اردن: افزایش فشارها بر جامعه کوئیر

به گفته کنشگران حقوق بشر و کوئیر اهل اردن، پلیس اطلاعاتی و امنیتی اردن با فاش‌کردن هویت جنسی/جنسیتی افراد کوئیر برای خانواده‌های مذهبی و محافظه‌کارشان آنان را مورد آزار قرار می‌دهد. دو سازمان LGBTQ+ نیز به تازگی با دستور مقام‌های امنیتی تعطیل شده‌اند.

از پایان سال ۲۰۲۲ به بعد، حمله به فضاهای فیزیکی و دیجیتال و افراد کوئیر در اردن به طرز نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. در حال حاضر، این کمپین به نظر می‌رسد به فعالان، هنرمندان، نویسندگان و پلتفرم‌های کوئیر را هدف گرفته است. در ماه ژانویه، مأموران اداره کل اطلاعات و امنیت اردن، دو فعال کوئیر را بازداشت و حساب‌های بانکی‌شان را مسدود کردند.

«منیر» (نام مستعار) که مدیر یک مرکز بی‌نام LGBTQ+ در اردن است در گفتگو با گاردین توضیح می‌دهد که چگونه مأموران اطلاعات او را به زور سوار ماشین کردند و به بازداشتگاه بردند. او می‌گوید که مأموران اطلاعات سپس به خانواده او زنگ زدند و گفتند که فرزندشان همجنس‌گراست.

«پس از آن، رابطه‌ام با خانواده شکراب شد و مجبور شدم خانه والدینم را ترک کنم.»

این فشارها با وجود این واقعیت اعمال می‌شود که اردن یکی از معدود کشورهای خاورمیانه است که در آن از رابطه با همجنس‌ جرم‌زدایی شده است. با این‌همه، هنوز هیچ حمایت قانونی‌ای در برابر تبعیض‌های کوئیرستیز وجود ندارد و افکار عمومی همچنان تا اندازه زیادی ضد اقلیت‌های جنسی/جنسیتی است.

جمعی از افراد و گروه‌های کوئیر اردن در نامه‌ای سرگشاده که در مجله My Kali منتشر شده است، هدف از این اقدام‌ها را «محدود کردن بیشتر فضاهای شهروندی، اجرای قوانین علیه افراد و مؤسسه‌های کوئیر به طور کلی و افزایش دخالت دولت در فضاهای خصوصی، عمومی و دیجیتالی» می‌دانند.

نویسندگان این نامه می‎افزایند:

این حملات می‌توانند جایگاه رفتارها، عملکردها یا ایدئولوژی‌های سازگاری‌ناپذیر در «اخلاق عمومی» را به عنوان یک موضوع بحث جدی در سیاست و جامعه اردن تثبیت کنند و این امر نیز به نوبه خود ممکن است به تقویت نظارت پلیسی بر فضای عمومی و بدن‌ها، به ویژه بدن‌های زنانه و هم‌جنس‌گرا و کوئیر بینجامد.

نویسندگان این نامه در ادامه چندین مورد از موارد نقض حقوق قانونی افراد و اجتماع‌های کوئیر در بهار و تابستان ۲۰۲۳ را فهرست کردند که عمدتاً شامل کارزارهای دیجیتال و قانون‌گذاری در راستای محدودکردن حضور افراد کوئیر در فضای مجازی می‌شدند.

نمایندگان سازمان Rainbow Street (خیابان رنگین‌کمانی) و یک مرکز بی‌نام LGBTQ+ در اردن هم گفته‌اند که به خاطر فشار نیروهای امنیتی مجبور شده‌اند فعالیت‌هایشان را متوقف کنند. مؤسسه «خیابان رنگین‌کمانی» سازمانی بود که در زمینه حمایت از درخواست‌های پناهندگی افراد در خطر در خاورمیانه و شمال آفریقا فعالیت می‌کرد. به گزارش گاردین، مقام‌های امنیتی اردن این اتهام‌ها رد کرده و حتی وجود چنین مؤسساتی را به طور کلی تکذیب می‌کنند.

تعطیلی این دو مؤسسه تأثیر منفی بسیاری بر افراد و اجتماع‌های کوئیر خواهد گذاشت. گفته می‌شود این دو مؤسسه برای بیش از هزار نفر خدمات سلامت روان، حامی‌گری و کمک‌های اضطراری و همچنین فضای امن برای معاشرت و گفت‌وگو فراهم می‌کردند.

فواز (نام مستعار) که پیشتر مدیر «خیابان رنگین‌کمانی» بود می‌گوید مأموران اطلاعات بارها او را بازجویی و اذیت و آزار کرده‌اند. بار آخر، او را در خیابان به زور سوار ماشین کرده و تهدیدش کرده بودند که باید فعالیت‌هایش را متوقف کند وگرنه برایش پرونده قضایی تشکیل می‌دهند.

حساب‌های بدون نام نیز ایمیل‌های تهدیدآمیز هم به این مؤسسه ارسال می‌کردند. در یکی از این ایمیل‌ها آمده است: «جایی که شماها در آن مشغولید تحت نظر اطلاعات اردن است. بهتان اخطار می‌دهم که احمق نباشید. همه فعالیت‌هایتان تحت نظر است. دیگر به این محل نروید. عاقبت خوشی در انتظارتان نیست.»

راشا یونس، پژوهشگر ارشد «دیدبان حقوق بشر» می‌گوید سرکوب کوئیرها و همجنس‌گرایان در اردن از سال ۲۰۱۵ آغاز شده و در سال‌های اخیر به اوج رسیده است. او در این رابطه به گاردین می‌گوید:

هرچه رؤیت‌پذیری جنبش دگرباشان افزایش می‌یابد، سرکوب‌ها نیز تشدید می‌شود. افراد دگرباش در نتیجه افشا شدن از طرف مقام‌های امنیتی، شغلشان را از دست داده‌اند، در معرض خشونت خانوادگی قرار گرفته‌اند و زندگیشان تهدید شده و مجبور به ترک کشور خود شده‌اند.

در سپتامبر سال گذشته نیز دیدبان حقوق بشر از افزایش آزار و پیگرد کنشگران و روزنامه‌نگاران و تحدید حقوق و آزادی‌های مدنی در اردن گزارش داده بود.

فواز رویکرد دولت اردن در قبال همجنس‌گرایان و افراد کوئیر را «مسلح‌کردن جامعه علیه کوئیرها» می‌خواند. «دولت شما را به خاطر همجنس‌گرا بودن نمی‌کشد یا زندانی نمی‌کند، بلکه اجازه می‌دهد خانواده‌تان شما را بکشد.»

نگرانی‌های جامعه LGBTQ+ در اردن در میانه موجی از نفرت‌پراکنی‌ها و اقدام‌های سرکوبگرانه در چندین کشور خاورمیانه شدت گرفته است. برای نمونه، به تازگی مقام‌های عراقی استفاده از واژه «همجنس‌گرایی» را در رسانه‌ها ممنوع کرده‌اند و از این به بعد، رسانه‌ها باید از واژه «انحراف جنسی» استفاده کنند. چند هفته گذشته نیز حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان، خواستار قتل همجنس‌گرایان شده بود.