخ درمان در جامعه اسلامی طبعاً بیشتر مورد اقبال و پذیرش بیماران قرار می‌گیرد و عمومیت بیشتری دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد تصریح کرد: ممکن است انسان اعمال دینی را در ظاهر انجام دهد اما در باطن او نفوذ و تأثیری نداشته باشد و لذت و شیرینی معنویت را نچشیده باشد، طبعاً چنین اعمال به این فرد کمک چندانی نخواهد کرد و نتیجه مثبت این اعمال را در زندگی خود حس نمی‌کند؛ اما فردی را هم تصور کنید که شاید در اعمال ظاهری سستی می‌کند اما اعتقادت درونی دارد که به او کمک می‌کند تا زیست خوبی داشته باشد. 

وی ادامه داد: حال فردی را تصور کنید که توانسته اعمال دینی خود را با اعتقاد و ایمان قلبی انجام دهد و آثارش در دل و جان او رسوخ کند، چنین فردی در مقایسه با یک انسان بی‌دین و غیرمعتقد از حیث سلامت روان قابل مقایسه نیست و به مصداق آیه «أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد/۲۸)، همواره قلبی آرام و به‌دور از افسردگی دارد. انسان بی‌دین اما همیشه مضطرب و نگران و دلمشغول است و گاه دنیا برایش بدون مفهوم و پوچ می‌شود.

کرمی در پایان گفت: همه ما یک مسیر حرکت و ارتقا را در پیش‌رو داریم که در این راه هیچ دست‌آویز دیگری جز تمسک به قرآن و مفسران اصلی این کتاب آسمانی یعنی اهل‌بیت(ع) نداریم و لذا برای نزدیک شدن به امام زمان(عج) که مفسر واقعی قرآن هستند، باید به قرآنی که در دست داریم نزدیک شویم و انس عملی داشته باشیم، چرا که قرآن به درونیات و اعماق وجودمان کمک می‌کند تا در آرامش باشیم.

وی در زمینه پژوهش و تألیف مجموعه کتاب‌های روان‌درمانی و نیز روانشناسی اسلامی با محوریت قرآن کریم فعالیتی پررنگ دارد. این نویسنده و پژوهشگر تاکنون ۱۷ عنوان کتاب تألیف کرده است و نسخه الکترونیکی تمامی این کتاب‌ها در صفحات مجازی این روانپزشک در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.